در یک مجموعه شدیدا حفاظت شده در مرکز تهران، که اغلب به آن “بیت” گفته می‌شود، مردی ۷۵ ساله زندگی می‌کند که تصدی‌گریش بر رهبری ایران تنها در روز مرگش پایان می‌یابد. آیت‌الله علی خامنه‌ای که زمانی انقلابی بود، ۲۵ سال است که شغل مادام‌العمر سیاستمداری با قدرت نامحدود در ایران را بر عهده دارد. اما اخبار اخیر در مورد وضعیت سلامتش، حرف و حدیث‌هایی در مورد جانشینی او و آینده ایران ایجاد کرده است.
رهبر ایران از رئیس‌جمهور این کشور پرقدرت‌تر است و بر تصمیمات او در مورد امنیت ملی و مسائل حساس بین‌المللی و همچنین داخلی تاثیر می‌گذارد.
بسیاری با خود فکر می‌کنند چرا خصوصا در زمانی که ایران و غرب بر سر مسئله هسته‌ای این کشور سرشاخ شده‌اند، حلقه نزدیک به او اجازه داده‌اند اخبار مربوط به سلامت او بصورت علنی آشکار شود.
علی انصاری از دانشگاه سن اندروز اسکاتلند می‌گوید، قرار بود تصویر خامنه‌ای در بیمارستان این پیام را بفرستد که او سالم و سرحال است. او به گاردین گفت: “به نظرم به این خاطر است که آنها نگرانند…. نگرانند اگر شایعات درباره بیماری او پراکنده شود، آدم‌ها شروع به مانوور دادن کنند. این روشی است برای ساکت کردن و به نظر من این کار را بسیار عمدی کرده‌اند.”
رهبر ایران که در دوران پهلوی فرزند یک محقق مذهبی بود، از طلبگی به این مقام رسید؛ پس از مرگ بنیانگذار جمهوری اسلامی روح‌الله خمینی. امروز به گفته اکبر گنجی، نویسنده ایرانی، خامنه‌ای “رئیس کشور ایران، فرمانده کل قوا و ایدئولوگ ارشد این کشور است. نظراتش در نهایت سیاست ایران را شکل می‌دهد.”
آیت‌الله خامنه‌ای توسط مجلس خبرگان به رهبری برگزیده شد؛ یک هیئت پرقدرت روحانی که مسئول انتخاب و برکناری رهبر است. آیت‌الله خامنه‌ای دو دهه پس از آن انتخابش، آن‌قدر پرقدرت شده که نقش این مجلس در حد یک هیئت نمادین با اعضایی فدایی پایین آمده است.
تحلیلگری با دانش دقیق از ساختار سیاسی ایران می‌گوید، این مجلس در زمان مرگ خامنه‌ای نقش خود را باز خواهد یافت. این تحلیلگر می‌گوید: “نباید این مجلس را دست کم بگیریم. سرانجام آنها هستند که رهبر جدید ایران را انتخاب خواهند کرد مگر این‌که کودتای نظامی شود.”
ساختار این مجلس اکنون در حال تغییر است. محمدرضا مهدوی کنی، رئیس این مجلس چند هفته پیش درگذشت و انتخابات برای اعضای جدید قرار است کمتر از دو سال دیگر انجام شود.
آیت‌الله جنتی از روحانیون پرنفوذ نزدیک به رهبر ایران هفته گذشته هشدار داد، عده‌ای که منتقد حکومت هستند سعی دارند خود را وارد این مجلس کنند. او در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: “برخی افراد جاه‌طلبی‌های سیاسی دارند و می‌‌خواهد در خبرگان بعدی دست بالا را داشته باشند. من فکر نمی‌کنم آنها حسن نیت داشته باشند.”
انصاری می‌گوید، اگر خامنه‌ای فردا از دنیا برود، به سه روش جانشین او انتخاب می‌شود: “یا خبرگان ایده شورای رهبری را پیش خواهد برد. گزینه دیگر این است که او یک وصیت‌نامه بر جای بگذارد و کسی را از حلقه داخلی خود انتخاب کند تا خط مشی او را ادامه دهد. یا این‌که یک فرد دیگر انتخاب شود. این گزینه از همه مشکل‌سازتر است.”
مباحثات موجود در مورد جانشین خامنه‌ای تنها در محافل خصوصی صورت می‌گیرد. بسیاری آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را با این‌که از خامنه‌ای بزرگتر است و ۸۰ سال دارد یک گزینه قوی می‌بینند. او اکنون رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام است و دو دوره رئیس‌جمهور بوده و چند سال ریاست مجلس خبرگان را نیز بر عهده داشته است.
قدرت رفسنجانی در سال‌های اخیر به خاطر اختلاف نظر با رهبر کاهش یافته و دو تن از فرزندانش به دلایل مختلف زندانی و پس از مدتی آزاد شدند. او در سال ۲۰۱۳ نامزد ریاست‌جمهوری شد اما شورای نگهبان صلاحیت او را تایید نکرد.
کاندیداهای دیگر، شامل آیت‌الله محمود هاشمی شاهرودی رئیس سابق قوه قضاییه، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی از شخصیت‌های تندرو، آیت‌الله جوادی آملی از روحانیون مهم قم و آیت‌الله ابراهیم امینی از روحانیون پرنفوذ و عضو مجلس خبرگان هستند.
منبع: گاردین - 31 اکتبر 2014
