کان کافلین
دریاسالار مایک مولن مقام بلندپایه ارتش آمریکا در این هفته هشدار داد که آغاز حملات هوایی به تأسیسات هسته ای ایران “بسیار تنش زا” خواهد بود و جبهۀ جدیدی را در خاورمیانه ایجاد خواهد کرد. این هشدار را می توان به دو صورت تعبیر کرد: یا آمریکا از قبل به کمک اسرائیل برای نابودی تأسیسات اصلی هسته ای ایران آماده شده و صرفا ً در حال آماده کردن افکار عمومی برای نتایج احتمالی این اقدام است. و یا اینکه سردمداران آمریکا که تاکنون تقلا کرده اند موضوع دو اقدام مهم نظامی در عراق و افغانستان را تحت پیگرد قانونی قرار دهند، در تلاشند از هرگونه افکار و تصورات جرج بوش دربارۀ احتمال صدور دستور به نیروهای مسلح برای اقدام بر ضد آخوندها جلوگیری کنند.
مقامات بلندپایۀ نظامی، خواه آمریکا یا انگلیس، در هنر کم نمایی یا دست کم گیری تبحر دارند و آنچه را که مولن “بسیار تنش زا” می خواند، در نظر مردم عادی “فاجعه بار” خواهد بود. مسأله فقط این نیست که چنین حمله ای، به گفتۀ محمد البرادعی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، می تواند کل منطقه را به گلوله ای از آتش مبدل کند. ایرانیان بارها اعلام کرده اند که برای بستن تنگۀ هرمز در خلیج فارس هر چه که در توان دارند، بکار خواهند گرفت.
با رسیدن بهای نفت به 146 دلار در هر بشکه و تلاش اکثر کشورهای غربی برای کنار آمدن با پیامدهای تورم زای افزایش بهای نفت، سخت نیست که تصور کنیم تأثیرات ناشی از بستن شاهراه اصلی صادرات نفت بر اقتصاد جهان چه خواهند بود.
اگرچه پیامدهای احتمالی حمله نظامی به ایران سخت خواهند بود، اما این موضوع نتوانسته است مانع از طرح سناریوهای متعدد دربارۀ زمان و چگونگی این اقدام احتمالی شود. افشای این موضوع که 100 جنگنده جت اسرائیلی ماه گذشته در رزمایشی بر فراز شرق دریای مدیترانه شرکت داشتند، نشان می دهد که اسرائیل آخرین اصلاحات را در آمادگی خود برای حملۀ یکجانبه انجام می دهد، و در همین حال در واشنگتن بحث های زیادی دربارۀ دادن اجازۀ این اقدام توسط بوش در جریان است.
حتی اظهارات خود مولن نیز دربارۀ ایران برگرفته از سفر دو روزۀ این هفتۀ او به اسرائیل بود که طی آن با مقامات بلندپایه سیاسی و نظامی اسرائیل دیدار و گفتگو کرد. مولن که در واشنگتن از نفوذ قابل توجهی برخوردار است، در گذشته چندین بار اشاره کرده که با حمله به ایران مخالف است. وی در پاسخ به احتمال اقدام یکجانبۀ اسرائیل خاطر نشان کرده است:” خاورمیانه بخش بسیار بی ثبات جهان است و نیازی نمی بینم بی ثبات تر شود.“
اما اگرچه ممکن است مولن دربارۀ مسأله حمله به ایران صلح طلب باشد، اما قطعا ً دربارۀ موضوع بلندپروازی های هسته ای ایران جنگ طلب است. او می گوید:” من معتقدم که ایران هنوز در مسیر دستیابی به سلاح های اتمی قرار دارد و تصور می کنم این امری است که باید مانع از آن شد.“
این اظهارنظر به نوبه خود بسیار حائز اهمیت است، چرا که کاملا ً با ارزیابی جنجال برانگیز سازمان ملی اطلاعات آمریکا مبنی بر توقف فعالیت تسلیحات اتمی ایران که اواخر سال گذشته منتشر گردید، تناقض دارد و مادامی که ایران به ساخت سلاح های اتمی پایبند باشد، غرب موظف است هر چه که در توان دارد، به کار بندد تا مانع از تحقق این اقدام توسط آخوندها شود.
تا به امروز عامل اصلی “بازدارندۀ” غرب در برابر تلاش های ایران برای دستیابی به بمب اتم، اعمال تحریم ها بوده است که موفقیت چندانی نداشته و نتوانسته اند احمدی نژاد را متقاعد کنند برنامه غنی سازی اورانیوم را متوقف نماید. اما از سوی دیگر بنظر می رسد حدس و گمان های اخیر دربارۀ اقدام نظامی بر ضد ایران بالاخره توانسته است تأثیری بر نگرش سران ایران داشته باشد.
علی اکبر ولایتی مشاور آیت الله خامنه ای در امر سیاست خارجی اواخر هفته گذشته خاطر نشان کرد که ایران احتمالا ً پاسخی مثبت به بسته پیشنهادی قدرت های جهانی خواهد داد. اما مشکل ولایتی و دیگر سران ایران است که هر چقدر هم که غرب مایل باشد به راه حلی صلح آمیز برای موضوع هسته ای ایران دست پیدا کند، ایرانیان مشکل جدی بی اعتمادی را دارند.
منبع: تلگراف، 4 ژوئیه، 2008