شان پی مینز
زندگی برای کودکان سیاه و سفید است؛ تنها بابزرگ شدن و دیدن چیزهای وحشتناک کم کم ابر خاکستری هم به رنگ ها اضافه می شود.
”پرسپولیس”، یک درام انیمیشن شگفت انگیز- برگرفته از کتاب یادداشت های مصور مرجان ساتراپی است که نامزد جایزه اسکار در بخش فیلم های انیمیشن شده است. در این اثر، سایه ها به قامت الفاظ درآمده اند. ساتراپی و همکارش ونسان پارونا، جادوی طرح های کودکانه ساتراپی و داستان دردآور و ویژه او از زندگی اش را به تصویر کشیده اند.
صدای گابریل لوپز را می شنویم که می گوید ما مرجان را بسیار بالغ تر از سنش- در 9 سالگی- در تهران می بینیم، او سیاست را از والدینش (با صدای کاترین دونو و سیمون اکبریان) آموخته و از نظرات مادربزرگ مهربانش (با صدای دانیل داریو) بهره مند شده است. وقتی شاه ایران سرنگون شد، او به همراه والدینش به ایجاد یک دموکراسی واقعی امیدوار می شوند اما همه آن آرزوها با ظهور آیت الله خمینی رنگ می بازد.
یک دختر جوان ایرانی پانک و راک چه کار باید بکند؟ ساتراپی محدودیت های روزافزون ناشی از قوانین اسلامی و شکل گیری مقاومت های آرام را در زیر لایه سطحی با جزییات نشان می دهد. اما بعد از پنج سال و شروع جنگ با عراق زمان صدام حسین (یادمان نرود که آمریکا سلاح های او را تامین کرده است)، مرجان به نوجوان و فرد بالغی تبدیل شده (با صدای کیارا ماستریانی: دختر کاترین دونو) و او را به مدرسه ای در وین می فرستند: جایی که آزادی درست به اندازه تحت ظلم بودن می تواند گیج کننده و خطرناک باشد.
سازندگان اثر، داستان را کم و بیش با تصاویر برگرفته از کتاب مصور دو جلدی ساتراپی روایت می کنند. تصاویر، دیدگاه خاص مرجان را، هنگامی که به منطق یک کودک در مواجهه با ترس و وحشت محیط اطراف می پردازد، مقابل دیدگان قرار می دهند. همینطور که مرجان بزرگتر می شود، با بلوغ، اولین عشق زندگی و بیداری جنسی روبرو می شود و تصاویر رفته رفته نمای پخته تری به خود می گیرند.
در همین حین، پرسپولیس دختر بچه ای را به تصویر می کشد که زیر سایه شرایطی عجیب، در قالب زنانه خود شکل می گیرد. این زن به این حقیقت دست می یابد که کشوری را که دوست دارد، دیگر وجود خارجی ندارد. این داستان ظاهرا اندوهناک است و در واقع در بعضی جاها در “پرسپولیس” به نقاط عمیق درد و اندوه می رسیم. اما داستان ساتراپی در نهایت به لذت خودشناسی و اینکه زندگی در خانواده و خاطرات باقی است، می پردازد.
منبع: سالت لیک تریبون- 31 ژانویه