هفته گذشته علیه سه مرد ساکن شهر گلندل در کالیفرنیای آمریکا، به اتهام فروش قاچاق پمپ های مکشی و سایر تجهیزات به ایران از طریق امارات متحده عربی، اعلام جرم شد. این جدیدترین رویدادی است که نشان می دهد قانون تحریم های تجاری ایالات متحده علیه تهران، تا چه اندازه سهل و آسان زیر پا گذاشته می شوند.
اخبار این اتهامات در حالی منتشر شد که پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان، در صدد تشکیل جلسه ای در نیویورک بودند تا درباره وضع تحریم های سنگین تر علیه ایران و توقف برنامه غنی سازی اورانیوم آن کشور بحث و گفتگو کنند.
قدرت های جهان برای دستیابی به اهداف سیاست خارجی خود، از دیرباز تحریم های اقتصادی را که اغلب «راه حل موازی خویشتندارانه» خوانده می شود، به استفاده از راه حل نظامی ترجیح داده اند. دولت اوباما نیز به تحریم های اقتصادی به چشم یک واکنش منطقی در برابر بی اعتنائی ایران به پیشنهاد ارسال ذخیره اورانیوم خود به فرانسه و روسیه جهت تبدیل به سوخت هسته ای نگاه کرده است. ضمناً از نظر دولت اوباما، تحریم ها شانس موفقیت بیشتری نسبت به بمباران تأسیسات گسترده و مخفی هسته ای ایران دارند. حمله به تأسیسات هسته ای ایران، گزینه ای است که به دفعات از سوی افراد مختلف مطرح شده است.
ما درحالیکه از دولت می خواهیم به رویکرد تماس دیپلماتیک خود ادامه دهد، اعتقاد داریم تحریم های هدفدار می توانند ابزارهای فشار مناسبی علیه سپاه پاسداران انقلاب و رهبران تندروی کشور باشند. در عین حال، جای هیچ شکی نیست که کارآئی تحریم ها در سراسر جهان، تاریخچه ای گنگ یا ضعیف داشته است. یک دهه طول کشید تا استفاده از حربه تحریم بتواند دولت نژادپرست آفریقای جنوبی را به زانو درآورد و یا لیبی را به کنار گذاشتن بلندپروازی های هسته ای مجبور کند. فشار تحریم های اقتصادی بر صدام حسین مانع از تجدید ساختار نظامی آن کشور در پی جنگ خلیج فارس شد، اما از سوی دیگر، فشار سنگینی نیز بر مردم این کشور وارد کرد و نتواست آنچنان که بسیاری افراد امیدوار بودند، دولت وی را سرنگون کند. تحریم ها سبب تضعیف کره شمالی شده اند، اما ظاهراً نتوانسته اند جلوی جاه طلبی های هسته ای آن کشور را بگیرند.
وقتی صحبت از ایران می شود، تحریم های سنگین تر، جنبۀ پیچیده ای پیدا می کنند. برخی از تحریم های بانکی و محدودیت های مالی که هم اکنون برقرارند، دولت را تحت فشار قرار داده اند. با این حال، ایران توانسته شرکائی را در ایالات متحده، چین و سایر کشورها پیدا کند که حاضر به زیر پا گذاشتن محدودیت های تجاری هستند. دولت آمریکا به اندازه کافی هوشیار هست که از وضع آن دسته از تحریم ها که بر مردم عادی فشار وارد می کنند، دوری کند. از جمله این نوع تحریم ها، وضع تحریم فروش بنزین به ایران است که در دستور کار کنگره آمریکا قرار دارد. با این حال، با درنظر گرفتن اینکه دولت ایران بخش عمدۀ اقتصاد کشور را تحت کنترل خود دارد، تحریم های هدفداری که رهبری و سپاه پاسداران را هدف گرفته اند نیز می توانند بر روی جمعیت عادی کشور اثرگذار باشند. تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران، ناکارآمد هستند. از سوی دیگر، کسب رضایت اعضای دیگر شورای امنیت سازمان ملل نیز یک چالش همیشگی بوده است.
ممکن است هیچ راه دیگری جز آزمودن این تحریم ها برای دولت آمریکا وجود نداشته باشد. حتی در صورت اجرای این تحریم ها، کسی نباید انتظار داشته باشد به این زودی ها، تغییری شگرف در سیاست هسته ای در قبال ایران به وجود بیاید.
منبع: لوس آنجلس تایمز- 16 ژانویه 2010
