در حالی که گفته می شود مذاکرات هسته ای در کمتر از دو هفته دیگر از سر گرفته می شود یک خبرگزاری نزدیک به سپاه نگاه میانه ای به خروجی مذاکرات نیویورک داشته و یک عضو سابق هیات مذاکره کننده جمهوری اسلامی از توافق دو طرف بر سر ۹۰ درصد مسائل خبر داده است. همزمان رئیس مرکز پژوهش های مجلس اسلامی نیز از اراده جدی تهران برای رسیدن به نتیجه در مذاکرات هسته ای خبر داده هرچند روزنامه کیهان با انتشار سرمقاله ای از دولت روحانی خواسته دست از سیاست “خوش گمانی” بردارد و روی توافق با واشنگتن حسابی باز نکند.
عباس عراقچی، نفر دوم تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی با گروه ۱+۵ دیروز در گفتگو با یک خبرگزاری ژاپنی حرف های خود در جریان مذاکرات اخیر نیویورک بر سر برنامه هسته ای تهران را تکرار کرده و گفته است: “ما توانستیم در یک فضای سازنده به درک بهتری برسیم، اما اختلافاتی در خصوص موضوعات مهم وجود دارد.”
دست راست جواد ظریف – وزیر خارجه – در مذاکرات اتمی به طور علنی از دو موضوعی که محل اصلی اختلافات نظام اسلامی و ابرقدرت های جهان است پرده برداشته است و گفته: “قبول اینکه ایران به استفاده از سانتریفیوژها ادامه دهد و برداشتن تمامی تحریمها دو حوزه اصلی اختلاف بین ایران و ۱+۵ هستند.”
آیت الله خامنه ای در ماه تیر تعداد سانتریفیوژهای فعال، بعلاوه فعالیت سایت هسته ای فردو – در دل کوهستان های اطراف قم – و سایت آب سنگین اراک را دو موضوع حساس دیگر در گفتگوهای هسته ای اعلام کرده بود.
دو طرف طی ۱۰ روز مذاکره فشرده در نیویورک بر سر این اختلافات بحث و رایزنی کرده اما نتوانسته اند به اختلاف نظرهای بنیادین پایانی ببخشند. حالا عراقچی می گوید در کمتر از دو هفته آینده دیپلمات ها بار دیگر در یک کشور اروپایی گرد هم می آیند تا بحث و مذاکره کنند.
به نظر می آید نمایندگان تهران از یک سو و دیپلمات های واشنگتن، لندن، پاریس، مسکو، برلین، پکن از سوی دیگر،در این فاصله دو هفته ای فرصت خواهند داشت تا با رهبران دولت های خود مشورت کنند و از میزان انعطاف پذیری آن ها در برابر خواسته های طرف مقابل آگاه شوند تا بتوانند در دور بعدی مذاکرات، که احتمالا در وین یا ژنو از سر گرفته خواهد شد، به چانه زنی ادامه دهند.
با این حال شمارش معکوس برای رسیدن به ضرب الاجل سوم آذر نیز آغاز شده است و مشخص نیست تهران و قدرت های جهانی بتوانند تا آن تاریخ بن بست کنونی را بشکنند.
خبرگزاری رویترز پیشتر گزارش داده بود این ضرب الاجل غیر قابل تمدید است اما دیروز خبرگزاری تسنیم به نقل از گری سیمور مشاور سابق باراک اوباما – رئیس جمهور ایالات متحده – نوشت که در پایان ضرب‌الاجل ۳ آذر هیچ یک از طرفین از مواضع خود کوتاه نخواهند آمد اما از آنجایی که خواهان بن‌بست کامل در مذاکرات نیز نیستند به یک توافق موقت دیگر و یا یک توافق نسبی رضایت خواهند داد.
این خبرگزاری نزدیک به سپاه همچنین در گزارشی دیگر نوشته است که مذاکرات ۱۰ روزه در نیویورک چندان نیز برای حاکمیت بی دست آورد نبوده است چرا که “ طرفین در چند زمینه به توافق رسیدند.”
تسنیم پیرامون مختصات این توافق ها نوشته است: “این خروجی ها دارای چند ویژگی است: اولاً جنبه جزئی دارند. به طوری که هنوز اختلافات ساختاری به قوت خود باقی هستند. ثانیاً جنبه فنی دارند و هنوز این تفاهم های فنی در قالب سیاسی کلانی که مسیر تفاهم های کلان و کلی را تعیین می کند، قرار نگرفته اند. ثالثاً عمدتاً ناظر بر تکثیر راه حل‌ها هستند به طوری که گزینه های مربوط به حل مسائل باقیمانده و اساسی توافق جامع را متکثر و متعدد کرده است.”
نهایتا تحلیل این خبرگزاری از گفتگوهای نیویورک این است که “مذاکرات اخیر هم نتیجه داشته و هم بی نتیجه بوده است.”
پیشتر سرگئی لاورف، وزیر امور خارجه روسیه، از توافق طرفین پیرامون “۹۵ درصد از مسائل” خبر داده و متذکر شده بود: “آن ۵ درصد باقی مانده شامل چندین مسئله دشوار است.”
حسین موسویان مذاکره کننده ارشد هسته ای نظام در دورانی که حسن روحانی ریاست شورای امنیت ملی را بر عهده داشت و در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد به اتهاماتی همچون فروش اطلاعات و جاسوسی، زندانی و بعدها تبرئه و آزاد شد نیز دیروز در مصاحبه با خبرگزاری مهر در خصوص توافقات تهران و غرب در مقایسه با اظهارنظر لاوروف ۵ درصد تخفیف داده و گفته است: “قبل از سفر به نیویورک دو طرف روی حدود ۷۰ درصد متن توافق کرده بودند. با مذاکراتی که در نیویورک صورت گرفت حدود ۹۰ درصد متن را توافق کرده اند. لذا مسیر مذاکرات مثبت، کار آمد و سازنده بوده است. موارد باقیمانده هم عمدتا در مورد محدوده غنی سازی و زمانبندی و روند برداشتن تحریمها است. مهم این است که روی اصل انجام غنی سازی در خاک ایران و اینکه کل تحریمهای مربوط به هسته ای باید برداشته شود، توافق وجود دارد.”
از سوی دیگر کاظم جلالی، نماینده شاهرود و رئیس مرکز پژوهش های مجلس که دیروز در مراسم ختم مادر آیت الله هاشمی شاهرودی حاضر شده بود در گفتگو با خبرنگاران از اراده تهران برای رسیدن به توافق خبر داده است: “این که مذاکرات به کجا برسد، مشخص نیست اما اراده ایران برای به نتیجه رساندن مذاکرات جدی است.”
همزمان محمد ایمانی که دیروز نگارش سرمقاله روزنامه تندرو کیهان را عهده دار بود در مقاله ای با عنوان “روحانی به مرز انعطاف در نیویورک رسید؟” با اشاره به ناکامی در رسیدن تهران و غرب در رسیدن به نتیجه نهایی در نیویورک با لحنی حق به جانب و پیش بینی گرایانه نوشته است: “یک سال پیش برخی سیاسیون- از آقایان هاشمی و روحانی تا وزیر خارجه فعلی و اسبق و…- این تصور را داشتند که مذاکره و توافق با آمریکا شدنی است و این، دولت یا تیم مذاکره کننده قبلی بوده‌اند که نتوانسته‌اند پرونده هسته‌ای را به سرانجام برسانند.”
ایمانی با این مقدمه از دولت روحانی خواسته از سیاست نزدیک شدن به ایالات متحده و خوش بینی به موفقیت در مذاکرات فعلی دست بکشد: “جلوی ضرر خوش‌گمانی به دشمن بد ذات و بدعهد را از هر جا که بگیریم، سود کرده‌ایم. دولت محترم که با گارد باز و دست کاملاً رو - با خوش‌گمانی نامنطبق با واقعیات- به استقبال اعتمادسازی یکطرفه با غرب رفت، ناچار است برای تعدیل این روند گارد و ادبیات خود را تغییر داده و به نقطه توازن برساند.”
کیهان و مدیر مسئول آن – حسین شریعتمداری- که از ابتدای مذاکرات مخالف جدی و سرسخت توافق با غرب و نرمش در قبال ایالات متحده بوده البته در این یکسال اشاره ای به این موضوع نکرده که سرسختی در برابر غرب و ادامه جاه طلبی های هسته ای در دوره محمود احمدی نژاد چگونه باعث تزلزل قدرتمند اقتصاد کشور و مختل شدن بی سابقه امرار معاش شهروندان شده است.
