با وجود امضاء پیمان منع گسترش سلاحهای شیمیایی در ۱۳ ژانویه سال ۱۹۹۳ و پذیرفتن رسمی آن در نوامبر سال ۱۹۹۷، ایران در ردیف معدود کشورهایی است که جامعه جهانی وجود مراکز تحقیق و تولید، و ذخیره سازی سلاحهای شیمیایی در آنرا بصورت غیر رسمی مورد تائید قرار میدهد.
اگر چه ایران اتهام در اختیار داشتن سلاحهای شیمیایی را انکار میکند، اما گمان در اختیار داشتن سلاحهای شیمیایی توسط جمهوری اسلامی، به قوت وجود بمب اتمی در اسرائیل است. دولت اسرائیل نیز تاکنون از پذیرفتن رسمی در اختیار داشتن سلاحهای اتمی خودداری کرده است.
بر اساس تحقیقات مرکز بین المللی مطالعات استراتژیک، ( ای ای اس اس) ایران دست کم دارای دو مرکز عمده تحقیقات برای تولید سلاحهای شیمیایی و میکربی و تعداد دیگری واحد های کوچکتر و پراکنده در نقاط مختلف کشور است.
آزمایشگاه های مربوط به تحقیقات سلاح های شیمیایی را میتوان در یک کاروان متحرک و کامیون سرپوشیده نیز جا داد و آنرا در نقاط مختلف جابجا کرد.
ایران در مراحل پایانی جنگ ۸ ساله و بعد از مورد حمله سلاحهای شیمیایی قرار گرفتن توسط نیرو های عراقی، متهم به استفاده محدود از این نوع سلاحها در بعضی از مراحل جنگ شد. ایران بخصوص در بندر فاو و شلمچه، در نتیجه استفاده نیرو های عراقی از سلاحهای شیمیایی، تلفات سنگینی را تحمل کرد.
شمار بزرگی از مجروحان سلاحهای شیمیایی ایران در طول جنگ، و بعد از توقف آن، در کشورهای اروپایی، بخصوص آلمان و بریتانیا مورد معالجه قرار گرفتند.
ذخایر سلاح های شیمیایی ایران
گزارشهای مراکز مطالعات امنیتی حاکی از آن است که ایران در لیست سلاحهای شیمیایی در اختیار خود گاز خر دل، سیانور، سارین و فوسجین نیز ذخیره کرده است. سارین سلاحی است که بشار اسد متهم به استفاده از آن در روز ۲۱ ماه اوت و کشتن صدها نفر از مردم سوریه شده است.
مرکز بین المللی مطالعات استراتژیک مدعی است که هند، هم اکنون ایران را در تجهیز یک مرکز تازه تحقیقات و تولید مواد شیمیایی قابل استفاده در تولید سلاحهای شیمیایی، در شهر قزوین یاری میدهد. در مرکز تولیدات شیمیایی قزوین گازهای فسفور تولید میشود که ماده اصلی مورد استفاده در بمب های تاثیر گذار بر سیستم اعصاب است.
ایران تولید گازهای عصبی و بمب های شیمیایی از این نوع را پیش از سال ۱۹۹۴ آغاز کرده است. ایران وسایل لازم برای بکار بردن سلاحهای شیمیایی را نیز در اختیار دارد. بمب های قابل حمل به وسیله هواپیما، کلاهک های موشکی، گلوله توپ، و خمپاره های انباشته شده از مواد شیمیایی در خروج انفجاری، از جمله این ابزار ها است.
سلاحهای شیمیایی در جهان
علاوه بر سوریه که اینک رسما در اختیار داشتن سلاحهای شیمیایی را پذیرفته، تعداد دیگری از کشورهای جهان همچنان تحقیقات برای تولید سلاحهای میکربی و شیمیایی را ادامه میدهند و بخشی از ذخایر خود را همچنان حفظ کرده اند.
بر اساس تعهد رسمی کشورهایی که به پیمان منع استفاده و گسترش سلاحهای شیمیایی و میکربی پیوسته اند، کلیه ذخایر اینگونه سلاحها باید تا سال ۲۰۱۲ از میان میرفت.
در گذشته ۱۲ کشور به تولید سلاحهای شیمیایی و ۶ کشور به ذخیره سازی آنها اعتراف کرده اند. مراکز اعلام شده تولید سلاحهای شیمیایی در کشور های یاد شده متعاقبا نابود شده و یا تولیدات آنها تغییر کرده است.
گزارشهای موجود هند و اسرائیل را در ردیف کشورهایی معرفی میکند که سلاحهای میکربی و شیمیایی در اختیار دارند. علاوه بر روسیه، آمریکا نیز تاکنون تنها به انهدام تا ۷۵ در صد از سلاحهای شیمیایی در اختیار خود مبادرت کرده است.
در حال حاضر دست کم ۱۷ کشور جهان دارای برنامه های فعال تحقیق و تولید سلاحهای میکربی و شیمیایی هستند. ایران،کره شمالی، روسیه، آمریکا و اسرائیل در ردیف این کشورها بشمار میروند.
دو سال پس از اعلام آتش بس در جنگ هشت ساله با عراق، ایران طی یک بیانیه رسمی خطاب به “سازمان منع گسترش سلاحهای شیمیایی” پذیرفت که در سال ۱۳۸۰ به تولید گاز خردل مبادرت کرده، ولی هرگز استفاده از این سلاح و یا هر سلاح شیمیایی دیگر را تاکنون نپذیرفته است.
توافق روسیه و آمریکا بر سر انهدام سلاحهای شیمیایی سوریه تا نیمه سال آینده، در صورت اجرا، میتواند یکی از کشورهای دارنده اینگونه سلاحها را از لیست ۱۷ کشور شناخته شده دیگر حذف کند. با وجود پذیرفتن کنوانسیون منع تولید و استفاده از سلاحهای شیمیایی توسط ۱۸۹ کشور جهان، ۱۷ کشور همچنان به تحقیق و تولید این سلاحها ادامه داده و هفت کشور از پذیرفتن پیمان خودداری میکنند.