محکومیت هولناک سکینه محمدی آشتیانی، مادر دو فرزند که به جرم زنا توسط دادگاهی در ایران به سنگسارمحکوم شده است، به درستی توجه جهانیان را به قوانین جزایی سختگیرانه ایران معطوف کرده است که بیرحمانه ترین مجازات ها را برای زنان در نظر می گیرد.
عمل سنگسار به قدری زشت است که حتی متحدان سیاسی ایران مثل برزیل را نیز به صدا در آورده است. لوئیز لولا دا سیلوا، رئیس جمهور برزیل درروزهای آخر هفته مستقیما به محمود احمدی نژاد پیشنهاد کرد که به آشتیانی پناهندگی بدهد. ایران هنوز پاسخ رسمی به این درخواست نداده است و اصولا رهبر یک کشورنمی تواند دخالتی در رویه های قانونی کشور دیگرداشته باشد. اما مداخله برزیل در این زمینه پیام محکمی به جمهوری اسلامی به حساب می آید و آن اینکه کارنامه حقوق بشراین کشور نمی تواند از دیپلماسی هسته ای آن منفک باشد.
قبل از انقلاب اسلامی سال 1979، در سالهایی که من به عنوان قاضی در ایران کار می کردم، برقراری روابط جنسی بین افراد، با رضایت طرفین، ازنظر قوانین کیفری کشورجرم محسوب نمی شد. انقلاب اسلامی تفسیری از قوانین اسلامی را بکار گرفت که حتی با معیارهای جهان اسلام نیزفوق العاده خشن بود و بر اساس آن ایجاد رابطه جنسی خارج از چارچوب زناشویی جرم شمرده می شود و مستوجب مجازات است. بر اساس این قوانین، مجازات مرد و یا زنی که بدون قرارداد ازدواج به برقراری رابطه جنسی دست بزند 100 ضربه شلاق است؛ بر اساس ماده 86 این قانون اگر فرد متاهل باشد مجازات او مرگ به وسیله سنگساراست.
مجازات سنگساردر ظاهر درمورد مرد و زن یکسان است و مردان زناکارهم مستوجب همین مجازات بی رحمانه شمرده شده اند. اما از آنجا که قوانین ایران تعدد زوجات را برای مردان مجاز می شمرد، عملا راه فراری در اختیار آنها قرار می دهد: مردان می توانند ارتباط نامشروع خود را در واقع ازدواج موقت [صیغه] قلمداد کنند (قوانین ایران “ازدواج” موقت را، حتی برای چند ساعت بین زن و مرد مجرد به رسمیت می شناسد). مردان معمولا از این بند فراراستفاده می کنند و به ندرت به سنگسار محکوم می شوند، اما زنان شوهردارمتهم به زنا از چنین راه فراری برخوردار نیستند.
گذشته از وحشیانه بودن مجازات سنگسار، قوانین کیفری ایران انباشته ازتناقضات و ابهاماتی است که عملا هر گونه تضمین حقوق افراد را غیرممکن می سازد. در قوانین کیفری آمده است که اگر مرد یا زنی از روابط جنسی با همسرخود، به دلیل سفر یا جدایی طولانی، محروم باشد، مجازات زنا در این صورت به 100 ضربه شلاق محدود می شود؛ اما در این قانون ذکری ازمدت زمان قابل قبول جدایی به عمل نیامده است. همچنین مجازات سنگسار می تواند به شلاق کاهش یابد فقط در صورتی که زن متاهل با فرد نابالغ رابطه جنسی داشته باشد (قوانین ایران سن بلوغ برای دختران را 9 سال و برای پسران 15سال در نظر می گیرد). در شرایط واقعی معنای این قانون این است که یک زن ازدواج کرده که مرتکب زنا با مرد 40 ساله می شود باید به سنگسار محکوم شود ولی اگر اوعمل مشابهی را با جوان 15 ساله ای انجام دهد، که در واقع به معنی سوء استفاده جنسی از افراد است، مجازات او تخفیف می یابد.
تعقیب کیفری فرد در مورد زنا و صدور حکم سنگسار، حتی نیاز به شاکی خصوصی هم ندارد؛ اگربتوان ثابت کرد که مرد یا زنی مرتکب زنا شده است، حتی اگر همسراو خیانت او را هم بخشیده باشد، متجاوز باید به هر حال سنگسارشود. ماده 105 قانون مجازات به قاضی اجازه می دهد که فرد زناکار را صرفا بر اساس “دانش” خود محکوم کند؛ به عنوان مثال وی می تواند زنی را صرفا بر اساس شکایت شوهرش به مرگ محکوم کند.
این موارد خیره کننده، تنها آشکارترین دلیلی است که چرا ایران باید در قوانین خود تجدید نظر کند؛ کاری که اکثر کشورهای اسلامی مدتها پیش در تلاش برای هماهنگ کردن اسلام با هنجارهای مدرن انجام دادند. مجازات سنگسار مورد نقد تعدادی از فقهای اسلامی، به ویژه آیت الله یوسف صانعی قرار گرفته است. این فقها معتقدند که این مجازات مربوط به دوران اولیه ظهور اسلام در قرن هفتم در صحرای عربستان است و منطبق بر آداب و رسوم آن زمان بوده است. آنها تذکر می دهند که در قرآن به مجازات سنگسار هیچ اشاره ای نشده است و معتقدند که مجازات های سبک تر نظیر حبس یا جریمه نقدی، می تواند در این مورد در نظر گرفته شود.
وکلا، مدافعان حقوق بشر و فقها عمل سنگساررا ازهمان زمان ورود آن به نظام قضایی ایران محکوم کرده اند ولی متاسفانه مقامات ایرانی در این زمینه بی تفاوت بوده اند. شاید اکنون در مواجهه با یکی از متحدین قدرتمند ایران مانند برزیل، تهران در مقابل این سئوال قرار گیرد که آیا پایبندی آن در بکار گیری این شیوه ها در خدمت منافع ملی است؟
دولت ایران برای جلوگیری از اعتراض های بین المللی از اعلام عمومی حکم سنگسارخودداری می کند. این اخبار به آرامی و دهان به دهان و از طریق خانواده ها و وکلا به گوش مردم ورسانه ها می رسد. به این ترتیب، ما حتی نمی توانیم به طور دقیق از تعدادی ازمردم ایران که با این روش مجازات در سه دهه گذشته کشته شده اند با خبر شویم. یک سال و نیم پیش ، رسانه های ایرانی گزارش دادند که مردی در شهرقزوین به وسیله سنگسار اعدام شد. اکنون آشتیانی، وشاید برخی دیگر، در انتظار سرنوشت مشابهی هستند.
منبع: گاردین- 7 اوت
