وزیر خارجه جمهوری اسلامی ضمن حمایت از وعده های سوریه برای انجام اصلاحات، ادامه اعتراضات در آن کشور را به دخالت های خارجی نسبت داد؛ اما مخالفان دولت بشار اسد، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و حزب بعث سوریه را در روش های سرکوب مخالفان، شبیه یکدیگر توصیف می کنند.
به گزارش رسانه های داخلی علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه، طی یک نشست خبری در قطر، در مورد تظاهرات اعتراضی مردم سوریه گفته است براساس “اطلاعات” عده ای با حمایت خارجی در صدد ایجاد نا آرامی در سوریه هستند.
در مقابل، اعضای اپوزیسیون و روزنامه نگاران سوری در مصاحبه با “روز” ضمن “تکراری” خواندن اتهام وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و تأکید بر شباهت های حاکمیت جمهوری اسلامی و رژیم بعث درسوریه، مقامات ایرانی را به ارسال تسلیحات نظامی جهت سرکوب معترضان در سوریه متهم کرده اند.
تکرار یک اتهام
به گزارش صدا و سیمای جمهوری اسلامی علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه، در یک نشست خبری در قطر، با متهم کردن کشورهای خارجی به نقش آفرینی در اعتراضات اخیر سوریه گفته است: “براساس اطلاعات، عده ای با حمایت خارجی در صدد ایجاد نا آرامی در سوریه هستند و ما تا آنجا که حرکت مردمی باشد، همچون سایر کشورهای دیگر، با تحقق مطالبات مردمی همراهی می کنیم.”
وی در این نشست خبری که روز سه شنبه، 13 اردیبهشت، در قطر برگزار شد، افزوده است که “یک سری مطالبات مردمی در سوریه وجود دارد که دولت این کشور و در راس آن، بشار اسد، رئیس جمهوری، اعلام کرده که آماده تحقق بخشیدن به مطالبات مشروع مردم است.”
صالحی با اشاره به اینکه باید “حرکت‌های حداکثری مردمی را با حرکت عده‌ای قلیل از یکدیگر جدا کرد”، حمایت از حکومت سوریه را برای “مقاومت در منطقه” ضروری دانسته و گفته: “فراموش نکنیم که سوریه در راس هرم مقاومت در منطقه قرار دارد و مقاومت امری مقدس است که همه مردم منطقه مسئولیت حفظ چنین جبهه ای را دارند.”
اما برادوست آزیزی، روزنامه نگار اهل سوریه، در مورد اظهارات علی اکبر صالحی، به روز می گوید: “اظهارنظر وزیر امور خارجه ایران و رسانه های حکومتی این کشور در خصوص نسبت دادن اعتراض ها به خارج از مرزهای سوریه محلی از اعراب ندارد و از جنس همان اظهاراتی است که رژیم ایران در طول دو سال گذشته با توسل به آنها در صدد سرکوب مخالفان داخلی خود برآمده است. جنبشی که اکنون در سوریه جریان دارد، نتیجه دهه ها سال استبداد و خفقان سیاسی، نظامی و اجتماعی در این کشور است.”
در همین رابطه عبدالباقی یوسف، عضو دفتر سیاسی حزب اتحاد کرد در سوریه نیز به روز می گوید: “گفته های آقای صالحی تکرار مواضع ایران در رابطه با اعتراضات سوریه است. جمهوری اسلامی از هرگونه تغییر و تحول احتمالی در سوریه می هراسد، چراکه با این تحولات جایگاه این کشور به شدت در خاورمیانه متزلزل و پیچیده می شود. بر این اساس ایران از روزهای آغازین جنبش اعتراضی سوریه در تلاش بوده و هست تا به هر نوع ممکن خواسته های مردم سوریه را غیر مشروع و غیر واقعی بخواند. وزیر خارجه ایران همان اتهاماتی را به معترضان سوریه می زند که سالهاست به بهانه آن معترضان داخلی را سرکوب کرده است. اتهام دست داشتن بیگانگان در اعتراضهای مردمی اتهامی تکراری و نخ نما است که در طول سی سال گذشته از سوی دولت ایران همواره بر آن تاکید شده است.”
ایران، حامی بشار
مقامات جمهوری اسلامی هر چند به صورت کلی از تحولات اخیر در کشورهای عربی، از جمله تونس، مصر، یمن، لیبی و اخیرا بحرین حمایت و از آنها به عنوان “موج مقاومت در منطقه” یاد می کنند، اما نسبت به اعتراضات اخیر سوریه با تردید برخورد کرده و در پاره ای موارد همچون اظهارات روز گذشته وزیر امور خارجه، آن را به کشورهای خارجی نسبت داده اند.
حکومت سوریه مهمترین متحد جمهوری اسلامی در منطقه است؛ مقامات ارشد دو کشور به طور مرتب با یکدیگر ملاقات می کنند و در سطوح مختلف سیاسی، نظامی و امنیتی نیز با یکدیگر همکاری دارند.
برادوست آزیزی، روزنامه نگار سوری می گوید: “از همان روزهای آغاز اعتراض ها در سوریه و به ویژه از زمانی که نگرانی ها نسبت به تغییر رژیم شدت گرفت، دخالت های ایران نیز آغاز شد. جمهوری اسلامی در حقیقت اشتیاقی به تغییر حکومت بشار اسد ندارد. سوریه یکی از اصلی ترین متحدان ایران در منطقه است و برای ایران دروازه اصلی ورود به کشورهای عربی و به ویژه لبنان محسوب می شود. ایران به صورت سنتی همیشه از طریق سوریه با حزب الله لبنان، دیگر هم پیمان خود در منطقه، مرتبط بوده است.”
وی به کمک های جمهوری اسلامی به دولت سوریه در سرکوب مخالفان اشاره می کند و می گوید: “شاخه برون مرزی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی متهم است به اینکه حکومت سوریه را در سرکوب معترضان این کشور یاری می‌رساند. این کشور از طریق ارسال ابزارهای سرکوب به دستگاه های نظامی امنیتی سوریه سعی در کنترل اعتراضات داشته اشت. باتوم های برقی از جنس همان باتوم هایی است که در زمان اعتراضات ایران از آن استفاده می شد، و گفته می شود ایران به صورت گسترده به سوریه منتقل می کند. یک نوع گاز اشک آور خطرناک نیز که ایران قصد داشت به سوریه ارسال کند از سوی دولت ترکیه کشف شده است. در عین حال حدود بیست روز پیش در یکی از بنادر مصر یک کشتی ایرانی حامل انواع ابزارهای سرکوب نظامی که به مقصد سوریه در حرکت بود متوقف شد.”
هفته گذشته باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، نیروی قدس سپاه پاسداران، سازمان اطلاعات سوریه و سه مقام این کشور را به شرکت در سرکوب معترضان سوریه تحریم کرد.
نیروی قدس که شاخه برون مرزی سپاه پاسداران جمهوری اسلامی محسوب می شود، پیشتر نیز به اتهام فعالیت های تروریستی مورد تحریم آمریکا قرار گرفته بود.
دو اعتراض؛ دو سرکوب
به گفته روزنامه نگاران سوری، در میان محدودیت های ایجاد شده از سوی دولت بشار اسد برای اطلاع رسانی، گزارش های مردمی از حضور نیروهای سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در برخی از شهرهای سوریه چشمگیر بوده است.
برادوست آزیزی می گوید: “خبرنگارهای مستقل خارجی مستقر در سوریه در پوشش اخبار این کشور محدود هستند و حکومت بشار اسد به آنها اجازه پوشش آزادانه اخبار را نمی دهد. به همین علت، شهروندان و تعداد اندکی از روزنامه نگاران داخلی مسوولیت پوشش این اخبار را به عهده دارند. اما گزارش شهروندان از شهرهایی چون درعا، حموص و به ویژه شهر حلب حاکیست در طول این دو ماه، افراد غیر بومی زیادی که برخی از آنها به فارسی تکلم می کنند وظاهرا از اعضای سپاه پاسداران هستند وارد این مناطق شده اند و این موضوع، نگرانی ساکنان این منطقه را به دنبال داشته است.”
در همین زمینه عبدالباقی یوسف، تحلیلگر مسائل سیاسی سوریه و از اعضای دفتر سیاسی حزب اتحاد کرد در سوریه می گوید: “این افراد عموما در شهرهای ناآرام و مناطقی دیده شده اند که محل اصلی اعتراضات است. تا کنون گزارشی از حضور غیر بومی های نظامی در بسیاری از شهرها و به ویژه در شهرهای کرد نشین داده نشده است.”
این تحلیلگر سیاسی سپس به بررسی شباهت های جنبش اعتراضی سوریه با حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری در ایران می پردازد: “اتفاقاتی که در سوریه می افتد از بسیاری جهت شبیه همان رویدادهایی است که نزدیک به دوسال پیش در ایران اتفاق افتاد. از طرفی خواسته های مردم سوریه مبنی بر اصلاح نظام سیاسی این کشور همخوانی زیادی با خواسته های جنبش سبز ایران دارد، از سوی دیگر چگونگی برخورد با معترضان، روش ها، ابزارها و حتی استراتژی حاکمیت در این ارتباط از بسیاری جهات، شبیه برخورد دولت آقای احمدی نژاد با مخالفان در ایران است و با توجه به نزدیکی دو کشور و توافق های استراتژیک نظامی - سیاسی مابین آنها به نظر می رسد مقامات امنیتی ایران و سوریه نیز در ارتباط تنگاتنگی با هم هستند و بر همین اساس از تجربه های یکدیگر جهت سرکوب مخالفان خود استفاده می کنند.”
دخالت های نهادهای نظامی و امنیتی جمهوری اسلامی در اعتراضات سوریه و متهم کردن معترضان سوری به ارتباط با کشورهای خارجی در شرایطی صورت می گیرد که روزنامه نگاران این کشور معتقدند اعتراضات سوریه ریشه تاریخی دارد.
برادوست آزیزی می گوید: “موج اعتراضات در سوریه قبل از آنکه متاثر از انقلابهای مصر و تونس باشد متاثر از خفقان چندین ساله و فقدان دمکراسی و آزادی در این کشور است؛ متاثر از شرایطی است که شهروندان سوری در طول این سالها با گوشت و پوست و استخوان با آنها درگیر بوده اند. تمام خلق های سوری، عرب ها و کردها سالهاست که به نحوه حکمرانی بشار اسد، به وضعیت فوق العاده ای که بیش از نیم قرن بر این کشور حاکم بود و بانی تمام سرکوب های سیاسی است اعتراض دارند. حدود 18 هزار زندانی سیاسی و عقیدتی در این کشور وجود دارد. نقض حقوق بشر، حقوق شهروندان عادی، حقوق اقلیت ها در این کشور به وضوح و به صورت مستمر و گسترده مشاهده می شود. این اعتراضات واکنشی است به این تبعیض و نابرابری تاریخی.”
