گالیله را اجرا می کنیم
پیکر حمید سمندریان،پدر تئاتر ایران،درمیان ازدحام بی شمار اهالی تئاتر و سینما و دوستداران اهل فرهنگ و هنر، دو روز پس از درگذشت و در صبح ۲۴ مردادماه از مقابل خانه هنرمندان ایران به سمت بهشت زهرا تشییع شد.
اجرای مراسم خاکسپاری بر عهده حسین پاکدل بود.وی در درابتدای مراسم خطاب به حاضران گفت:
حال هیچ‌کدام از ما قابل مقایسه با حال هما روستا نیست که با وقار و متانت اینجا نشسته است. ممکن است ما بعد از یک هفته بار این غم را بر زمین بگذاریم، ولی هما روستا تا وقتی که زنده است این غم را با خود خواهد داشت.
سپس عزت الله انتظامی بر صحنه حاضر شد و با تسلیت به همه ی شرکت کنندگان گفت: هفته قبل به اتفاق ایرج راد به ملاقات حمید سمندریان در منزلش رفتیم. به من گفت: عزت هرچه کار تا امروز کرده‌ام بس است و دیگر باید بروم. به او گفتم: این حرف را نگو حمید، تو درست است که ۸۱ سال داری، اما مثل ۵۰، ۶۰ ساله‌ها هستی و حالا حالا‌ها باید کار کنی. آقای بازیگر در ادامه افزود: نتیجه نیم قرن تدریس، تربیت هنرمندان بسیاری در تئاتر و سینما‌ست که همگی مشغول به کار هستند و بیشترشان را امروز اینجا می‌بینیم. سمندریان خلق و خوی بی‌نظیری داشت و من هیچ‌گاه او را ندیدم که عصبی به نظر برسد. آن زمان اجازه نمی‌دادند من به دانشگاه بروم و بعد از مذاکرات مختلف سرانجام گذاشتند در کلاس‌ها حاضر شوم. به اولین کلاسی که رفتم کلاس سمندریان بود. او تا مرا دید گفت: عزت تو اینجا چه کار می‌کنی؟ برو از کلاس من بیرون!، ولی من از او خواستم در کلاس بمانم. انتظامی سپس دربخش آخر سخنان خود خاطره‌ای از تمرین نمایش “کرگدن” به کارگردانی زنده یاد سمندریان را برای جمعیت مقابل خانه هنرمندان گفت: تمرینات این نمایش را از اوایل تابستان ۴۹ شروع کردیم، اما جای مشخصی برای کار نداشتیم و حمید ما را مثل گربه به این سو و آن سو می‌برد. در نهایت نمایش را در تالار فردوسی روی صحنه بردیم و با وجود شرایط سخت و دشوار سیاسی آن زمان با استقبال چشمگیری روبرو شد.
پس از سکوتی طولانی در گرمای صبح تابستانی،ابراهیم حقیقی به عنوان سخنرانی که سال ها به عنوان دوست نزدیک سمندریان بود پشت تریبون آمد.حقیقی با بغضی طولانی در مدت کوتاه سخنان خود گفت : سخت است که شاهد آب شدن تدریجی شمعی باشیم که فتیله‌اش شاید هیچ‌گاه به صبح نرسد. همه باید بدانیم که هما روستا چه رنجی را متحمل شده است. سخت است درباره کسی حرف بزنیم که سرشار از فضیلت‌های بزرگ منشانه‌ای بود که خیلی از آنها را هنوز درک نکرده‌ایم. سمندریان معلمی یگانه بود و بی‌شک جایگزین یافتن برای او غیرممکن است. چند سال پیش که مادرم از دنیا رفت، پروانه سفیدی را بر مزارش دیدم و دیروز هم در باغچه حیاطم پروانه سفیدی دیدم و باور کردم که حمید از میانمان رفته است و روحش فرشته‌وار به دیدنمان آمده است.
در ادامه مراسم رضا کیانیان در حالی که به شدت متأثر بود و گریه می‌کرد خطاب به جمعیت عزادار گفت: سلام می‌کنم به استاد سمندریان و همه شاگردان و دوستانش، به هما روستا و احمد آقالوی عزیز. بسیار مهم است بدانیم چرا انسانی مثل سمندریان مورد علاقه و احترام چندین نسل می‌باشد؟ از آقای انتظامی گرفته تا جوانان و دانشجویانی که تازه وارد این عرصه شده‌اند، همگی از دوستداران استاد حمید سمندریان هستند. راز عجیبی در وجود این مرد بود. سمندریان هیچ‌گاه نمی‌میرد، او چیزی از این دنیا نمی‌خواست فقط می‌خواست چند نمایشنامه را اجرا کند پس چرا نتوانست؟شاید اگر او این نمایش را کار می‌کرد هم خودش و هم گالیله آرام می‌گرفتند و می‌خوابیدند، ولی امروز گالیله بیدار است. کاش او این نمایش را روی صحنه می‌برد و دستش از قبر بیرون نمی‌ماند.من اینجا می‌گویم که ما برای آرامش استاد، “گالیله” را اجرا خواهیم کرد.
سپس هما روستا،همسر حمید سمندریان به عنوان آخرین سخنران به صحنه آمد. او گفت: از همه شما عزیزان برای حضور در این مراسم تشکر می‌کنم، حمید سمندریان در آخرین روزهای عمرش وصیتی به من کرد و گفت: همیشه همه انسان‌ها را با تمام بدی‌ها و خوبی‌هایشان دوست داشته باش و به من نصیحت کرد که این کار را ادامه دهم. استاد می‌گفتند، دشمنان من زیاد بودند، اما وقتی به من نزدیک شدند و دیدند که من آنها را دوست دارم آنها نیز با من دوستی کردند. پس شما نیز تا جایی که ممکن است به هم خوبی کنید.
حسین پاکدل پس از صحبت‌های روستا گفت: در یکی از شب‌های آخر زندگی‌اش هما روستا از او پرسید که چه چیزی تو را بیشتر از همه آرام می‌کند؟ و او گفت: موسیقی و قطعه‌ای از آندره باور. امروز و در این لحظه هم می‌خواهیم حمید سمندریان را با همین قطعه بدرقه کنیم.
دراین مراسم باشکوه هنرمندانی چون ناصر تقوایی، کیومرث پوراحمد، ابراهیم حقیقی، عزت‌ا… انتظامی، داود رشیدی، رضا کیانیان، ناصر هاشمی، شهرام کرمی، همایون شجریان، بهزاد فراهانی، علی نصیریان، هادی مرزبان، ستاره اسکندری، مجید جوزانی، ایرج راد، حسن معجونی، ایوب آقاخانی، حامد بهداد، امیر جعفری، هدایت هاشمی، نگار عابدی، محمد یعقوبی، آیدا کیخایی، سیامک انصاری، بهناز جعفری، سعید ذهنی، سالار عقیلی، نادر برهانی مرند، بهروز بقایی، کوروش سلیمانی، ریما رامین‌فر، مهدی فخیم‌زاده، محمد حسین ناصربخت، محمد ابراهیمیان، محمد چرم‌شیر، جلال اجلالی، هوشنگ گلمکانی، جهانگیر کوثری، بیژن امکانیان، همایون غنی‌زاده و پریسا مقتدی حضور داشتند.