بحران عدالت

مهرانگیز کار
مهرانگیز کار

تعطیل زندان گوانتاناموخواست محافل حقوقی جهان ازپرزیدنت اوباما وهمکاران اواست.پرزیدنت اوباما دراین باره به امریکا وجهان قول داده است تا آن را درفهرست اولویت ها بگذارد، اما ورود جدی به این اقدام حقوق بشری به یک چالش تبدیل شده که گروه همکاران اوباما هرچند به آن می پردازند، اما متوجه شده اند کارچندان آسانی نیست وبه آن فوریتی که امریکا وجهان انتظاردارند شدنی نیست. فعالان حقوق بشرنگرانی خود را پنهان نمی دارند وپیاپی یادآورمی شوند که گویا گوانتانامو ازرده اولویت ها خارج شده است.اوباما درپاسخ می گوید موضوع به آن سادگی که درآغازمی پنداشته نیست ونمی توان ظرف کمترازیک سال پس از بیستم ژانویه تعطیل گوانتانامو را اجرایی کرد.

یک کارشناس حقوقی نزدیک به دولت اوباما اخیرا به نیویورک تایمزگفته است مهمترین مشکل این است که کدام گروه اززندانیان باید آزاد بشوند وکدام گروه باید همچنان تحت پیگرد باقی بمانند.دولت پرتقال ودیگردولت های اروپایی یک مانع بزرگ را که همواره تعطیل گوانتانامو را دشوار ساخته بود از پیش پای اوباما برداشته اند و اعلام کرده اند با هدف همکاری با دولت اوباما آماده اند آن دسته از زندانیان را که در صورت آزادی می ترسند به کشورشان بازگردند بپذیرند.اوباما به صراحت گفته است به عقیده اوچارچوب حقوقی که گوانتاناما را درآن قرار داده اند از حیث پیگرد تروریست ها و نتایجی که در نظر داشته اند چارچوب شکست خورده ای است وهمین کافی است تا متقاعد بشویم که گوانتانامو باید تعطیل بشود. در مجموع کم نیستند حقوقدانان، نظامیان وافراد برجسته سیاسی که تاکید می کنند با توجه به همکاری جهان برای تعطیل گوانتاناموو پذیرفتن تعدادی از زندانیان، آن قدرکه تدوین یک راه حل همه جانبه ضرورت دارد، تداوم انتقاد از پرزیدنت بوش سودمند نیست. برخی هشدار می دهند که ممکن است تعطیل شدن گوانتانامو به تاسیس زندان دیگری منجر بشود که شرایط معتدلی داشته باشد. تیم اوباما این احتمال را بکلی رد می کند و تاکید دارد این خواست آنها نیست.

دکتر رومئو که یک شخصیت برجسته حقوق بین الملل است و مدیریت اتحادیه آزادی های مدنی امریکا را به عهده دارد، تیم اوباما را برای تعطیل گوانتانامو در فشار گذاشته است وهر لحظه تاخیر به هر دلیل را نابسود می داند.وی از این که هنوز جزئیات برنامه تعطیل گوانتانامو تدوین نشده ابراز نگرانی می کند و می گوید در حالیکه برنامه مهار بحران اقتصادی بسیار سریع و دقیق طراحی شده، از سرعت در طراحی برنامه تعطیل گوانتانامو خبری نیست. دکتر رومئو بحران در عدالت را با بحران اقتصادی از حیث زیان های اجتماعی در یک سطح ارزیابی می کند و ضمن هشدارهای سرزنش آمیز می گوید “به همان اندازه که پیدا کردن شیوه های درمان بحران اقتصادی حیاتی است تا جایی که راه حل ها را سریع بسته بندی کرده ایم، احتیاج داریم با آنچه عدالت را در کشورمان جریحه دار و بیمار کرده فوری برخورد کنیم و در مجموعه ای منسجم گزینه های درمانی را بسته بندی کنیم.”

عدالت وقتی بیمار می شود برخورد با عواملی که آن را بیمار کرده به زبان دینداران صدیق فریضه است و به زبان حامیان آزادی های مدنی از چنان اهمیتی برخوردار است که سیاستمداران نمی توانند آن را به تاخیر بیندازند. این شکل از نظارت مردمی بر امور و درجات بالای آزادی بیان تضمین کننده آزادی و حفظ حقوق انسانی است. درست است که ارزش های حقوق بشری به صورت های مختلف در امریکا و اروپا زیر نام جنگ با ترور زیر پا گذاشته شده است. اما حقوقدانان هرگز فضای باز دانشگاه ها را در نقد نقض حقوق انسان ها از دست نداده و تمام سالهایی که عدالت به انگیزه جنگ با ترور سخت بیمار شده همواره عوامل آن را به چالش کشیده اند.اینک حامیان حقوق انسان ها به تعطیل گوانتانامو رضایت نمی دهند و دارند از آن فراتر می روند.این زمزمه در مدرسه حقوق هاروارد شنیده می شود که امریکا با بحران قانون اساسی مواجه شده است.لازم است در قوانین و مقرراتی که به نام جنگ با ترور به صورت های گوناگون وضع شده تجدید نظر پذیرفته بشود. مانند تکنیک هایی که برای تحقیقات انتخاب شده، تسهیلاتی که برای دستگیری ایجاد شده، و شکنجه.

آیا این که ایرانیان روزی و روزگاری نه چندان دور بتوانند با مسالمت و حداکثر خویشتن داری عوامل اقتصاد بیمار و عدالت صدمه خورده خود را از صحنه خارج کنند امید بی پایه ای است.بی گمان آن روز و روزگار نزدیک است. ایکاش عوامل نابسامانی ها پیام صلح را پذیرا بشوند و به شکرانه آن، پیام صلح و دگرگونی برای مردمی بفرستند که دیری است آنها را به بهانه جنگ با اجانب با مشقت بحران اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و قامت شکسته فرشته عدالت آشنا ساخته اند.