آرش سمیعی
علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه ایران در دوران جنگ، در مصاحبه با روزنامه جمهوری اسلامی فاش کرد که برکناری محمدجواد لاریجانی از معاونت وزارت امور خارجه در زمان تصدی وی، با درخواست وزارت اطلاعات انجام شده است.
این اظهارنظر ولایتی در پاسخ به ادعای اخیر جواد لاریجانی است که در یک برنامه تلویزیونی، علت جدایی خود از وزارت امور خارجه را اختلاف نظر با ولایتی ذکر کرده بود. اما ولایتی در پاسخ خود تصریح کرده است که “دلیل جدا شدن ایشان از وزارت امور خارجه این بود که در زمان تصدی آقای ری‌شهری در وزارت اطلاعات ادامه کار ایشان از سوی آن وزارت به مصلحت دانسته نشد و از ما می‌خواستند که به فعالیت ایشان خاتمه دهیم.”
لاریجانی در گفت و گویی با برنامه تلویزیونی “نگاه یک” از اختلاف نظر شدید خود با ولایتی سخن گفته و تاکید کرده بود: “دیپلماسی که من به آن اعتقاد دارم دیپلماسی پروژه ای است، ما باید کاری را در نظر بگیریم دنبال آن برویم و آن کار را به نتیجه برسانیم… موضوعی که باعث جدایی من از وزارت امور خارجه شد قطعنامه 598 بود. آقای ولایتی خیلی نسبت به عکس‌العمل مطبوعات حساس بود، اگر کسی یک کلمه در مطبوعات راجع به این قطعنامه مطلبی می‌نوشت ایشان حاضر بود این پروژه را متوقف کند.”
دفاع مجدد از مذاکره با نیک براون
جواد لاریجانی در این برنامه تلویزیونی همچنین با دفاع مجدد از مذاکره خود با نیک براون در سال 1375 گفت: “ملاقات با نیک براون ملاقات روتینی بود که داخل سفارت ما به درخواست وزارت امور خارجه انجام شد، چون می خواستیم او بیاید سفیر شود. موضوع دیدار با نیک براون را با حضور سه، چهار کارشناس مملکت بررسی کردیم، منتها این موضوع در زمانی بود که رقبای سیاسی ما فکر می کردند خبری هست و این را مستمسک قرار دادند و بداخلاقی انتخاباتی کردند.”
وی درباره محتوای مذاکرات خود با نیک براون که باعث جنجال شد نیز گفت: “در کل چیزی که از آن ناراحت بودم این بود که من از جناح اصولگرا یا جناح راست تفسیری را ارائه کردم که باعث شد رقبای ما بگویند اینها طالبان هستند که می خواهند روی کار بیایند و آنها این جور تبلیغ می کردند.”
مذاکرات جواد لاریجانی با نیک براون که بعدها سفیر انگلیس در ایران شد، یکی از خبرسازترین رخدادهای سیاسی ایران در آستانه انتخابات دوم خرداد 76 بود. لاریجانی در این مذاکره که متن آن چندی بعد در مطبوعات منتشر شد، به این دیپلمات انگلیسی گفته بود ناطق نوری و جناح راست هوادار آزادی اقتصادی و رابطه با غرب هستند در حالی که خاتمی و نیروهای جناح چپ، تندرو، مخالف آمریکا و طرفدار اقتصاد دولتی هستند. این گفته‌های جواد لاریجانی بعدها به شدت مورد انتقاد رسانه‌ها و گروه‌های سیاسی قرار گرفت که معتقد بودند اطلاعاتی که وی به یک دیپلمات غربی داده، چیزی شبیه جاسوسی و یا لااقل به معنای جلب حمایت دولت‌های غربی در عرصه سیاست داخلی کشور است.
در آن زمان، ثابت شد که اطلاعات مربوط به مذاکرات لاریجانی – نیک براون، توسط وزارت امور خارجه در اختیار رسانه ها گذاشته شده است؛ اقدامی که برخی تحلیل گران، آن را در راستای رقابت لاریجانی – ولایتی برای تصدی پست وزارت امور خارجه در “دولت ناطق نوری” دانستند که تصور می شد بر اثر انتخابات سال 76 روی کار بیاید.