سخنرانی ملاله و عملکرد ایران

فرزانه روستایی
فرزانه روستایی

مردم ایران نیاز دارند تا ملاله یوسف زی را بشناسند. دختر ۱۴ ساله ای که اکتبر سال گذشته از سوی طالبان ترورشد و گلوله ای همانند سعید حجاریان بر جمجمه اش نشست. چندین تیم پزشکی در پاکستان و انگلیس او را درمان کردند تا پس از یک سال دوباره سر پا شد و روز جمعه توانست در روز تولدش در سازمان ملل سخنرانی کند. سازمان ملل تاکنون سخنرانان مشهور و استثنایی زیادی به خود دیده است. از فیدل کاسترو که در سال ۱۹۶۰ برای ۴ و نیم ساعت بی انقطاع سخنرانی کرد تا احمدی نژاد که با ساده اندیشی آشکارش همه را متحیر ساخت. اما ملاله نوجوان اولین دختر بچه ای است که با روسری در سازمان ملل و در حضور دبیرکل سخنرانی کرد و بارها از سوی شنوندگان برای ادبیات و جملات ساده اش در ارتباط با تربیت و آموزش دختران و کودکان در سطح جهان تشویق شد. این دختر ۱۴ ساله که با تلاش فی البداهه اش برای بسته نشدن مدرسه های دخترانه در سوات پاکستان حتی پیش از این شهرت جهانی یافته بود به احتمال زیاد تا چند ماه دیگر با دریافت جایزه صلح نوبل مشهورتر خواهد شد و به نماد صلح دوستی و مخالفت با افراط گرایی مذهبی تبدیل خواهد شد.

تلاش های ملاله برای خبر رسانی جهانی در ارتباط با زندگی مردم سوات که تحت ستم طالبان سرکوب می شدند بسیار شبیه تلاش جوانان ایرانی است برای خبر رسانی پیرامون فشار هایی که مردم در زندگی عادی با آن مواجه هستند، اما توان بر هم زدن معادلات اطراف خود را ندارند. چهار سال پیش ملاله ۹ ساله در وبلاگی ساده به توصیف زندگی مردم سوات و زورگویی های طالبان پرداخت. ادبیات ساده او از زندگی عادی مردم و جنگ اعصاب روزانه ای که با طالبان داشتند با اقبال مواجه شد و پخش این نوشته ها از بی بی سی نوشته های او را از شهر و منطقه قبائلی پاکستان فراتر برد تا جایی که دو سال بعد اسقف دزموند توتو او را نامزد دریافت جایزه جهانی صلح کودکان کرد و دولت پاکستان نیز اولین جایزه ملی صلح کودکان را به او اعطا کرد. شهرت او برای مبارزه کودکانه اش علیه طالبان چنان در سطح جهان گسترش یافت که وقتی ترور شد چندین تیم پزشکی از سراسر جهان پیشنهاد دادند تا درمان او را متقبل شوند. مدونا یکی از آهنگ هایش را یه او اعصا کرد و آنجلینا جولی کمپین جمع آوری کمک برای تحصیل دختران به راه انداخت. مجله تایم این دخترک ۱۴ ساله را یکی از صد شخصیت با نفوذ جهانی معرفی کرد و همسر جورج بوش مقاله ای در تحسین او در واشنگتن پست نوشت. مجله فارین افرز ملاله را یکی از متفکران برتر سال ۲۰۱۲ معرفی کرد. وزرای نفت اوپک سال گذشته برای تقدیر از زحمات او کمک سالانه ای به او اختصاص داد که پدرش دریافت کرد. او پس از سخنرانی در سازمان ملل با اقبال جهانی بیشتری نیز مواجه شده است و بسیاری از سازمان ها و نهادهای بین المللی نام او را در لیست جوائزی مانند دریافت دکتری افتخاری قرار داده اند.

دختر بودن، نوجوان بودن، و نیز داشتن روسری و ادبیات اسلامی و شرقی ملاله یوسف زی را به شخصیتی خاص تبدیل کرد که از طریق او تا حدودی می توان نبض ارزش های جاری جامعه جهانی را درک کرد که فارغ از معیارهای رسمی دولت ها و قدرت های جهانی در مورد افرادی مانند ملاله و جریان های فکری یا سیاسی مشابه تفکر او قضاوت می کند.

حال در جهانی که دختر مدرسه یکی از شهر های منطقه قبائلی شمال پاکستان به خاطر راه انداختن یک وبلاگ و مبارزه با بسته نشدن مدارس دخترانه جهانی می شود و احتمالا جایزه صلح نوبل دریافت می کند چگونه می توان با تفکر طالبانی و تکیه بر تفاسیر منحط قرون وسطایی یکی از پر جنب و جوش ترین کشورهای منطقه خاورمیانه، یعنی ایران را به عقب هل داد. دهها میلیون جوان ایرانی خواهان کمی بازتر شدن فضای سیاسی و دریافت فقط کمی آزادی های سیاسی و اجتماعی بیشتر هستند، اما سرعت اینترنت در ایران حتی از افغانستان و منطقه قبائلی شمال پاکستان کمتر است. در حالی که برخی از قسمت های منطقه قبائلی پاکستان از بدو خلقت بشر هیچگاه با تمدن سرو کار نداشته است اما ایران همواره یکی از غنی ترین حوزه های فرهنگ جهانی را نمایندگی می کرده است.

 در جهانی که ۶ میلیون نفر ترانه یک خواننده کره ای را می بینند، و از منطقه قبائلی پاکستان می توان جهانی شد و صلح نوبل دریافت کرد چگونه می توان سرعت اینترنت را تا چنین حد تحقیر کننده ای کاهش داد، امنیت یک ملت را فدای زدوبند های یک قاضی خلافکار (مرتضوی) کرد، دستگاههای شنود و استراق سمع چنان فراگیر شود که برای نصب آن ها آدم کم می آورند و ۹ نصاب ناشی ۴ ساعت را صرف نصب دستگاههایی می کنند که یک روزه لو می رود. در چنین جهانی چگونه می توان با همه جهان یک تنه در افتاد و کشور را در انزوای جهانی و منطقه ای قرار داد. چگونه می توان همچنان به روزنامه نگاران اعلان جنگ داد، هر روز صبح برای روزنامه ها نامه سر به مهر فرستاد که چه بنویسند و چه ننویسند و برای اینکه ترسشان نریزد هر از گاهی یکی از آنان را بازداشت کرد. در چنین جهانی چگونه هنوز هر روز می توان بهایی جدیدی را دستگیر کرد، در کلیسا ها را قفل زد و دراویش گنابادی را به همراه وکلایشان محاکمه کرد و تقریبا اکثر اعضای دولت دوران اصلاحات را در زندان نگه داشت.

فیلم سخنرانی ملاله یوسف زی از شمال قبائلی پاکستان را اداره کنندگان ایران باید چندین بار ببینند تا دریابند دنیا به کدام سو می رود و طالبان ایران چطور هر روز فاصله ایران را با منطقه قبائلی پاکستان کمتر می کنند.