سه دهه از استقرار جمهوری اسلامی گذشته، خطیب نماز جمعه تهران در جمع میهمانان سبز نماز جمعه این هفته تهران یکبار دیگر بر مشروعیت نظام به شرط پذیرش مردم تاکید کرد و ولایت بدون پذیرش مردمی را ، ولایتی خواند که نه خدا و نه رسولش راضی به ادامه آن نیستند.
امروز ۲۶ تیرماه ۱۳۸۸، بیش از یکماه از انتخابات توام با تقلب گذشته است و موج سبز اعتراضی مردم ایران نسبت به بازی خطرناک حکومت، تا امروز همچنان توفنده ادامه داشته است.
درهای ورودی دانشگاه تهران در خیابان ۱۶ آذر و در اصلی به روی مردم متفاوتی که به نماز امده بودند بسته شده بود.
گزارش شد که عده ای لباس شخصی به شیخ اصلاحات حمله کرده و عمامه مهدی کروبی که قصد شرکت در نماز جمعه تهران را داشت از سرش انداخته اند. پلیس ضد شورش هم ناظر این تهاجم، برای متوقف کردن مردمی که در خیابانهای نزدیک دانشگاه تهران در همراهی با کروبی قصد ورود به دانشگاه را داشته اند، اقدام به شلیک تیر هوایی کرده است.
در حالیکه روز به روز و سال به سال از میزان جمعیت اولین نماز جمعه تهران به امامت ایت الله طالقانی کاسته شده، مراسم نمازجمعه امروز به گفته مسن ترها، یاد و خاطره نماز جمعه طالقانی را زنده کرده است.
حضور این جمعیت، محدوده‌ی گسترده‌ای از مرکز شهر تهران را تحت‌الشعاع نمازجمعه سبز قرار داده است ؛ حضوری که باعث شلوغی در محدوده‌ای از میدان توحید تا میدان هفت تیر شده بود.
روز جمعه در گرماگرم نمازجمعه متفاوت تهران که از لحاظ شرکت کنندگان و هم مستقل بودن شعارهای شرکت کنندگان از تریبون و آداب حضور، چارچوب های سنتی نمازجمعه را در هم شکسته بود، عده ای شرکت کردند که نه پیش و نه احتمالا پس از آن این آیین را تجربه نکرده بودند.
آنها که به اتکای رانت سیاسی خود، صفوف اصلی “محوطه چمن” را به اشغال در آورده بودند، تنها توانستند شعارهای بی محتوا و همیشگی خود را سر دهند و به رغم قرار داشتن در اقلیت مطلق، تا توانستند اخلال ایجاد کردند و انگ اخلالگر هم نخوردند.
تنها همانها بودند که شعارهای همیشگی وزارت شعار نماز جمعه را فریاد می کردند و بر خلاف این کم شماران مورد حمایت، صدها هزار نفری که در نماز جمعه و خیابانهای اطراف حضور داشتند، شعارهای خود را دادند و البته مورد حمله نیروهای رسمی و غیر رسمی هم قرار گرفتند.
هزاران تن از مردم تهران که وضعیت پوشش و رفتار آنها با دیگر جمعه های مناطق مرکزی شهر تهران تفاوت آشکار داشت ، از اولین ساعات صبح خود را به دانشگاه تهران رسانده بودند.
پیش از حضور مردم، هزاران نیروی انتظامی و بسیج در مراکز دولتی مثل وزارت کشاورزی و برخی از مدارس دولتی اطراف دانشگاه تهران سازماندهی شده بودند تا برای کنترل اوضاع پس از نماز آماده باشند.
آمد وشد و کنترل نمازگزاران و مردم معترض حاضر در نماز جمعه با نیروهای ستاد برگزاری نماز جمعه و نیروهای راهنمایی و رانندگی و نیروی انتظامی بود و ظاهرا نیروهای بسیج و پلیس ضد شورش آماده عملیاتی پس از پایان نماز بودند.
مردم معترض به صورت جمعی و فردی از ساعات اولیه وارد خیابانهای اطراف دانشگاه شدند اما از رفتن به داخل دانشگاه تا آغاز نماز، پرهیز داشتند.
هزاران نفر در خیابان انقلاب، بلوار کشاورز، خیابان کارگر و خیابان طالقانی گرد آمده بودند و تا آغاز خطبه های خطیب نماز جمعه که حدود ساعت یک بعد از ظهر آغاز شد، شعار می دادند.
شعارهایی چون “الله اکبر”، “یا حسین، میرحسین”، “مرگ بر دیکتاتور”، “می جنگم، می میرم رای ام را پس می گیرم”، “تقلب یک میلیون، دو میلیون، نه ۱۷ - ۱۸ میلیون”، “دولت کودتا، استعفا، استعفا”، “ایرانی می میرد، ذلت نمی پذیرد” و “هاشمی، هاشمی، سکوت کنی خائنی” از جمله محورهای داخلی مطالبات مردم معترض بود که به صورت شعار سر داده شد. شعارهایی همچون مرگ بر روسیه، روسیه حیا کن، کشورم رو رها کن و مرگ بر چین هم گاها شنیده می شد و در برخی موارد شعارهای مرگ بر شاه نیز سر داده شد.
همچنین شعارهای زیادی در تایید نظر مراجع دینی مستقل داده شد از جمله شعار درود بر منتظری، درود بر طالقانی سر داده می شد.
با تشدید موج شعارهای مردمی و تا قبل از آغاز خطبه های نماز جمعه، تقریبا تمام خیابانهای اطراف دانشگاه مملو از جمعیت بود و صدها نفری که به صورت سازماندهی شده و با عکس های ر ییس جمهور نامشروع و خامنه ای در خیابان طالقانی گرد آمده بودند، فرصت بروز و حضور نیافتند.
تعدادی از نمازگزاران رسمی نیز که از صبح زود اجازه یافته بودند در مقابل جایگاه حاضر شوند، آنقدر در اقلیت بودند، که شعارهای “خونی که در رگ ماست هدیه به رهبر ماست ” آنان در مقابل شعار معترضان که “خونی که در رگ ماست هدیه به ملت ماست”، رنگ باخت.
ساعت یک بعد از ظهر و با آغاز خطبه های هاشمی رفسنجانی که تاکید داشت مطالب مورد نظر مردم را بیان خواهد کرد، دهها نارنجک گاز اشک آور به سمت جمعیت در خیابان قدس شلیک شد و تلاطم جمعیت و مملو شدن فضا از گاز، دهها تن از زنان و مردان مسن و کودکان را دچار آسیب های جدی کرد.
با آغاز شلیک گاز اشک آور، شعارها تند تر و توفنده تر شد و خطیب جمعه نیز بارها دچار سرفه های ناشی از آلودگی هوا شد.
شلیک این حجم گاز اشک آور نظم مراسم نماز را در این نقطه از هم گسیخت و مردمی که در این محل گرفتار شده بودند، با آتش زدن زیراندازها و درست کردن آتش کمی از تندی هوای گازآلود کاستند اما هنوز نیز نفس کشیدن در محل ممکن نبود و به همین دلیل عده زیادی از مردم عطای نماز را به لقایش بخشیدند و صحنه را ترک کردند.
دامنه نفوذ گاز اشک آوری که با وزش باد تا جایگاه امام جمعه هم کشیده شد، صدای هاشمی رفسنجانی را هم درآورد.
حمله با گاز اشک آور به صفوف نماز جمعه البته این حسن را هم داشت که عده ای از نمازگزاران سنتی که تحت تاثیر افیون نارسانه ملی، تصور داشتند که موضوع انتخابات تمام شده و اعتراضات مردمی، موضوعی گذراست، به عینه فهمیدند وقتی نمازگزاران جمعه که سالها تحت حمایت حاکمیت بودند، مورد حمله قرار می گیرند، حتما موضوع بحرانی در کشور وجود دارد.
دیدن ناتوانی و عجز ولابه زنان و مردان مسن و کودکانی که حضور در چنین شرایطی را تجربه نداشتند، واقعا انسان را متاسف می کرد اگرچه مشابه همین حس برای زنان و مردان شجاع و معترض به نتیجه انتخابات هم متصور است اگرچه دیدن صورت های خونین و چهره های خفقان گرفته آنان دیگر یک عادت شده است.
سخنان هاشمی آنجا که روایتی از توصیه رسول اکرم به حضرت علی ( ع) را نقل کرد که ولایتش در صورت پذیرش مردم جریان و مشروعیت خواهد داشت، مورد استقبال مردم قرار گرفت و با شعار الله اکبر تایید می شد.
اگرچه سخنان هاشمی در مورد نارضایتی مردم از وضعیت انتخابات، زندانیان سیاسی، وضعیت آزادی مطبوعات مورد تایید مردم بود اما در برخی موارد، این شعارهای مردم بود که مسیر سخنان هاشمی را تعیین می کرد.
در یکی از فراز های خطبه، هاشمی در واکنش به شعارهای اعتراضی مردم در مورد جنایات چینی ها در مورد مسلمانان ترکستان شرقی، هاشمی به دولت چین هشدار داد که چنانچه یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون مسلمان اقدامی بخواهند صورت دهند، ممکن است توسعه چینی با مشکل جدی روبرو شود. این سخنان هاشمی با شعارهای مردم مورد تایید قرار می گرفت.
یک فراز دیگر از سخنان هاشمی نیز که خیلی مورد توجه حضار قرار گرفت و مردم در قبال ادای آن از سوی خطیب جمعه شعار دادند، موقعی بود که هاشمی وضعیت حاضر در کشور را “بحران ” خواند و گفت مردم از این وضعیت ناراضی هستند و تاکید کرد که مردم همین معترضان هستند که در اطراف جایگاه نماز جمعه حضور یافتند و در ۳۰ سالگی نظام، نماز جمعه ای مانند آنچه ایت الله طالقانی بنیانگذارش بود، خلق کردند.
وی همچنین به وضع کشور چین و برخورد دولت آن با مسلمانان اشاره کرد و گفت: مسلمانان از این نوع برخورد با همکیشان خود، در هر جای دنیا که باشد، متاثر و ناراحت می‌شوند. این سخنان با شعار گسترده «مرگ بر چین» پی گرفته شد که هاشمی در اینجا خطاب به نمازگزاران گفت: من هم همان حرف شما را می‌زنم، و از آنها خواست شعار ندهند.
هاشمی در خطبه دوم نیز به انتخابات ریاست جمهوری اشاره کرد و گفت : وضعیت خوبی پیش از انتخابات در کشور وجود داشت و اگر وضع همان شکل پیش رفته بود، امیدوار بودیم بهترین انتخابات را در پیش رو داشته باشیم. اما متاسفانه از پیش از انتخابات صحنه‌هایی به وجود آمد که این شرایط را که می‌توانست به بهترین انتخابات منجر شود، حالت دیگری بخشید و فضایی به وجود آورد که اعتماد عمومی خدشه‌دار شد.
او گفت: “این اعتماد از دست رفته را نمی توان به این راحتی دوباره به دست آورد”.
هاشمی سپس با انتقاد از شورای نگهبان به خاطر اینکه نتوانست از فرصت اضافی پنج روزه برای جلب اعتماد مردم استفاده کند، پیشنهاداتی ارایه داد که به گفته او در مشورت با اعضای خبرگان و مجمع تشخیص هم مورد تایید آنها قرار گرفته بود.
آزادی زندانیان سیاسی، باز شدن فضای نقد در رسانه ها، دلجویی از آسیب دیدگان و مذاکره برای حل اختلاف در نتایج انتخابات از جمله پیشنهادات خطیب جمعه در جمع نمازگزاران منحصر به فرد ۲۶ تیر ماه بود.
با پایان نماز جمعه، اولین کسانی که صحنه را ترک کردند زنان و مردان و کودکانی بودند که در اطراف دانشگاه حاضر بودند چرا که حرکت ستونهای ضد شورش و بسیجیان مشخص می ساخت از این پس خشونت ها تشدید خواهد شد.
صدها نیروی ضد شورش بلافاصله پس از نماز از محل های مخفی خود در خیابانهای اطراف دانشگاه، خارج شد و در میادین اصلی و چهار راههای شهر مستقر شدند.
هزاران جوان دختر و پسر که با هیبت و ظاهری متفاوت در نماز شرکت جسته بودند، با نمادهایی از جنبش سبز، پس از پایان نماز با خواندن سرود یار دبستانی، به سمت میدان انقلاب، حرکت کردند.
در خیابان انقلاب نیروهای زیادی مستقر بود و از آستانه خیابان معلوم بود که این نیروها حالت تهاجمی به خود گرفته بودند تا دهها هزار نفری که به نماز آمده بودند، نتوانند با ایجاد یک راهپیمایی، حماسه ای چون ۲۵ خرداد خلق کنند.
هزاران نفری که در خیابان قدس گرد آمده بودند، پلاکاردهایی از شهدای جنبش همراه داشتند و عکس هایی از آیت الله طالقانی و میرحسین موسوی را با خود حمل می کردند.
صدها نیروی دولتی که با عکس های خامنه ای و احمدی نژاد در تقاطع طالقانی متمرکز شده بودند، فقط هنگام خروج جمعیت از نماز جمعه از خود حرکتی به نمایش گذاشتند و با تمسخر از جمعیت می پرسیدند ایا جمعه های دیگر هم منتظر آنها باشند؟
قطع خطوط تلفن همراه در مناطق مرکزی تهران، از دیگر ابعاد امنیتی شدن فضای نمازجمعه‌ی امروز تهران بود.
به رغم اتفاقات نادر و منحصر به فرد در نماز این روز تهران، رسانه های کشور از جمله ایرنا و صدا وسیما که گویی فقط و فقط برای انعکاس نظرات چند مسئول حاکمیتی تاسیس شده اند، در انعکاس این رویدادها مشتی از خروار را هم ننوشتند و حتی اشاره ای هم به وجود این نماز اعتراضی نکردند.
در حالیکه برخی از مدیران همین رسانه در بین نمازگزاران بودند هرگز از خبرنگاران رسانه خود نپرسیدند که “گزارش رویدادهای نماز جمعه امروز تهران کجاست”.
در میان مسخ شدگانی که حضور مسلط مردم ، محاسباتشان را بر هم زده بود، مدیر ارزشیابی ایرنا و دانش آموخته مکتب حسین شریعتمداری را مشاهده کردم که برای ادای نماز خیلی دیر و زمانیکه تقریبا کسی اجازه ورود به دانشگاه را نداشت و بدون سر و صدا و با جمع اندکی، سجاده زیر بغل، از لابلای جمعیت معترض به سوی جایگاه نماز جمعه در حرکت بود.
اما نه تنها ایرنا در این عرصه رسانه ای ساکت و خاموش بود، بلکه حتی از هیچ خبرنگارو یا سردبیری بازخواست نشد چرا حداقل برای ثبت در خروجی های محرمانه و فوق محرمانه نیز نتوانسته اند گزارشی در خور تهیه کنند.
امروز ۲۶ تیر ماه ۸۸ دژ تسخیر ناپذیر نمازجمعه که در تمام این سی سال در اختیار محافظه‌کاران بود، به محلی برای اعلام حضور مسالمت‌آمیز جنبش سبز تبدیل شد.
برخی گزارش ها از خیابان فلسطین و ولی عصر حاکی بود که پلیس ضدشورش و نیروهای انتظامی با لباس فرم، شیشه ماشین مردم را خرد کرده اند.
در پایان این اعتراض ملی در جایگاهی مذهبی گزارش ها حاکی از بازداشت حداقل ۵۰ نفر از نمازگزاران سبز بود.