پس از اظهارات هفته گذشته محمود احمدی نژاد در یک برنامه زنده تلویزیونی مبنی بر اینکه “من تصمیم گرفتم مدیریت متروی تهران را از شهرداری گرفته و به دولت برگردانم و برای آن نیز مدیر انتخاب خواهم کرد”شورای شهر تهران دیروز با انتقال سازمان مترو به دولت مخالفت کرد. پیش از این بسیاری از نمایندگان مجلس و همچنین شخصیت های سیاسی و کارشناسان مسایل شهری هم با توجه به قوانین موجود به این مساله واکنش نشان داده بودند.
پس از این واکنش ها روز گذشته علی اکبر جوانفکر مشاور رسانه ای احمدی نژاد در یک مطلب بلند بالا به تمام نمایندگان مجلس، کارشناسان و رسانه هایی که به این موضوع پرداخته بودند لقب “بچه های بد اخلاق و بی تربیت” داد و مدعی شد که احمدی نژاد “برای برعهده گرفتن مدیریت متروی تهران، با هیچکس دوئل و جنگ ندارد، به دنبال مباحث انتخاباتی نیست، قصد دارد مشکل مردم را حل کند، درک درستی از مترو دارد و انتقال مدیریت ساخت مترو به دولت نیز یک امر کاملا قانونی است.”
مشاور رسانه ای احمدی نژاد که یکجا درقامت وکیل مدافع، حقوق دان، قانون گذار و کارشناس مسایل مدیریت شهری ظاهر شده است همچنین اظهار داشته: “ قانون مسوولیت حمل و نقل بار و مسافر در محدوده شهری را برعهده مدیریت شهری گذاشته است اما دولت می تواند همانطور که اتوبوس می سازد و آن را برای بهره برداری در اختیار شهرداری قرار می دهد، مترو را نیز بسازد و سپس بهره برداری از آن را به مدیریت شهری بسپارد.”
این اظهارات علی اکبر جوانفکر که در بسیاری از رسانه های وابسته به دولت و همچنین منتقد دولت به شکل گسترده ای منتشر شده درحالی است که به گفته کارشناسان و منتقدان اظهارات احمدی نژاد “دولت اگر قصد خدمت به مردم را در زمینه مترو داشته است چرا تاکنون در 14 کلانشهر بزرگ دیگر که مسئول احداث راه‌آهن شهری بوده، پیشرفت چندانی نداشته و هیچ یک از این پروژه‌ها به بهره‌برداری نرسیده است.”
درهمین ارتباط و بنا بر گزارش های منتشر شده رسمی در راه‌آهن شهری مشهد “با وجود آنکه در ابتدای دولت نهم عملیات ساختمانی احداث متروی مشهد به پایان رسیده بود، در چهار سال گذشته، و در حالیکه استاندار منصوب دولت مدیریت عالی این پروژه را برعهده داشته، دولت نهم باز هم نتوانسته با خریداری واگن برای متروی مشهد، آن را راه‌اندازی کند.”
شرایطی مشابه که در احداث متروشهرهای اصفهان، شیراز، تبریز و اهواز نیز حاکم بوده و با وجود وعده‌های داده شده تاکنون هیچ یک از آنها به بهره‌برداری نرسیده است.
دخالت رهبری؛ یک بام و دو هوا
شش سال پیش که محمود احمدی نژاد شهردار وقت تهران برای دریافت اختیارات و بودجه بیشتر(برخلاف بودجه مصوب) با وزیر کشور و استاندار تهران دچار اختلاف نظر شده و شکایت به آیت الله خامنه ای برده بود، رهبر جمهوری اسلامی گفت: “در حوزه مدیریت شهری شهرداری و شورای شهر تهران به عنوان مجموعه واحد مدیریت شهری، در انجام وظایف خود، هیچ قیمی ندارد.”
هرچند گذشت این شش سال می تواند از حافظه فراموشکار شهردار سابق تهران و همچنین حامیانش پاک شده باشد اما بی شک افکار عمومی و همچنین منتقدان اظهارات امروز احمدی نژاد به خوبی این مساله را به خاطر دارند و به همین دلیل است که معتقدند “اگر به فرموده رهبری دولت حق دخالت در مدیریت شهری را نداشته پس حالا نیز حق چنین دخالتی را نباید داشته باشد”.
از ماجرای دخالت شش سال پیش رهبری گذشته، امروز بسیاری از منتقدان اظهارات احمدی نژاد درباره انتقال مترو تهران به دولت از جمله قدرت الله علیخانی این پرسش را مطرح می کنند که: “ دولتی که مدعی کوچک‌تر کردن مجموعه خود است، چطور می‌خواهد متروی تهران به این عظمت را از شهرداری گرفته و به مجموعه خود اضافه کند؟”
نکته ای که این نماینده مجلس مطرح کرده درحقیقت همان شعاری است که در طول چند سال اخیر احمدی نژاد و حامیان دولتش از طرق گوناگون مطرح کرده و از آن بهره برداری کرده اند: “کوچک سازی دولت با پایبندی به اصل 44 قانون اساسی”.
درهمین باره مصطفی کواکبیان روز گذشته گفت: “واقعا نمی‌دانیم چرا دولت این قدر علاقه به فربه و بزرگ شدن دارد و می‌خواهد همه امور را در اختیار بگیرد.”
وی در ادامه انتقادش خاطر نشان کرد: “سخنان اخیر آقای احمدی نژاد مغایر قانون برنامه چهارم و بحث سیاست‌های اصل 44 است و دلیل اصرار روی این بحث هم برای ما معلوم نیست. علاوه بر این موارد قانونی، حتی در ماده نهم قانون حمل و نقل عمومی هم اداره حمل و نقل عمومی بر عهده شهرداری ها گذاشته شده است. دولت نمی‌تواند مغایر با چنین قوانینی عمل کند و تصمیم بگیرد.”
اختلاف با رقیب سیاسی و بودجه میلیاردی
به عقیده کارشناسان ماجرای مترو تهران و اظهارات احمدی نژاد درباره انتقال آن به دولت، ابتدا به اختلافات او با آیت الله هاشمی رفسنجانی و خانواده وی باز می گردد؛این اختلاف به ویژه از زمانی شدت بیشتری گرفته که محسن هاشمی همزمان با انتخابات به اتهام های مطرح شده توسط احمدی نژاد در مورد خانوده اش پاسخ گفت و او را یک دروغ گو خواند.
در وهله دوم اما موضوع به اختلاف احمدی نژاد با محمد باقر قالیباف شهردار تهران بر می گردد که همواره رقیبی جدی برای احمدی نژاد در اردوگاه اصولگرایان بوده است. اختلافاتی که در دوره انتخابات دوره پیش ریاست جمهوری مطرح شد و با انتصاب او به سمت شهرداری تهران هر روز قوت بیشتری گرفته است.
اما دسته ی دیگری هم درمیان منتقدان اظهارات احمدی نژاد حضور دارند که معتقدند در کنار اختلافات سیاسی، مساله طرح انتقال مترو به دولت وجه اقتصادی نیز دارد.
قدرت الله علیخانی در اظهارات انتقاد آمیز اخیرش نسبت به گفته های احمدی نژاد درباره انتقال مترو گفت: “متاسفانه دولت تاکنون بودجه شهرداری، بخصوص بودجه مربوط به مترو را تخصیص نمی‌داد اکنون که مجلس با تصویب دوفوریت طرحی تشخیص داده باید یک میلیارد دلار برای مترو به شهرداری اختصاص دهد و دولت که متوجه شده کارشکنی‌های او دیگر فایده ندارد و با این مصوبه مجلس می‌تواند صاحب پول شود می‌خواهد امورات مترو را در اختیار بگیرد.”
این نظر هنگامی بیشتر معنا می یابد که جریان به راه انداختن پروژه ناکام قطار هوایی در تهران نیز مورد توچه قرار گیرد که از سال 82 و زمان شهرداری احمدی نژاد همچنان توسط او و اطرافیانش دنبال شده است؛ طرحی که به گفته کارشناسان شهری در تهران قابلیت اجرا ندارد مگر با اختصاص میلیاردها دلار بودجه و جابجایی های بسیار در بافت شهری پایتخت.
