بعد از گذشته چندین هفته از آغاز آتش سوزی جنگلهای کردستان و بی توجهی رسانههای رسمی داخلی، این موضوع بالاخره دیروز از سوی این رسانهها تحت پوشش خبری قرار گرفت؛ آن هم در شرایطی که بیش از شصت روزنامه نگار، فعال مدنی و سیاسی در بیانیه ای از آحاد مردم کردستان خواسته اند همگام با فعالان مدنی و محیط زیست در مریوان، به فرونشاندن آتش در جنگلهای مریوان یاری رسانند.
رسانههای دولتی اما با اشاره به “آتش سوزیهای عمدی” در کردستان و هشدار نسبت به افزایش خطر این آتش سوزیها، اعلام کردهاند: “آتش در کمین جنگلها و مراتع کردستان است”. این در حالیست که بخش زیادی از جنگلهای کردستان، قستمهایی از جنگلهای مریوان و سروآباد، همچنان در آتش می سوزند. هفته گذشته بعد از سوختن 2000 هکتار از اراضی مرتعی سقز در آتش، این آتش سوزی مهار و از سرایت آن به مناطق پایینی این شهر جلوگیری شد.
رشد آتش سوزی های عمدی
افزایش گرمای هوا از یک سو و روند رو به رشد آتشسوزی های عمدی جنگلها و مراتع، طبیعت استان کردستان را در معرض تهدید جدی قرار داده است.
خبرگزاری مهر، با اعلام این خبر نوشت: “در حالیکه هر ساله و در ایام تابستان گرمای هوا و خشک شدن مراتع و بعضی از جنگلها در استان کردستان و سایر مناطق کشور زمینه را برای بروز آتش سوزی فراهم می کند ولی متاسفانه در سال جاری این روند در استان تشدید شده و هر روز شاهد آتش گرفتن بخشی از جنگلها و مراتع این استان هستیم.”
این منبع خبری وابسته به جناح در حکومت با اشاره به اینکه در طول سالهای گذشته شمار آتشسوزی ها در جنگلها و مراتع کردستان کم بوده و بیشتر آتش سوزیها هم “بر اثر سهل انگاری مردم و بهره برداران به وقوع می پیوست” خبر از آن داده است که: “تاکنون افراد زیادی هم در این رابطه توسط مراجع قضایی تحت تعقیب قرار گرفته اند. با توجه به این شرایط تهدید جدی در کمین مراتع و جنگلهای کردستان قرار دارد.”
در مورد علل وقوع آتش سوزیهای مختلف در مراتع و جنگلهای کردستان، مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان در گفتگو با خبرگزاری مهر به “ماده اولیه و وضعیت پوشش جنگلها و مراتع” به عنوان اولین علت اشاره کرده که در صورت بروز کوچکترین حادثه ای منجر به وقوع آتش سوزی می شود.
اکرم توفیقی، در ادامه به دیگر علل وقوع آتش سوزیها در جنگلها و مراتع کردستان اشاره کرده و گفته است: “شرایط خشکسالی و افزایش بی رویه گرمای هوا در سال جاری در استان کردستان، عوامل انسانی و سهل انگاری مردم و افراد بهره بردار نیز از جمله دیگر عواملی است که باعث وقوع آتش سوزی در جنگلها و مراتع استان در سال جاری بوده است.”
این مسئول دولتی در توضیح عوامل وقوع آتش سوزی جنگلها در کردستان، هیچ اشاره ای به “سهل انگاری مردم و افراد بهره بردار” که در خبر خبرگزاری فارس آمده، نکرده است.
پیش از این و در پی شدت گرفتن این آتش سوزی کارشنان محیط زیست ایران در مصاحبه با “روز” آتش سوزی جنگلهای کردستان را معلول عوامل “انسانی و طبیعی” و “کمبود امکانات و نیروی متخصص” دانسته بودند.
از سوی دیگربه گزارش سایت خبری انجمن سبز “چیا” که یک نهاد مدافع محیط زیست در مریوان است، از هفتم خردادماه تا بیست‌وششم تیرماه سال جاری، ۱۲۰ فقره آتشسوزی، فقط در جنگلهای مریوان و سروآباد سروآباد رخ داده که با کمک و تلاشهای شهروندان و اداره منابع طبیعی اطفاء شده است.
2000 هکتار از اراضی سقز در آتش سوخت
سوختن جنگلهای مریوان و سروآباد در شرایطی ادامه دارد که به گفته مسئولان حکومتی هفته گذشته دو هزار هکتار از اراضی مرتعی شهرستان سقز در آتش سوخت.
به گزارش خبرگزاری فارس- وابسته به نیروهای امنیتی و نظامی ـ کریم شریفی، رئیس منابع طبیعی سقز با تائید این خبر و بیان اینکه “کنترل آتش از دست نیروهای منابع طبیعی خارج شده بود”، گفته است: “به منظور مهار آتش با هماهنگی اداره کل منابع طبیعی استان یک بالگرد به محل آتشسوزی در اطراف کوه‌های قله‌جاقل اعزام شد اما به دلیل دور بودن منابع آبی و اتمام سوخت بالگرد آتش مهار نشد.”
او در حالی از مهار آتش سوزی اراضی مرتعی سقز خبر داده که به گفتهی وی “از ابتدای امسال تاکنون 20 آتشسوزی بزرگ در شهرستان سقز روی داده و این میزان آتشسوزی در سقز با بر جای گذاشتن میلیون‌ها ریال خسارت باعث از بین رفتن حیات وحش، پوشش گیاهی دارویی و صنعتی‌در بیش از 4 هزار هکتار، آلودگی هوا و قرار گرفتن خاک در مقابل فرسایش آبی شده است.”
مردم آماده اند؛ مسئولان مانع اند
تداوم آتش سوزی جنگلهای کردستان و بی توجهی مسئولان امر در حالیست که مردم و شهروندان مریوان و سروآباد در طول یک ماه گذشته به صورت داوطلبانه اقدام به اطفاء این آتش سوزی ها کردهاند.
یک فعال محیط زیست در مریوان که خود به صورت روزانه در اطفاء این آتشسوزی ها شرکت داشته، به “روز” می گوید: “از آنجایی که مسئولان امر در شهرستان نسبتا به تداوم این فاجعه محیط زیستی بی تفاوت هستند، مردم و شهروندان، از تمام قشرهای اجتماعی، مستقیما وارد عمل شده و در اکیپهای 100 نفری بعد از اتمام ساعات اداری به محل آتش سوزی ها مراجعه و اقدام به اطفاء حریق می کنند.”
وی با مثبت ارزیابی کردن این حرکت مدنی مردم مریوان، ضمن انتقاد از مسئولان این شهر در خصوص کوتاهی در خاموش کردن آتشسوزی ها می گوید: “درحالی که چندین بار با مسئولان شهر مریوان تماس گرفته و به صورت رسمی و طی نامههایی با امضای شهروندان دلایل آتش سوزی ها و کوتاهی در اطفاء آن را جویا شدهایم، اما آنها هر بار به بهانهای تقاضای شهروندان را بی جواب گذاشته اند.”
به گفته ی این فعال محیط زیست، فرماندار شهر مریوان حتی از انتقال شهروندان داوطلب به محل آتش سوزی ها خودداری کرده و حتی در پاره ای موارد آنها را مورد بازجویی قرار داده و از این طریق به نوعی مانع ادامه فعالیت مدنی مردم مریوان شده است.
پیش از این انجمن سبز “چیا” در اطلاعیه ای با قید “فوریت” از مردم شهرهای مریوان و سروآباد خواسته بود در مهار آتش سوزی جنگلهای این منطقه آنها را یاری رسانند.
مریوان تنهاست؛ به یاری اش بشتابیم
به دنبال این اقدام شهروندان مریوان و سروآباد، جمعی از روزنامه‌نگاران و فعالان سیاسی و مدنی با انتشار بیانیه‌ای خطاب به “آحاد مردم کردستان” از آنان خواستند همگام با فعالان مدنی و محیط زیست در مریوان به فرو نشاندن آتش جنگلهای این شهر یاری برسانند.
در بخشی از این بیانیه که بیش از 60 روزنامهنگار، فعال مدنی و سیاسی آن را امضا کرده اند، آمده است: “بخش اعظمی از جنگل ها و منابع طبیعی کردستان مورد حمله ی عده ای ناشناس قرار گرفته، و طبیعت چند شهر کردستان، که بزرگترین سرمایه ی مردم است و این مردم در طول سالیان با هشیاری و دلسوزی از آن محافظت کرده اند، روزانه در آتش می سوزد. این درحالی است که برخی منابع تایید نشده نیروهای دولتی را در عمدی بودن این آتش سوی مقصر می دانند، شگفت آن جاست که دولت اکنون پس از حدود هفته ها هیچ اقدام ویژه ای برای مهار این آتش خانمان سوز انجام نداده است و این سئوال برای ما و دیگر ناظران آگاه هم چنان باقی است که به راستی چگونه است که بخشی از منابع طبیعی و جنگل هایی که به باور کارشناسان کشاورزی جزو نادرترین گونه های جنگل در ایران و حتا جهان است، این چنین در آتش می سوزد و دولت اقدامی انجام نمی دهد.”
در بخش دیگری از این بیانیه با اشاره به اینکه “توانایی انسانی و رسانه ای فعالان مدنی و مدافعان محیط زیست یارای مقابله با فرو نشاندن این آتش خانمان سوز را ندارد” خاطر نشان شده است: “نیرویی بیشتر و اراده و توانی جمعی را لازم داریم برای محافظت از محیط زیست و منابع طبیعی کردستان، تا ثابت شود که مردمانی هستیم که با انسان و طبیعت یار و آشناییم.”
نویسندگان این بیانیه در پایان با اشاره به اینکه “مردم شهرهایی که منابع طبیعی شان در آتش می سوزد و به ویژه مردم مریوان تنها هستند”، خطاب به مردم کردستان آوردهاند: “ما به عنوان جمعی از روزنامه نگاران، فعالان مدنی، سیاسی، حقوق بشر و محیط زیست، از همه ی مدافعان و حامیان محیط زیست وفعالان مدنی و آحاد مردم کردستان می خواهیم که یک بار دیگر به داد مردم و طبیعت یکی از شهرهای کردستان بشتابند و با حضور خودشان در شهر مریوان همگام با فعالان مدنی و محیط زیست این شهر به فرو نشاندن آتش در جنگل های مریوان به آن ها یاری برسانند و با این کار ضمن محافظت از طبیعت کوردستان یک بار دیگر پیام صلح طلبی و طبیعت دوستی مردم کردستان را به گوش همگان برسانیم.”
اعتراض بر فراز بلندی ها
حرکتهای مدنی در اعتراض به آتشسوزی جنگلهای کردستان به اقدام شهروندان و فراخوان فعالان محدود نشده است. با فراخوان انجمن صنفی معلمان استان کردستان، روز 15 مرداد، گردهمایی اعتراضی به اهمال و کمکاری مسئولین در حراست از محیط زیست و خصوصاً آتشسوزی های اخیر برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری کردستان، در این گردهمایی که در محل یکی از چشمههای کوه، آبیدر به نام “کانی شفا” برگزار شد، گروههای کوهنوردی سنندج و نیز تشکلهای مدنی با ایراد سخنرانی و قرائت مقالات حضور چشمگیری داشتند.
شرکتکنندگان در این مراسم دغدغهها و نگرانیهای خود را در مورد حفظ و نگهداری از منابع طبیعی اعلام و در نهایت با امضاء طوماری خواستار مجازات مسببین آتشسوزیهای استان کردستان شدند.
