دور جدید مذاکرات میان جمهوری‌اسلامی و گروه ۱+۵ که دیداری میان سعید جلیلی و کاترین اشتون است، می‌تواند آخرین دیدار این دو پس از چند سال مذاکره مستقیم باشد. این دیدار قرار است امروز در استانبول و به منظور پیگیری مذاکرات بی نتیجه الماتی برگزار شود.
این دیدار از آن جهت حساس است که سعید جلیلی، در کنار برخی فعالان سیاسی دیگر به تازگی نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شده است. تغییر در خط‌مشی دولت ممکن است در نهایت منجر به برکناری سعید جلیلی شود و وی – و دیگر اعضای تیم مذاکره کننده – در مذاکرات بعدی حضور نداشته باشند.
سعید جلیلی در این مدت در سه دور گفتگو در ژنو، دو دور مذاکرات در استانبول، بغداد، مسکو و آلماتی مسوولیت تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی را بر عهده داشته است. گفته می‌شود که وی در همان روزهای نخست، اعلام کرده که به عنوان نماینده رهبر جمهوری اسلامی در این مذاکرات حضور دارد و نه نماینده دولت. این مذاکرات منجر به وضع تحریم‌های بین‌المللی و ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت شده است.
آخرین دور مذاکرات میان جمهوری اسلامی و اعضای گروه ۱+۵ در آلماتی قزاقستان، بدون رسیدن به نتیجه روشنی به کار خود پایان داد و دو طرف حتی تاریخی برای دور بعدی مذاکرات نیز تعیین نکردند. پس از پایان گفت‌وگوها کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته بود که مواضع دو طرف فاصله زیادی از هم دارد.
پس از شکست این گفت‌وگوها، جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا، در یک نشست خبری در ترکیه، با اشاره به این‌که روند مذاکرات میان ایران و گروه ۱+۵ “یک روند بی‌پایان نیست”، گفته بود که “نمی‌شود فقط به خاطر این‌که گفت‌وگویی انجام شده‌باشد گفت‌وگو کرد”. وزیر امورخارجه آمریکا اما اضافه کرده بود: “قصد ما رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک است اما این گزینه در دست ایرانیان است… دیپلماسی وظیفه‌ای پردردسر است و صبر و حوصله زیادی می‌طلبد”.
اوایل ماه گذشته باراک اوباما، رییس‌جمهوری آمریکا، نیز گفته بود راهکار مذاکرات با ایران در اولویت است اما اگر نتیجه‌بخش نباشد، “از نظر آمریکا نیز همه گزینه‌ها روی میز قرار دارد. مهار ایران اتمی کافی نیست زیرا یک ایران هسته‌ای، خطری مهارنشدنی است”.
هم‌زمان ویلیام هیگ، وزیر خارجه بریتانیا، در بیانیه‌ای که بعد از دور دوم مذاکرات هسته‌ای در آلماتی منتشر کرد، چنین گفته بود: “بریتانیا در حالی به قزاقستان رفت که آماده بود همراه با شرکای سیاسی‌اش با خوش‌ظنی با ایران مذاکره کند. مذاکراتی طولانی درباره برخی مسائل صورت گرفت ولی هنوز شکاف بزرگی بین طرفین مذاکرات وجود دارد. موضع فعلی ایران خیلی از آن‌چه برای دست‌یابی به یک راه‌حل دیپلماتیک است، فاصله دارد. ما ایران را زیرنظر داریم تا با دقت ببینیم که آیا می‌خواهد به جهتگیری فعلی‌اش ادامه داد و با فشار فزاینده و انزوا از جامعه بین‌المللی روبه‌رو شود، یا به مذاکرات واقعی رو بیاورد”.
منصور حقیقت‌پور، عضو هیات رئیسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اما درباره این دور از مذاکرات گفته بود: “ما به تیم مذاکره کننده ۱+۵ پیشنهاد کرده‌ایم که برای مدت شش ماه ۲۰ درصد غنی سازی را که در راکتور تهران به آن دست یافته‌ایم تعلیق می‌کنیم و این حسن نیت ایران را نشان می‌دهدچراکه ایران توانسته برای ۵ سال سوخت غنی سازی خود را تولید کند و این تولید نیز تنها برای ساخت دارو و تجهیزات پزشکی است و نیازی ندارد که بیشتر از این غنی سازی را ادامه دهد. همچنین ایران به تیم مذاکره کننده ۱+۵ پیشنهاد کرده که سایت فردو را به مدت شش ماه متوقف خواهد کرد تا حسن نیت بیشتر نیز نشان دهد”.
گفته می‌شود جمهوری اسلامی در ازای این درخواست، خواستار لغو فوری تحریم‌ها بوده است. گرچه هنوز مشخص نیست آیا چنین پیشنهاداتی به نمایندگان ۱+۵ ارائه شده یا خیر، اما در صورت صحت این خبر، به نظر می‌رسد که آن‌ها این شرایط را قبول نکرده‌اند.
اسفندماه گذشته و پس از برگزاری دور نخست مذاکرات در آلماتی، آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، گفته بود که بحث پرونده هسته‌ای ایران یکی از چالش‌های پیش روی “نظام اسلامی” است، اما تأکید کرده بود که این چالش “به زیان ما نبوده و نخواهد بود”.
