رکود کسب و کار دوبی

نویسنده

dubai.jpg

شهرزاد فرامرزی ‏

وقتی غروب خورشید، آسمان دوبی رنگ نارنجی تیره ای به خود می گیرد. جعبه های اجناس شامل غذا، ‏لباس، وسایل برقی و کامپیوترهای اچ پی در لنج ها بارگیری می شوند. این کشتی های کوچک چوبی سال ‏هاست که فاصله 60 مایلی تا ایران را طی می کنند. ‏

اما تجارت دیگر مثل گذشته نیست. غرب به رهبری ایالات متحده در مقابله با جاه طلبی های هسته ای ایران، ‏ورود و خروج کالا به ایران را با مانع روبرو کرده اند. دوبی هم این در این میان قرار گرفته است: از یک ‏طرف مشتاقانه مایل است تجارت پر سودش را با همسایه خود در آن طرف خلیج فارس ادامه دهد، از سوی ‏دیگر نگران خشم ایالات متحده و سازمان ملل شده است. ‏

فشار روی تجار ایرانی ها در دوبی افزایش یافته است. نام یکی از این بازرگانان، مصطفی هوبخت است که ‏یخچال، فریزر و مواد لازم برای رنگ آمیزی ظروف تفلون را از آلمان وارد می کند. کار او هم کساد شده ‏است و سود او به زحمت به 100هزار دلار می رسد، در حالیکه او در گذشته حداقل ‏‎80‎هزار تا ‏‎90‎هزار ‏دلار درآمد داشت. ‏

او می گوید: “برای من فقط ضرر بوده است. سخت ترین دورانی است که تا حالا داشته ام زیرا همانطورکه ‏ماهی برای زندگی به آب احتیاج دارد، تاجر هم به پول نیاز دارد.“‏

ناحیه بستاکیا در دوبی با برج های چهارگوش و خانه های تجملی با درها و پنجره های چوبی زیبای کنده ‏کاری شده، نشانه ای از روابط محکم با ایران است. بسیاری از بازرگانان ثروتمند سنی مذهب در اوخر قرن ‏گذشته و در زمان افزایش تعرفه های بازرگانی در ایران از سواحل جنوبی ایران به این محله نقل مکان کرده ‏اند. نام اینجا هم از منطقه بستک در ایران گرفته شده که روزگاری محل زندگی شان بوده و آنها شیوه زندگی ‏و شکل و شمایل خانه هایشان را از آنجا آورده اند. ‏

امروز فرزندان آنها بخش مهمی ازجمعیت دوبی را تشکیل می دهند که متعلق به کشور امارات متحده عربی ‏است. آنها مردانی با سرانداز و دشاشه های سفید هستند که تشخیص آنها از همشهری های عرب شان ‏غیرممکن است. ‏

امارت تنها کشوری بود که بعد از انقلاب اسلامی در ایران، آغوش خود را بر روی ایرانی ها باز نمود، و ‏البته این بار نوبت شیعه ها بود. اکنون ‏‎450‎هزار ایرانی در اینجا اقامت دارند و ‏‎8500‎‏ شرکت ایرانی در ‏امارات ثبت شده است. حدود ‏‎300‎‏ میلیارد دلار از دارایی های ایرانی های خارج از کشور در دوبی جریان ‏دارد. این مقدار سرمایه، بعد از ایالات متحده از نظر حجم و مقدار در رتبه دوم است. ‏

برخلاف بسیاری از ایرانی های مقیم لندن و لس آنجلس، که از سرنگونی رژیم ایران استقبال می کنند، ایرانی ‏های دوبی روابط شخصی نزدیک خود را با وطن حفظ کرده اند. در بازار قرن 21 دوبی، ایرانی ها در میان ‏اصلی ترین سرمایه گذاران هستند. آنها نگرانند که تحریم های شدیدتر سازمان ملل و یا حتی بدتر از آن، ‏شروع یک جنگ، اوضاع را در دوبی و سایر مناطق خلیج فارس جداً به هم بریزد. ‏

امارات در مقایسه با سایر کشورهای عرب از روابط استثنایی با ایران برخوردار است. ایران کشوری است ‏که طوفان های سهمگینی را تحمل کرده است. اما این روابط تحت الشعاع افزایش فشارهای ایالات متحده برای ‏انزوای تهران قرار گرفته است. ‏

اخیراً دورنمای تحریم های بیشتر سازمان ملل تحت تاثیر برآوردهای سازمان امنیت ملی ایالات متحده مبنی ‏بر توقف برنامه تسلیحات هسته ای این کشور، در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. اما واشنگتن تحریم های ‏یک جانبه خود برعلیه ایران را با هدف گرفتن بخش انرژی و نیز تعطیلی فعالیت بانک های ایرانی در آمریکا ‏همچنان پی می گیرد.‏

دولت آمریکا همین حالا هم تلاش های خود برعلیه ایران را در دوبی با افتتاح دفتر منطقه ای وزارت ‏امورخارجه در مورد ایران پیگیری کرده است. استورات لوی، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور ‏تروریسم و اطلاعات مالی، در ماه مارس به دوبی سفر کرد تا به موسسات مالی عرب هشدار دهد یا معاملات ‏خود را با ایران متوقف کنند و یا در غیر این صورت آماده مواجهه با تحریم های ایالات متحده باشند. از سوی ‏دیگر، واشنگتن و امارات یک تیم مشترک را برای ردیابی معاملات مالی مرتبط با ایران تشکیل داده اند که ‏ظاهراً به برنامه هسته ای تهران مربوط می شود. ‏

هر چند هیچ تغییری در سیاست رسمی بانک مرکزی امارات درقبال شرکت های ایرانی صورت نگرفته ‏است، اما اغلب بانک های بین المللی و محلی در اینجا برای صدور مجوزهای اعتباری به فعالیت های ‏اقتصادی شرکتهای تحت تملک ایرانی ها، محدودیت هایی درنظر گرفته اند. از جمله این بانک ها می توان از ‏بانک ملی دوبی نام برد. ضمناً امارات اوایل امسال در راستای تحرکات سازمان ملل، دربرابر بانک سپه ‏ایران موضع گرفت که گفته می شود با سپاه پاسداران انقلاب ارتباط داشته و هدف تحریم سازمان ملل قرار ‏گرفته است.‏

هادی موتمنی، رییس شورای بازرگانی ایران، می گوید: “در اینجا 48 بانک اروپایی وجود دارد که شروع به ‏اعمال محدودیت ها علیه شرکت هایی کرده اند که با ایران معامله می کنند. این شامل شرکت هایی هم می شود ‏که سابقه آنها در تجارت شناخته شده است. وقتی شرکتها نتوانند از بانک وام بگیرند، از ادامه فعالیت باز می ‏مانند.“‏

انتقال پول میان بانک ها هم مشکل شده است. بانک های اینجا از علت و ماهیت و دلایل حواله پول سوال می ‏کنند. موتمنی می گوید اگر فشارها شدت پیدا کند، هیچ بانکی با شرکتهای طرف معامله با ایران کار نخواهد ‏کرد. ممکن است آنها حساب های شخصی را هم ببندند. ‏

خیلی از شرکت های ایرانی برای پیشگیری از چنین وضعیتی، به تجارت با سایر کشورها و از جمله خود ‏ایران رو آورده اند. برخی دیگر هم از معامله با ایران اکیداً خودداری می کنند. ‏

مقامات رسمی امارات از این وضع ناخشنود هستند.‏

عبدالله صالح، مدیر بانک ملی دوبی، می گوید: “ما عمیقاً برای معامله با ایران ارزش قایل هستیم… ما مایلیم ‏آنرا بی هیچ وقفه ای ادامه دهیم، اما متاسفانه بر دوبی فشار وارد می شود. این خیلی غم انگیز و مایه تاسف ‏است.“‏

تجار ایرانی می گویند از زمان آغاز محدودیت های مالی، مقامات اماراتی کالاهای آنها را برای مدت زمان ‏بیشتری معطل نگه می دارند- تا دو یا سه هفته- و از آنها پول می گیرند، هر چند دوبی یک بندر آزاد است. ‏ملاحان آفتاب سوخته ایرانی تا زمان صادر شدن برگه ترخیص، باید مدت طولانی را در کنار بارهایشان وقت ‏بگذرانند. بعد از آن هم باید زیر نگاه سنگین نیروهای ناوگان پنجم ایالات متحده در خلیج فارس، از تنگه ‏هرمزعبور کنند. ‏

خسرو محمدی 34 ساله که در صف ترخیص کشتی 40 فوتی خود به جزیره کیش ایستاده، می گوید: “ما طی ‏‏28 سال گذشته همواره به نحوی از انحاء در تحریم بوده ایم.“‏

بازرگانان ایرانی در دوبی می گویند علیرغم محدودیت های موجود، دولت به آنها کمک می کند راه های ‏فراری پیدا کنند. وقتی شرکت های ایرانی مستقر در دوبی رو در رو با احمدی نژاد از وی به خاطر اثر منفی ‏لفاظی های ایران بر تجارتشان انتقاد کردند، با همدردی او روبرو نشدند. ‏

احمدی نژاد به تجار گفته بود که زمان ایستادن در برابر فشارها تحت رهبری آمریکا فرا رسیده بود. او ‏اضافه کرده بود: برای عوارض آن هم آماده باشید. ‏

البته عوارض آن همین الان هم در آمار و ارقام قابل نمایش است. به گفته شورای بازرگانی ایران، تجارت ‏ایران با امارات در سال گذشته 12 میلیارد دلار بوده است. 8 میلیارد آن مربوط به صدور مجدد کالا، ‏خصوصاً کالاهای آمریکایی، به ایران بوده و 53 میلیارد دیگر هم شامل واردات کالا از ایران برای ‏بازارهای محلی و سایر کشورهای خلیج فارس، هند و اروپا بوده است. ‏

یکی از گروههایی که از اعمال محدودیت های بانکی در معاملات با دلارمنتفع شده اند، صرافی هایی هستند ‏که از طریق حساب های بانکی خودشان، پول ایرانی ها را به غرب انتقال می دهند. به گفته بازرگانان ایرانی ‏و مقامات اماراتی، برنده های احتمالی دیگر شامل قاچاقچیان بی توجه به تحریم ها هستند. در حال حاضر هم ‏چیزهایی مانند طلا، وسایل برقی و سیگارهای آمریکایی از طریق یک دهکده ماهیگیری در دماغه تنگه ‏هرمز به نام خسبه، قاچاق می شود. ‏

عبدالغفار حسین، یک تاجر سرشناس و شهردار سابق دوبی، می گوید: “امارات نمی تواند جلوی آنرا بگیرد، ‏پس باید جور دیگری به مساله نگاه کند.“‏

منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل – 30 دسامبر‏