فراوانی کالاهای شیطان بزرگ

حتی پس از چند دهه قطع روابط دیپلماتیک و تحریم های اقتصادی، اجناس آمریکایی در بازارهای ایران حضور دارند. این اجناس از راه های مختلفی به ایران می رسند: صادرکنندگان غیر قانونی و شرکت هایی که کالاهایی که شامل تحریم های آمریکا نمی شود را وارد می کنند.

این درس بزرگی است برای غرب که تلاش می کند ایران را منزوی کند؛ ایرانی که با کشورهای آسیایی تجارت گسترده ای دارد و محصولات آمریکا از آن طریق وارد ایران می شود. اما تحریم ها منجربه سقوط ارزش ریال شده است و واردات را با مشکل مواجه کرده است که منجر به فشار داخلی به سیستم حکومتی می شود.

از میان کالاهای آمریکایی که از کشورهای اروپایی، چین و کشورهای همسایه وارد ایران می شود، به مارک های معروف آمریکایی بر می خوریم. شما می توانید در حالی که با کفش های نایکی به طرف باشگاه ورزشی می روید و کوکا می نوشید، ایمیل های خود را با آی فون تان ببینید.

کامیار نیاکی، ۱۹ ساله، مجرد، دانشجوی دانشگاه آزاد درحالی که روی آی فون اس 4 اش انگری برد بازی می کند، می گوید: “من همیشه به دنبال محصولات جدید اپل هستم.” آی فون او در مجتمع کامپیوتری مورد علاقه جوانان تهران هشتصد دلار قیمت دارد.

آی فون و سایر محصولات اپل، از طریق دوبی یا کشورهای آسیایی وارد ایران می شوند که همه چیز از مک بوک های ارزان قیمت تا لیوایز و تامی هالیفیگر تقلبی را با آن وارد می کنند.

همین وارد کنندگان محصولات وستینگهاوس و برنامه های مایکروسافت را وارد ایران می کنند. احتمالا همین وارد کنندگان، گیتار مدل اپیفون ساخت گیبسون نش ویل را وارد کرده اند که علی محمودی برای پسر بزرگ اش به قیمت ۱۲۰۰ دلار که دوبرابر قیمت آن در آمریکاست، خریده است.

محمودی که مهندس است، می گوید: “پسرم نواختن گیتار را از دوستش در دبیرستان یاد گرفته است.”

طبقه متوسط ایرانی زمانی را به یاد دارند که روابط ایران و آمریکا خوب بود و محصولات آمریکایی مثل کادیلاک در خیابان های ایران تردد می کرد. هنوز هم تعدادی از این اتومبیل های ساخت دهه هفتاد در ترافیک وحشتناک تهران دیده می شود.

در سال ۱۹۷۹، همزمان با انقلاب اسلامی در ایران، و شعار های “مرگ بر آمریکا” در مراسم نماز جمعه دانشگاه تهران، به آمریکا لقب شیطان بزرگ داده شد. اما حتی رهبران ایران هم نتوانستند جلوی مزه کوکا و پپسی را از بین ببرند.

هردوی این نوشیدنی های معروف آمریکایی از طریق خاورمیانه وارد کشور ۷۵ میلیون نفری ایران می شود. تحریم آمریکا علیه ایران به کوکا و پپسی این اجازه را می دهد که از طریق کشورهای دیگر عصاره را وارد ایران کنند و در آنجا بسته بندی و پخش بشوند.

محبوبیت کوکا و پپسی که رقیبان زمزم، برگرفته از نام چاهی در شهر مقدس مسلمانان مکه، هستند موجب خشم تندرو ها در ایران شده است.زمزم را یک شرکت مورد حمایت دولت، تولید می کند. ایران همچنان درگیر جنگ کوکا است.

رضا کاظمی، کارمند بیمارستان دولتی، یک بطری کوکای نیم لیتری خانواده رابه قیمت ۵۰ سنت خریده است. وی می گوید:“همسر و سه فرزندم کوکا دوست دارند. خیلی خوشمزه است.”

تیغ ژیلت و پوشک پمپرز هر دو از طریق شرکت پراکتر اند گمبل وارد می شوند زیرا جزو کالاهای تحریمی نیستند.

مسعود مهاجر، نویسنده ستون اقتصادی در روزنامه های ایران و خبرنگار، می گوید: “از مدت ها پیش، ایرانی ها معتقد هستند که اجناس آمریکایی بهترین هستند. اگر دولت آنها را ممنوع کند، این کالاها از طریق قاچاق وارد می شوند.”

به گفته دولت آمریکا سال گذشته، شرکت های آمریکایی ۲۲۹ میلیون دلار کالای غیر تحریمی به ایران صادر کردند. در این فهرست از دندان مصنوعی و آدامس و زغال اخته گرفته تا خلال دندان و آنتی بیوتیک دیده می‌شود. بیشترین صادرات آمریکا در سال گذشته نزدیک به ۲.۱۱ میلیون دلار کره بود.

بررسی ارقام نشان می‌دهد که بالا‌ترین میزان صادرات آمریکا با ۷۴۷ میلیون دلار در سال ۱۹۹۲ است و کمترین میزان ۲۸ هزار دلار در سال ۱۹۹۸. ایران همچنین گندم، ذرت و سویا از آمریکا خریداری می‌کند.

 

مارک های برزگ

تا قبل از تشدید تحریم ها در سال های اخیر، شرکت های آمریکایی از جمله کاترپیلار، جنرال الکتریک و هیولت- پاکارد در ایران فعالیت می کردند. اما در سال های اخیر همه این شرکت ها روابط شان را با ایران قطع کردند همانطور که شرکت های اروپایی از جمله زیمنس و کروپ آلمانی و شرکت نفت انی ایتالیا دست به چنین اقدامی زدند.

اکثر کالاهای تحریمی آمریکا از طریق آسیا وارد ایران می شود زیرا خریداران قانونا می توانند کالاهای آمریکایی را بخرند و بعد آنها را به ایران می فرستند. اخیرا یکی از راه های اصلی، دوبی، برای اینکه قوانین تحریم آمریکا را نقض نکند، نقل و انتقال کالا به ایران را کاهش داده است.

احمد بوتی، مدیرعامل گمرک دوبی در ماه آوریل گفت: “دوبی مانند یک بازار عظیم برای ایران است.”

جعفر تهرانی، تحلیلگر صنایع تکنولوژی می گوید که امارات همچنان محل وارد کردن آی فون و محصولات اپل به ایران است.

تهرانی می گوید: “تکنولوژی مرز نمی شناسد. اپل در ایران بسیار محبوب است و مشتی ها بغیر از خدمات پس از فروش هیچ مشکلی برای خرید محصولاتش ندارند.”

اینجاست که هکر هایی مثل امیر،۲۳ ساله وارد قضیه می‌شوند. او بین ۵ تا ۱۰ دلار می‌گیرد و کد آی فون را می‌شکند. امیر می‌گوید: من روزانه بین ۱۰ تا ۱۵ نفر مشتری دارم که من را به اسم کوچک می شناسند زیرا شکستن کد موبایل، غیرقانونی است.

همین تعداد لپ تاپ و آی فون در فروشگاه لوزام الکترونیکی منصور احدی در مجتمع کامپیوتری در تهران به فروش می رسد.

او می گوید: “این محصولات را از کشورهای همسایه وارد می کند زیرا مشتری زیادی برایشان دارد.”

اما فشار کاملا احساس می شود. سقوط ارزش ریال در برابر دلار قیمت ها را به شدت بالابرده است. قیمت بسیاری از کالا ها از جمله لوازم آرایش و موبایل و قطعات یدکی اتومبیل دوبرابر شده است.

برای طبقه متوسط ایران که اکثرا تحصیلکرده هستند و به سبک غربی زندگی می کنند، کم شدن قدرت خرید منجر به بالاگرفتن خشم شان نسبت به دولت و تلاش برای بیرون رفتن از تحریم ها می شود.

امیر، در مورد زندگی آمریکایی اش در تهران می گوید: “من از طریق اپل پول در می آورم، کوکا می نوشم و آروز دارم که یک فورد موستانگ بخرم.”

هرالدسان،  سپتامبر