آژانس بین المللی انرژی هسته ای در گزارشی که به نحوی غیر معمول صراحت دارد اعلام داشت که ایران اطلاعات لازم برای بررسی این که آیا در راستای تولید سلاح هسته ای تلاش کرده یا خیر، را در اختیار قرار نداده است.
لحنی که در این گزارش به کار رفته نشان می دهد تهران به بازی کردن با نهاد ناظر سازمان ملل ادامه داده است . این گزارش از احساس کلافگی بازرسان آژانس در تلاش هایشان برای دریافت پاسخی کامل به زوایای مشکوک فعالیت های گذشته هسته ای ایران، پرده برداشته است.
یک مقام ارشد سازمان ملل که در جریان تحقیقات از برنامه هسته ای ایران قرار دارد گفت تا کنون هیچیک از ده ها گزارش آژانس به این اندازه صریح، تهران را به نداشتن صداقت مورد این مساله خطاب قرار نداده بودند. این مقام نخواست نامش فاش شود زیرا اجازه ابراز نظر عمومی در این باره را ندارد.
ایران همکاری خود را با تحقیقات آژانس مثبت توصیف کرده است و می گوید اطلاعات درخواستی از سوی مقامات آژانس را تامین کرده است.
علی اصغر سلطانیه، رییس هیئت نمایندگی ایران در آژانس هسته ای، روز دوشنبه در گفتگو با آسوشیتد پرس بارها تکرار کرد این گزارش «ماهیت اقدامات هسته ای ما را صلح آمیز» توصیف کرده است.
او گفت «آمریکایی ها … در تلاش های خجالت آورشان” برای واداشتن آژانس به ارائه یافته های ضد ایرانی « شکست خوردند.»
او به پاراگرافی از گزارش اشاره کرد که می گوید به مقامات آژانس اجازه دسترسی به تمامی مواد هسته ای اعلام شده در ایران داده شده و نحوه کاربرد آنها مورد تایید قرار گرفته است.
اما برداشت گرگوری ال شولت، همتای آمریکایی او در آژانس، این بود که گزارش ادعای محکمی در ناتوانی ایران به همکاری با تلاش های جامعه جهانی برای پاسخ به سوالات مربوط به قسمت های مشکل ساز برنامه هسته ای خود ارائه داده است. او گفت این گزارش، «لیست بلند بالایی از سولاتی را مطرح کرده، که تهران از عهده پاسخگویی به آنها برنیامده است.»
شولت به آسوشیتد پرس گفت: «ایران در عین حال که به انداختن سنگ جلوی پای بازرسان مشغول است، توسعه توانمندی های غنی سازی خود را با زیر پا گذاشتن قطعنامه های شورای امنیت به پیش می برد.»
او بخشی از گزارش را به عنوان «تکذیبیه مستقیم» علیه ادعاهای ایرانی ها دانست که می گویند به تمام ابهامات هسته ای پاسخ داده شده است.
مقامات امنیتی ایالات متحده می گویند ایران کار بر روی تسلحیات هسته ای را در سال 2003 متوقف کرده است، اما برخی کشورها اعتقاد دارند این فعالیت ها پس از آن تاریخ نیز ادامه داشته است. گزارش می گوید ایران همچنان به تکذیب این اتهامات پرداخته است.
این گزارش انحصاری که به شورای امنیت سازمان ملل و 35 عضو شورای حکام آژانس هسته ای ارائه شده و به رویت آسوشیتد پرس نیز رسیده است، می گوید ایران به نافرمانی از خواست شورا برای تغلیق غنی سازی اورانیوم ادامه داده است.
گزارش ازشروع بکار تنها 3500 دستگاه سانتریفوژ توسط ایران خبر می دهد و می گوید ماشین آلات پیشرفته دیگر فعلاً در مرحله آزمایشی هستند. مقام ارشد سازمان ملل می گوید هدف ایران به راه اندازی 6000 سانتریفوژ تا تابستان آینده است و این اتفاق «تا حد زیادی باورکردنی» است.
به نظر می رسد این گزارش در بررسی پاسخ های ایران به درخواست های آژانس هسته ای طرف ایالات متحده را گرفته است. در گزارش آمده: «ایران دسترسی به همه اطلاعات، مدارک و افرادی را که لازم است در تایید اظهارات این کشور مبنی بر تماماً صلح آمیز بودن مقاصد فعالیت ها بررسی شوند»، فراهم نیاورده است.
گزارش می گوید: «دیدگاه آژانس این است که ایران احتمالاً اطلاعات دیگری نیز در اختیار دارد- خصوصاً در مورد آزمایش مواد با قابلیت انفجار زیاد و فعالیت های موشکی- که می بایست در اختیار آژانس قرار داده شوند.» منظور از این عبارات، اشاره به دو مورد از آزمایشات مشکوکی است که به گفته مقامات آژانس، می توانند به برنامه تسلیحات هسته ای مربوط باشند.
در گزارش آمده است اتهامات مربوط به برنامه نظامی هسته ای همچنان به عنوان «موضوع مورد نگرانی شدید» باقی می ماند. این گزارش با اشاره به نگرانی از ادامه فعالیت های مخفیانه تسلیحاتی، اضافه می کند: «روشن نمودن این موضوع به ارزیابی ماهیت برنامه هسته ای گذشته و فعلی ایران، پیوند حیاتی خورده است.»
فعالیت های هسته ای ایران پس از فاش شدن وجود برنامه مخفیانه غنی سازی توسط یک گروه مخالف و در تبعید ایرانی، از سال 2003 تحت نظارت و بازرسی های آژانس بین المللی انرژی هسته ای قرار گرفته است.
منبع: سانفرانسیسکو کرونیکل- 26 مه