درشرایطی که نارضایتی مردم از گرانی ها با گسترش مشکلات اقتصادی کشور افزایش یافته و در دیگر سو مقامات حکومت همچنان بر سر چگونگی مهار بحران اقتصادی موجود با هم اختلاف دارند و موفق به توافق بر سر راهکاری برای حل بحران نشده اند، نگرانی ها درمیان روحانیون و مراجع تقلید افزایش یافته است تا جایی که جلسات مشترک برگزار کرده و با گفتگو درباره خطر ادامه این وضعیت برای نظام اسلامی، با تعدیل انتقادات تند هفته های اخیر خود، خواستار کنار گذاشتن اختلافات شده اند.
سه تن از مراجع تقلید قم؛ مکارم شیرازی، صافی گلپایگانی و شبیری زنجانی طی یک نشست مشترک بررسی اوضاع اقتصادی کشور به ویژه مسئله گرانی و تورم و مشکلات اخلاقی و فرهنگی جامعه پرداختند.
بنا بر گزارش خبرگزاری ها این سه روحانی شیعه در این نشست مشترک با اعلام این که “مشکلات اقتصادی قادر به متزلزل کردن نظام اسلامی نخواهد بود”، با تکرار شعارهای رسانه های حکومت تاکید کرده اند :” مردمی که در راه آن جانفشانی کرده و صد‌ها هزار شهید و جانباز و آزاده تقدیم داشته‌اند، انتظار دارند که مسئولین در برابر این مشکلات طاقت‌فرسا حداکثر تلاش و کوشش خود را انجام دهند و با تدبیر و برنامه ریزی صحیح، آثار سوء تحریم‌های دشمن را برطرف سازند و هیچ فرصتی را از دست ندهند.”
این سه تن همچنین در بیانیه نشست خود خطاب به مقامات کشور افزوده اند:” اختلاف سلیقه‌ها هرگز نمی‌تواند بهانه‌ای برای عدم همکاری در حل معضلات باشد؛ مسوولان بدانند اگر عزم و اراده قوی و نیت‌ها خالص باشد، خداوند متعال نیز کمک می‌کند و مشکلات حل خواهد شد.”
این نشست در شرایطی برگزار شده و بیانیه پایانی آن به این صورت منتشر شده است که طی هفته های گذشته روحانیون همسو با حکومت به ویژه دوتن از حاضران در این نشست با انتقادات تندی نسبت به افزایش گرانی و مشکلات اقتصادی ابراز و درباره جدایی مردم از حکومتگران هشدار داده بودند.
از جمله ۳۰ شهریور ماه آیت الله ناصر مکارم شیرازی در دیدار با اعضای مجلس شورای اسلامی گفته بود: “مسائل گرانی موجود و مشکلات اقتصادی و معیشتی روز به روز به مردم فشار می آورد و اگر به همین روند پیش رود مردم در فشار شدید قرار می‌گیرند و این موضوع باید به سرعت برطرف شود.”
وی همچنین افزوده بود: “در بقیه امور نیز به همین شکل است، اجاره خانه غوغا می‌کند و مسئله ارز نیز اثر واقعی و روانی دارد، بسیاری از گرانی‌ها مربوط به ارز است و جای تردید نیست ولی اثر روانی این است که مواردی که چندان به ارز نیز مرتبط نیست هم با گرانی ارز گرانتر می‌شوند.”
اوهمچنین هشدار داده بود که “تحمل مردم حدی دارد، باید به این مسئله توجه کرد و ما نباید تحمل مردم را نامحدود بگیریم آستانه تحمل مردم را در نظر داشته باشیم البته مردم درک می کنند ما برای حفظ استقلال باید هزینه بدهیم الان کشور ما به عنوان یک کشور با اقتدار در منطقه شناخته می شود اما در عین حال اگر نتوانیم مسائل اقتصادی را حل کنیم کم کم حمایت‌ها ممکن است کاهش یابد و خدای ناکرده مشکلاتی در این زمینه ایجاد شود.”
آیت الله صافی گلپایگانی نیز نیز در دیداری مشابه در همان تاریخ 30 شهریور با تاکید بر اینکه “گرانی و تورم برای مردم سخت و مشکل است” و ادعای اینکه آنها “به خاطر اسلام ایستاده اند” گفته بود که “اگر اقتصاد یک مملکت بهم بخورد، مطالب دیگر هم «متزلزل» می شود. همین طور که عرض کردم باید همه نسبت به این موضوع اهتمام داشته باشند مخصوصاً روحانیت باید اشراف کاملی به مسائل اقتصادی داشته باشد که این اقتصاد با مشکلات و فشارهایی که است و اگر بیشتر هم باشد، بتوانیم سر پای خودمان باز هم بایستیم.”
این اظهارات و انتقادات در شرایطی منتشر شد که برخی منصوبان آیت الله خامنه ای این گونه اظهارات را کار شیطان و حرکت در راستای اهداف دشمنان دانستند.
از جمله حجت الاسلام کاظم صدیقی، از که از سه سال پیش به عنوان با حکم آیت الله خامنه ای رهبرجمهوری اسلامی جایگزین آیت الله هاشمی رفسنجانی امام جمعه موقت تهران شده است، روز جمعه همزمان با انتقادات گسترده برخی مراجع تقلید به طور تلویحی و بدون ذکر نام به این مساله واکنش نشان داد.
او در خطبه های نماز جمعه 31 شهریور خود با تاکید بر اینکه “در صحنه اقتصادی لازم است با اجرای اقتصاد مقاومتی به ساماندهی امور پرداخته شود” گفته بود: “عده‌ای در جامعه بیمارند و کارشان نق زدن و نیش زدن است، در حالی که انسان عاقل این طور نیست و آرامش را دوست دارد، اما کسانی که درون خود زخم، عقده و تیره‌گی دارند، همواره منشاء ناآرامی در جامعه هستند و بنایشان این است به هر کار خیری که انجام داده می‌شود، اعتراض کنند.”
وی همچنین اضافه کرده بود: “در زمان پیامبر افرادی در جامعه به عنوان نفوذی، جاسوس و ستون پنجم دشمن به ایجاد شبه و برهم زدن آرامش در جامعه می‌پرداختند و در زمان امت اسلامی ما هم گروهی در حاشیه بودند و به انقلاب کمکی نکردند و اگر هم کمکی داشتند کمک‌شان تجاری بود تا به نوایی برسند و اینها کسانی هستند که اگر قدم مثبتی در جامعه برداشته می‌شود گیر می‌دهند و اعتراض می‌کنند.”
کاظم صدیقی با گفتن اینکه “توصیه ما به این افراد این است که از عقده‌های درونی خود را نجات دهید؛ چرا که وقتی به هر چیزی اعتراض می‌کنید و به هر بهانه‌ای دادتان بلند می‌شود همه اینها از کم درایتی است” افزوده بود: “باید ببینید که در روز به چند نفر آرامش تزریق کردید و به چند نفر خبرهای بد داده‌اید و شایعه‌پراکنی کرده‌اید و یا اینکه مرتب در روزنامه‌ها با قلم‌های نیش‌دار قلوب مردم را جریحه‌دار کرده‌اید و عده‌ای را نگران کرده‌اید رضای خدا این نیست که ما یک جامعه ناآرام داشته باشیم؛ چرا که ایجاد نگرانی و یاس در جامعه کار شیطان است.”
فحش بدهید ولی مشکلات را هم حل کنید
از دیگر سو اما تاکید اخیر در نشست روحانیون در قم بر دوری مقامات کشور از “اختلاف سلیقه” در حالی است که از زمستان سال گذشته با افزایش گرانی ها همواره بحث نشست های مشترک میان دولت و مجلس برای رفع مشکلات اقتصادی مطرح بوده است. این نشست ها با آغاز اجرای تحریم های بین المللی بویژه تحریم نفتی جمهوری اسلامی از سوی اتحادیه اروپا از 11 تیرماه افزایش یافت با این حال اما با وجود اختلافات جاری میان مجلس و دولت تاکنون هیچ راهکاری برای حل مشکلات اقتصادی از سوی قوه مقننه و مجریه ارایه نشده است.
در این رابطه حتی در نخستین روزهای مردادماه نمایندگان مجلس، دولت و قوه قضاییه در این ارتباط نشست های مشترک و غیر علنی برگزار و در نهایت رییس مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که “ستاد رفع مشکلات اقتصادی فعالیت خود را با حضور دولت، مجلس و قوه قضاییه آغاز کرده است.”
علی لاریجانی ۴ مرداد با اشاره به اینکه در “نشست غیرعلنی مقامات دولت و مجلس پیشنهاد تشکیل چنین ستادی مطرح شد” افزوده بود که “این ستاد به صورت غیرمصوب، اکنون فعالیت خود را آغاز کرده و با حضور دولت، مجلس و قوه قضاییه در حال کار است و اگر بخواهد چارچوبی برای اصلاح بودجه و سایر امور اقتصادی داشته باشد، باید حتماً نقش قانونی خود را پیدا کند.”
پس از اعلام رسمی تشکیل ستاد رفع مشکلات اقتصادی برخی از اعضای مجلس نسبت به کاهش گرانی ها و رفع بحران اقتصادی ابراز امیدواری کردند با این حال اما با تشدید اختلافات موجود میان مجلس و دولت کار این ستاد همچنان بی نتیجه مانده است.
محمود احمدی نژاد محمود احمدی نژاد چند روز بعد در دیدار با اعضای مجلس تاکید کرد: “نباید اینگونه تصور کرد که دولت به تنهایی می‌تواند کارها را به پیش ببرد، بلکه هر فرد و دستگاهی باید در «جایگاه خودش» به پیشبرد امور کشور کمک کند.”
وی تصریح کرده بود که “البته نباید انتظار داشت که مثلاً قوه قضائیه شورای اقتصاد را اداره کند یا نمایندگان مجلس متولی مسایل اجرایی شوند، بلکه باید هر کس در جایگاه خود به وظایفش عمل کند و مهم این است که همه در راستای هم، پشتیبان هم و به نیت هم‌افزایی توان عمومی کشور عمل کنند.”
او پس از این اظهارات همچنین در نشست خبری اخیر خود علی لاریجانی و اعضای مجلس را به کارشکنی در راهکارهای دولت برای حل مسایل و مشکلات جاری در کشور متهم کرده و حتی با گفتن این جمله که “ اگر ما را نمی‌خواهید بگویید، دست خطی می‌نویسم و خداحافظ شما” تهدید به اسعفا کرد.
علی لاریجانی رییس مجلس هم هفته گذشته در جریان نشست علنی پس از تذکر یک عضو مجلس که خواستار پاسخگویی محمود احمدی نژاد در رابطه با مسایل اقتصادی جاری کشور و موضوعاتی که در کنفرانس خبری خود مطرح کرد، شده بود از مجلس دفاع کرده و بدون ذکر نام احمدی نژاد او را یک فرد فحاش معرفی کرد.
رییس مجلس در این رابطه گفت که “ با توجه به این که شرایط اقتصادی کشور متلاطم است مجلس وقت خود را صرف حل مسائل کشور کرد و در این رابطه کار صحیحی انجام داد. این افتخاری است که مجلس وقتش را صرف امور دیگری نکرد. این افتخاری است که مجلس درک درستی از شرایط دارد. مجلس جلسات مختلفی با دولت به صورت علنی و غیر علنی برای پیگیری مسائل مردم گذاشت که تمامی اقدامات از سر دردمندی بود. نگاه مجلس نگاهی طبیبانه به حل مسائل بود.”
علی لاریجانی سپس در ادامه این اظهارات خطاب به نمایندگان تاکید کرده بود که “در مصاحبه‌ای مطالبی به مجلس و رئیس مجلس گفته شده و تحقیر شده و یا فحشی داده شود، خیلی شما نگران نباشید اگر با فحش به رئیس مجلس مشکلات اقتصادی حل شود ما آمادگی داریم که روزی دو جین فحش به ما بدهند صبح و ظهر و شب تا مشکلات اقتصادی را حل کنند. شما خیلی نگران نباشد. ما به این چیزها عادت کرده‌ایم ولی وقت خود را صرف حل مسائل کنید.”
این اختلافات درحالی همچنان در کنار مشکلات اقتصادی جاری در کشور بر قوت خود باقی است و راهکاری برای حل آن اتخاذ و پیگیری نمی شود که برخی از روحانیون به همین دلیل به عذرخواهی از مردم و ابراز تاسف از این مساله روی آورده اند.
در این رابطه دوهفته پیش آیت الله ابراهیم امینی امام جمعه شهر قم طی اظهاراتی گفت:” تأسف شدید خود را نسبت به تورم و گرانی افسار گسیخته موجود در کشور که مردم شریف ما را به ستوه آورده، اعلام می کنم.”
این عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه افزود: “گرانی را قبول داریم، چرا که در دنیا نیز بعضا شاهد گرانی هایی هستیم، اما معمولا گرانی های بیشتر کشورهای دنیا، مشخص و معلوم بوده و حساب و کتاب دارد، اما متأسفانه گرانی موجود در کشور ما بی حساب بوده و گاهی از ۱۰۰درصد هم بیشتر است این همه چیز را به هم می‌ریزد.”
وی همچنین تاکید کرده بود که “مردم به مراجع عظام و علما می‌گویند که چرا در این خصوص اظهارنظر نمی‌کنید و به همین دلیل مراجع و علما حرف های مردم را در جامعه منعکس می‌کنند، اما متأسفانه کار به جایی رسیده که حرف این بزرگان در مسئولان مربوطه اثر ندارد و این مسئله آدم را مأیوس می‌کند. از مردم شریف ایران که تحمل این مشکلات را کرده و مشکلات را به روی خود نمی آورند تشکر می کنم و آن نشان دهنده این است که مردم ما نظام، انقلاب و اسلام را می‌خواهند، اما شدیدا از این گرانی‌ها ناراحتند.”
