“رسانه‌ها افشاگری کنند، ما حمایت می‌کنیم اما حمایت معنوی”؛ این مضمون صحبت مشاور فرهنگی حسن روحانی است. پس از آنکه رئیس جمهوری اسلامی از رسانه‌ها خواست برای افشای “افراد مفسد و ویژه خوار” به میدان بیایند، اکنون حسام‌الدین آشنا نیز گفته است که “دولت از رسانه‌هایی که در زمینه مفاسد اقتصادی دست به افشاگری می‌زنند حمایت معنوی خواهد کرد”.
حسن روحانی، روز شنبه در مراسم پایانی بیستمین جشنواره مطبوعات و خبرگزاری‌ها گفته بود که مسایل اصلی امروز جامعه ما از جمله معضل فساد نیاز به حضور و فعالیت و اقدامات اساسی اصحاب رسانه دارد. او رسانه‌ها را “بزرگترین قدرتی که می تواند به صحنه بیاید وبا فساد مبارزه کند” خوانده و تاکید کرده بود: “رسانه ها باید به صحنه بیایند. نام افراد مفسد و ویژه خوار نباید در جیب رییس دستگاه اجرایی کشور باشد. نام افراد مفسد و ویژه خوار باید بر سر زبان و بیان خبرنگاران ما قرار بگیرد.”
به گفته روحانی، “اگر رسانه‌ها و مطبوعات همه به صحنه بیایند، نه اینکه با مفسد می شود مبارزه کرد، بلکه می شود جلوی فساد را گرفت. رسانه‌ها باید هزینه ها را آنقدر بالا ببرند که کسی در مسیر فساد قرار نگیرد و هوس فساد به سرش نزند و راه آن، حضور فعال رسانه‌ها است”.
حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی حسن روحانی هم یک روز بعد، در گفت‌وگو با وبسایت تدبیر عنوان کرد که بحث رئیس‌جمهوری معطوف به این نکته است که رسانه‌های حق‌گو می‌توانند به عنوان بازوی نظارتی کشور، بازوی قوه قضاییه و بازوی قوه مجریه عمل کنند.
او توضیح داد که “دولت نمی‌تواند از رسانه ها حمایت قضایی داشته باشد اما دولت از رسانه هایی که در زمینه مفاسد اقتصادی دست به افشاگری می زنند حمایت معنوی خواهد کرد.”
آشنا در زمینه حمایت‌های حقوقی ممکن از روزنامه نگاران و مطبوعات افشاگر گفت: “از نظر حقوقی حمایت از مطبوعات افشاگر در زمینه فسادهای اقتصادی از قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور می‌آید. در این قانون سازمان بازرسی کل کشور موظف شده از رسانه‌هایی که کار نظارتی انجام می‌دهند حمایت کند و رسانه‌ها به‌عنوان ناظران داوطلب سازمان بازرسی فعالیت می‌کنند.”
مشاور رییس‌جمهوری توضیح بیشتری در مورد حمایت‌های معنوی دولت نداده و مشخص نیست که این حمایت‌های معنوی اساسا به چه کار مطبوعات خواهد آمد وقتی قوه قضاییه تصمیم به توقیف آنها بگیرد. در مدت کوتاه ریاست‌جمهوری حسن روحانی، دو روزنامه بهار و آسمان از سوی دستگاه قضایی توقیف شده و روزنامه‌های نشاط و هم‌میهن هم در آستانه انتشار، به محاق رفتند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی حتی پس از توقیف روزنامه آسمان که خود را روزنامه‌ای مدافع دولت معرفی کرده بود، اظهارنظری نکرد و خبرنگاران را به قوه‌قضاییه ارجاع داد.
محمدعلی پورمختار، رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هم معتقد است که دولت برای کمک به رسانه‌ها در راستای مبارزه با مفاسد اقتصادی و افشای فساد، باید ابتدا خود پیش قدم شود. او به “تدبیر” گفته است: “اگر دولت بتواند مفسدان اقتصادی را شناسایی کند، معرفی‌اش سخت نخواهد بود. از سوی دیگر رسانه‌ها که به طور قطع اطلاعاتی ندارند و همین مقدار اطلاعاتشان در حد گمانه زنی و یا اخبار غیر موثقی است که اگر منتشر کنند ممکن است با شکایت و موارد این چنینی مواجه شوند.”
به گفته او، “فسادهای اقتصادی یک راسش در داخل قوه مجریه است و عوامل قوه مجریه در آن دخیل هستند و کمک می‌کنند که فساد رخ دهد. بنابراین وظیفه دولت روحانی در ابتدا شناسایی عوامل رانت خوار در کشور است و سپس اطلاع‌رسانی به رسانه‌ها برای پیگیری بیشتر پرونده‌های فساد”.
رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس تاکید کرده است: “درخواست کمک رئیس جمهور از رسانه‌ها به لحاظ این که آن ها هم در اطلاع‌رسانی به مردم نقش اول را دارند، اقدام خوب و قابل قبولی است. به شرط آنکه این اطلاع‌رسانی قانونی و بدون خطر باشد.”
واکنش تند اصولگرایان منتقد دولت
اما سخنان حسن روحانی در مورد آزادی مطبوعات با انتقاد تند رسانه‌های اصولگرا مواجه شده است. حسن روحانی برای نخستین بار در دوران ریاست‌جمهوری‌اش زبان به انتقاد از توقیف مطبوعات گشوده و به صراحت تاکید کرده بود که توقیف نباید اولین قدم در برخود با خطاهای مطبوعات باشد. او همچنین خواستار نگاه یکسان به روزنامه‌های منتقد و مدافع دولت شده و گفته بود: “منتقدان و مخالفان این دولت آزادند و آزاد خواهند بود، اما بگذارید به همان اندازه همراهان دولت هم از آزادی و امنیت برخوردار باشند، نقد کنند، مخصوصا نقد سازنده.”
اما روزنامه وطن امروز در صفحه یک خود تصویر مردی را منتشر کرد که دهانش با چسب بسته شده است (عکس) و نوشت: “صحبت‌های آقای روحانی درباره مقوله آزادی بیان به ویژه در انتقاد تلویحی او از توقیف یک روزنامه حامی او واقعا ناامیدکننده بود[…] آقای روحانی به عنوان یک رئیس‌جمهور روحانی باید بداند دلیل توقیف رسانه حامی او زنده بودن «خط امام (ره)» بوده است. در واقع روزنامه حامی آقای روحانی توقیف شد تا نشان داده شود خط امام زنده و بالنده است.”
همچنین سردبیر این روزنامه متعلق به مهرداد بذرپاش، نماینده اصولگرای مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس عنوان کرد: “این قطعا زیبنده رئیس‌جمهور روحانی نیست که نشریات هتاک به دین و مقدسات را «حامی دولت» بنامد. جانبداری از یک جریان مطبوعاتی خاص آن هم در جشنواره مطبوعات که قاعدتاً باید در موضع بی‌طرفی باشد، در شأن رئیس‌جمهور همه ملت ایران نبود.”
رضا شکیبایی گفت: “آقای روحانی از طرفی می‌گویند رسانه‌ها نام مفسدان را افشا کنند و از طرفی زیرمجموعه ایشان به رسانه‌ها بخشنامه می‌کند که درباره فلان فساد نفتی اطلاع‌رسانی نکنید و جالب اینجاست وقتی اعتراض می‌کنیم که چرا باید روشنگری درباره فلان پرونده نفتی بایکوت شود، از رسانه شکایت می‌کنند.”
روزنامه کیهان هم تیتر زده بود: “روحانی در جاده یک طرفه منتقدان را زیر گرفت!”(عکس) حسین شریعتمداری، سردبیر این روزنامه نیز در یادداشتی روزنامه‌های بهار و آسمان را “هتاک” و زیر سئوال برنده احکام اسلامی و همسو با “وهابیون انگلیسی‌نژاد و سلفی‌ها و تکفیری‌های صهیونیست‌مآب” معرفی کرده است. شریعتمداری خطاب به روحانی نوشته است: “غیر از این دو روزنامه هتاک که متأسفانه آنها را حامی دولت معرفی کرده‌اید، کدام روزنامه حامی دولت دیگری را می‌توانید آدرس بدهید که در فعالیت خود با کمترین مانعی روبرو شده باشد؟! فقط یک نیم‌نگاهی به عرصه کنونی مطبوعات بیندازید. روزنامه‌ها و نشریات حامی دولت شما - و نه خود شما- به تعداد فراوان مشغول فعالیت هستند و برخی از آنها، با سوءاستفاده از فضای آزاد کشور ماموریت دیکته شده دشمنان بیرونی و فتنه‌گران آمریکایی- اسرائیلی را دنبال می‌کنند. آیا غیر از این است؟!”
غلامرضا صادقیان، سردبیر روزنامه جوان منتسب به سپاه پاسداران هم منتقد سخنان روحانی بود. او به فارس گفت که “ایشان[حسن روحانی] که خود حقوقدان هستند باید بدانند که باید یک نهادی این شرایط را تعیین کند و اگر قرار باشد شرایط بر عهده رسانه‌ها باشد، هرج و مرج ایجاد می‌شود. شاید هم منظور آقای رییس جمهور این است که حالا که ایشان رییس جمهور شده اند شرایط را هم ایشان تعیین کنند.”
او همچنین از رییس جمهور خواست “حالا که تصمیم به آزادی نقد و تحلیل گرفته‌اند و شعار آن را می‌دهند، چه خوب است که از نهادهای زیر مجموعه خود شروع کنند و فی المثل از دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بخواهند برای روزنامه‌ها موارد ممنوعه مشخص نکنند، آن هم در موضوعاتی که چندان امنیتی نیستند. چون اگر رییس جمهور شعار آزادی نقد بدهد ولی در نامه‌های محرمانه از روزنامه‌ها بخواهند که در مورد فلان و بهمان موضوع ننویسید، دوباره ذهن مخاطب به سمت شعار دولت راستگویان می‌رود”.
