پس از آنکه خبرهای مختلفی از نارضایتی و ریزش در رده های مختلف سپاه پاسداران و بسیج منتشر شد از نیمه دوم سال 88 برنامه هایی تحت عنوان “بصیرت افزایی” با همکاری چند تن از روحانیون برای توجیه عملکرد این دو نهاد نظامی در دستور کار مقامات ارشد سپاه قرار گرفت؛ اما خبرها از یک سو حاکی از تداوم این جلسات است و از سوی دیگر تداوم مشکلات.بی جهت نیست که محمدتقی مصباح یزدی در دیدار با سپاهیان با اشاره به “برخی لغزش ها” خطاب به اعضای این نهاد نظامی می گوید: “چه مرضی دارید که با کسانی که حقه‌بازند و با خارج در ارتباط هستند با آنها مشورت می‌کنید و در ابتدا اقرار می‌کنید که قصد فهم نظر آنها را داشتیم. “
مصباح یزدی که در دیدار با مسئولان، فرماندهان، مدیران و استادان دانشگاه امام حسین( متعلق به سپاه پاسداران)، مراکز کوثر امام علی، نیروهای هوا فضا و نیروی دریایی سپاه شرکت‌کننده در طرح “بصیرت‌افزایی” سخن می گفت همچنین تصریح کرد: “اگر در مکانی لغزش کردیم سعی کنیم به سرعت بازگردیم حرف‌های افراد حقه باز را گوش ندهیم و در جلسات آنها شرکت نکنیم.”
این روحانی تندروی شیعه افزود: “برخی افراد در برخی شرایط عهد و پیمان‌ها را فراموش می‌کنند و رفتارهایی را انجام می‌دهند که شبیه رفتار دشمنان است و فعالیت‌هایی انجام می‌دهند که از عهده دشمن برنمی‌آید و اگر دشمن بخواهد انجام دهد باید با کمک آنها انجام دهد.”
وی خطاب به اعضای سپاه پاسداران اضافه کرد: “کسانی که از جان، مال و ناموس خود در جبهه‌ها گذشتند و سینه‌های خود را در برابر سر نیزه‌های شاه سپر کردند و در صحنه‌های مختلف فداکاری کرده زندانی و شکنجه شدند چنین کسانی در آخر کار تغییر مسیر دادند.شاید شرح حال آنها این باشد که ای کاش از روز اول نیامده بودیم و زحمت‌ها، شکنجه‌ها و تبعیدها را بیهوده تحمل کردیم چراکه ثروت و مقام از راه دیگر نیز می‌توان کسب کرد ولی این امر خطر بزرگی برای اهل ایمان محسوب می‌شود.”
مصباح یزدی در ادامه همچنین تاکید کرد که “نباید با هرکسی معاشرت کرد، در انجام وظایف محکم و پا برجا باشیم. امروز باید وظیفه خود را به طور مناسب انجام دهیم و خبرهایی که سبب شک و شبهه می‌شوند برای آنها جواب یاد بگیریم چراکه برای هر باطلی جواب وجود دارد. “
در گزارشی که از اظهارات محمدتقی مصباح یزدی منتشر شده، اشاره روشنی به “دشمنان” و یا کسانی که او آنها را “حقه باز” و یا “مرتبط با خارج” خوانده نشده و تنها نصایح و توصیه های او خطاب به سپاهیان منتشر شده است.
این اظهارات درشرایطی مطرح می شود که فرماندهانسپاه و بسیج، دوسال پس از آغاز اعتراضات مردمی به نتیجه انتخابات ریاست جمهوری سال 88 همچنان با انتقادات فراوانی در جامعه و در میان نیروهای نظامی رو به رو هستند.
از دیگر سو مقامات ارشد سپاه و بسیج طی ماه های اخیر با آشکارشدن اختلافات میان محمود احمدی نژاد و آیت الله خامنه ای،نگرانی خود را از نفوذ مخالفان خود و تاثیرگذاری آنها بر نیروهای این دو نهاد نظامی ابراز کرده اند.
اعتراف به ریزش و نارضایتی ها
مردادماه سال گذشته محمدعلی جعفری، فرمانده کل سپاه پاسداران طی اظهاراتی با اذعان به حضور حامیان میرحسین موسوی و مهدی کروبی در سپاه پاسداران و اشاره به اینکه سپاه تلاش کرده است تا این افراد را “قانع” کند گفته بود: “خیلی از ابهامات دیگر رفع شده و آنها قانع شدند حرکت اشتباه بوده و این بهتر از برخورد فیزیکی و حذف است.”
آیت الله ناصر مکارم شیرازی هم در 1 آذرماه سال گذشته در یکی از جلسات “بصیرت افزایی” که برای فرماندهان بسیج در قم با حضور محمدرضا نقدی فرمانده کل این نهاد نظامی برگزار شد در بخش اصلی گفته هایش فرماندهان بسیج را به اطاعت از رهبری و بصیرت توصیه کرده و گفته بود: “باید مراقب آسیب‌های بسیج بود، چرا که دشمن با ایجاد شبهات و تفکرات ضد اخلاقی، عقاید و اخلاق جامعه را هدف گرفته است و اگر مراقب نباشیم ممکن است بسیج، بسیج سابق نماند. باید کاری کرد بسیج دست نخورده و آماده بماند تا دشمن همیشه هراسان باشد.”
در روز عیدغدیر (4 آذرماه 89) آیت الله خامنه ای که در میان اعضای بسیج و سپاه در تهران حاضر شده بود یکی از محورهای اصلی اظهاراتش را به توصیه و نصیحت به حاضرین اختصاص داد و با یادآوری اعتراضات سال گذشته به نتیجه انتخابات، آن را “فتنه پیچیده” خواند. او در ادامه “بسیجی بودن را امری مبارک” خوانده اما تأکید کرده بود که “بسیجی ماندن و ایستادگی در راه، مهمتر است و بسیجی ماندن نیز به مراقبت و مواظبت دائم نیاز دارد.”
پس از این جلسات مستمر برای بسیجیان در 15 بهمن ماه سال89 نیز محمدرضا نقدی، فرمانده بسیج طی اظهاراتی در جمع مسولان بسیج دانشجویی با اعلام اینکه “طرح ولایت و تشکیل حلقه‌های فرصت در پایگاه‌های بسیج یکی از فعالیت‌های این سازمان است” مدعی شد که بسیج با “برگزاری جلسات دوستانه در طرح ولایت 4 هزار نفر از منحرفان فتنه 88 را ارشاد کرده است.” اما پس از مدتی گزارش هایی از “نفوذ ضد انقلاب” در بولتن های داخلی سپاه و بسیج منتشر شد.
روز 26 بهمن ماه احمد وحیدی، وزیر دفاع که خود از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران است “از سکوت برخی پیشکسوتان جهاد و شهادت در برابر اقدامات فتنه‌گران” انتقاد کرد.
علی شمخانی یکی از فرماندهان پیشین سپاه در سال های جنگ و وزیر دفاع در دولت محمد خاتمی که اکنون “رئیس مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی” است همزمان با این اظهارات وزیر دفاع از برخی ها “حذف ها به خاطر انتقاد” خبر داده و با اشاره به مخالفت برخی از فرماندهان سابق با شرایط فعلی کشورهشدار داده بود: “مگر می‌شود کسی که در دوران بی‌کسی مدافع انقلاب بود، امروز از آن دست بکشد؟ اگر مشکلی برای هریک از پیشکسوتان جبهه و جنگ رخ بدهد در حقیقت این ماییم که مسئولیم.”
او همچنین با اشاره به “جوسازی علیه پیشکسوتان جهاد و شهادت” گفته بود: “حتما ما سیاسی هستیم ولی این سیاسی به معنی جناحی بودن و له کردن ارزش‌ها برای حفظ قدرت نیست بلکه این بالندگی انقلاب است که برای ما اهمیت دارد.”
اشارات شمخانی به حذف برخی از نیروهای قدیمی سپاه پاسداران و بسیج بود که در طول دو سال گذشته با فرماندهان کنونی سپاه همراهی نکرده و از عملکرد این نهاد نظامی بخاطر سرکوب مردم و دخالت در امور سیاسی انتقاد کرده اند.
در اسفندماه سال گذشته نیز علی سعیدی نماینده آیت الله خامنه ای در سپاه در جلسه “بصیرت افزایی” برای اعضای سپاه و بسیج گفته بود: “دو عامل برای برخورد با عناصر فتنه‌گر، بازدارنده بوده است. اول، توجه نکردن برخی از مردم به ذهنیت و عملکرد فتنه‌گران است. به هر حال عده‌ای قبل و بعد از انتخابات هوادار این افراد بودند و برای اینکه همه آنها متوجه قضایا بشوند، نیاز به زمان است… عامل دوم، زمینه حمایت برخی از خواص بعد از دست‌گیری عناصر فتنه گر است. مهمترین مانعی که امروز برای برخورد با فتنه‌گران وجود دارد، این است که ممکن است بعداز برخورد فیزیکی با فتنه‌گران، برخی خواص پشت صحنه و عناصری که پایگاه مردمی دارند در جهت مقابله با این برخورد و برای حمایت از فتنه‌گران اقدام‌هایی انجام دهند.”
از آنجا که بسیاری از اعضای بدنه سپاه پاسداران فعالیت خود را در این نهاد نظامی عمدتا از دوره های نخست وزیری میرحسین موسوی آغاز کرده اند این رهبر جنبش سبز طرفدارانی در میان این نیروها دارد. از دیگر سو بسیاری از نیروهای بدنه سپاه پاسداران با هاشمی رفسنجانی که ریاست مجلس و فرماندهی جنگ 8 ساله برعهده داشت و همچنین مهدی کروبی که به حکم آیت الله خمینی ریاست بنیاد شهید را برعهده داشته است، رابطه داشته اند.
جلسات “بصیرت افزایی” برای توجیه و جلوگیری از ریزش نیروها تنها به سپاه و بسیج اختصاص ندارد، بلکه در سایر نیروهای نظامی و انتظامی نیز این موضوع در طول دو سال گذشته تداوم داشته است. از جمله این جلسات برای فرماندهان و اعضای کادری نیروی انتظامی و همچنین ارتش جمهوری اسلامی نیز برگزار می شود که در میان نیروهای خود با نارضایتی و ریزش مواجه هستند.
نفوذ جریان انحرافی
در دیگر سو اما از نخستین روزهای سال جاری پس از آشکار شدن اختلافات محمود احمدی نژاد با آیت الله خامنه ای بر سر ماجرای عزل و ابقای وزیر اطلاعات و افزایش یافتن این اختلافات در روزهای پس از آن، نگرانی فرماندهان سپاه نسبت به رابطه نیروهای خود با رییس دولت مستقر و نزدیکان وی موسوم به “جریان انحرافی” نیز آغاز شده است.
محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه در 7 اردیبهشت ماه در این ارتباط خطاب به نیروهای تحت امرش در مراسم صبحگاه مشترک ستاد فرماندهی کل سپاه گفت: “مردم، مسئولان و نیروهای انقلابی به ویژه در سپاه با بصیرت انقلابی و هوشمندی لازم جریان پیچیده نفاق داخلی را بشناسند.”
مسئول نمایندگی آیت الله خامنه ای در بسیج نیز با ابراز نگرانی گفت:“درهر قشری ممکن است افرادی سودجو و منفعت طلب وجود داشته باشد، در بسیج طلاب سعی کنیم از نفوذ برخی از طلاب که گرایش ضدانقلابی و منافقانه دارند جلوگیری کنیم تا زحمات خالصانه طلاب بسیجی با ایمان و پاک که در سطوح مختلف نظام مشغول کارند زیر سئوال نرود.”
محمد کدخدایی با اشاره به “برخی نامهربانی‌ها و بی‌مهری‌هایی از جانب برخی افراد یا گروه‌ها ” از طلاب بسیجی خواست از راه خود “دلسرد” نشوند و در ادامه افزود: “بسیج باید سعی کند تا در مسایل سیاسی با بیان شاخص‌ها و ملاک‌ها و شناخت «جریان‌ها» به شفافیت در جامعه کمک کند”.
محمدرضا نقدی فرمانده کل بسیج نیز همزمان با این ابراز نگرانی ها در همایشی با عنوان “جهاد فرهنگی” در جمع نیروهای تحت امرش از “پیچیدگی” فتنه های آینده در برابر “نظام ولایی” خبر داد و گفت:“بسیجیان عزیز نیز به دقت حوادث را رصد کنند، چرا که فتنه‌هایی که در آینده پیش روی ماست، پیچیده‌تر است و باید بدانیم آخرین فتنه آخرالزمان شبیه‌ترین آنها به حقیقت است و پیچیدگی آن حتی با فتنه عمیق 88 هم قابل قیاس نیست… ممکن است با عده ای مواجه شویم که با نام قرآن و نماز و علاقه ظاهری به عدالت و مهدویت، به مبارزه با ولایت بر خیزند و چه بسا منحرفان با نام صالحین رو در روی انقلاب بایستند.”
در ادامه آیت الله احمد علم الهدی امام جمعه شهر مشهدهم در خرداد ماه سال جاری از تلاش نزدیکان احمدی نژاد برای نفوذ در بسیج خبرداده و خطاب به بسیجیان گفته بود:“تا به امروز بسیجیان نگذاشتند که قدرت طلبان به چپاول مردم بپردازند به دلیل آنکه تابع مدیریت و رهبری خوب مقام معظم رهبری بوده‌اند. جریان انحرافی به این نتیجه رسیده است که قشر متدین بسیجی را از عرصه کنار بزنند زیرا اگر این قشر نفوذ کند نمی‌گذارد قدرت پرستان قدرت را در دست بگیرند.”
همچنین در نیمه خردادماه محمدرضا نقدی فرمانده بسیج نیز در اظهاراتی مجدد به بهانه اهمیت امر به معروف و نهی از منکر گفت: “از مهمترین عواملی که موجب می‌شود امر به معروف و نهی از منکر ما در افراد تاثیر گذار باشد آشنایی با روحیات و شخصیت افراد است. بدیهی است کسی که با ما آشنایی و دوستی دارد به نصیحت و اندرز ما بیشتر از افراد غریبه توجه می‌کند و این نکته کلیدی و مغفول در حوزه امر به معروف و نهی ازمنکر است.”
وی بی آنکه نامی از کسی ببرد و بی اشاره به اظهاراتی مانند گفته های آیت الله علم الهدی درباره نفوذ “جریان انحرافی” در بسیج افزود: “بسیجیان به وظایف خود در این حوزه واقفند و امر به معروف و نهی از منکر را ابتدا در خصوص خانواده، دوستان، اهالی مسجد و کسانی که با آن ها آشنایی و دوستی دارند اجرا کنند.”
