جلال یعقوبی
در قسمت پیشین این مجموعه که سال گذشته منتشر شد نمونه‌هایی از نحوه‌ی فشار بنیادگرایان بر مجلس ششم را مرور کردیم. از این بخش به بررسی کوتاهی از فشارهای وارد بر دولت خاتمی خواهیم پرداخت که حتی پس از تشکیل مجلس ششم نیز پایان نیافته بود.
پیش از این گفته ایم که پس از استیضاح عبدالله نوری دولت خاتمی همچنان به دلیل دیدگاه‌های عطاء‌الله‌مهاجرانی در وزارت ارشاد فشارهای پیدا و پنهان زیادی تحمل می‌کرد. پس از توقیف گسترده‌ی مطبوعات فشار محافظه‌کاران بر مهاجرانی افزایش یافت و در محافل گفته می‌شد که امکان استعفای او وجود دارد.
این خبر هر بار تکذیب می‌شد و گفته می‌شد که مهاجرانی حاضر به استعفا نیست. در اوایل شهریور ماه 1379روزنامه کیهان از قول وزیر اطلاعات تیتر اول خود را چنین منتشر کرد:« وزیر اطلاعات: بارها برکناری وزیر ارشاد را به رئیس جمهوری پیشنهاد داده‌ام.» همان روز [شنبه، پنجم شهریور 1379] روابط عمومی وزارت اطلاعات با انتشار اطلاعیه‌ای انتشار مطالب مزبور را «موضع رسمی وزارت اطلاعات» ندانست و وعده داد که در آینده‌ی نزدیک توضیحات شفافی توسط وزیر اطلاعات ارائه شود. چندی بعد (10 شهریور) اظهارات علی یونسی در جمع خبرنگاران منتشر شد. وی درباره سخنان منتسب به خود درباره وزیر ارشاد، گفت:« مهاجرانی به عنوان یک دانشمند دین‌دار مورد علاقه من است و از آنجا که به عنوان وزیر اطلاعات هیچگونه تنشی را نمی‌پذیرم، از سر دلسوزی و برای حفظ شخصیت ایشان، سال گذشته در دوره‌ای که حساسیت‌هایی پیرامون او ایجاد شده بود، پیشنهاد کردم استعفا دهند. ولی در شرایط کنونی نیازی به این کار نیست و تکرار پیشنهاد ضرورت ندارد.»
اما اخبار مربوط به عطاءالله مهاجرانی تنها به این مساله مربوط نمی‌شد.. روز سه شنبه هشتم شهریور، روزنامه رسالت در خبری از قول محمدتقی مصباح یزدی درباره مناظره‌ی وی با عطاءالله مهاجرانی نوشت که مهاجرانی حاضر به مناظره نیست. این خبر در حالی منتشر شد که عطاءالله مهاجرانی طی نامه‌ای که در جواب همان خبر ، برای مناظره با محمدتقی مصباح یزدی اعلام آمادگی مجدد کرد، مهاجرانی در این نامه نوشت:« متواضعانه خدمت شما عرض می‌کنم که اینجانب برای مناظره با حضرتعالی هیچ شرط و شروطی ندارم، طفره هم نمی روم»؛ او در نامه خود، به نقل فرازهایی از کتاب «راه دشوار آزادی» نوشته نلسون ماندلا پرداخت که در آن آداب قبیله ای به نام «تمبو» نقل می‌شود و چگونگی طرح انتقادات مردم قبیله به رئیس قبیله در آن ذکر می‌گردد.مهاجرانی آنگاه خطاب به مصباح یزدی نوشت: «دریغ است که در قبیله‌‌ی تمبو در آفریقای جنوبی در هفتاد سال پیش که ماندلا شاهد بوده، بنا بر اقناع جمع باشد و در دوران ما بنابر اسکات جمع! جنابعالی مثل رئیس بزرگ قبیله تمبو اجازه دهید اینجانب هم پاسخگوی اشکالات شما باشم و هم در یک فضای آرام و راحت توضیح دهم که چرا به تعبیر شما، جوانان از دین و آیین می‌گریزند و ارزش‌ها آسیب دیده است. جوانانی که در بهمن 57 ، انقلاب اسلامی را آفریدند چگونه جوانانی بودند، چگونه تربیت شدند، چه تصویر و تصوری از دین و روحانیت داشتند و امروزه جوانانی که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دنیا آمده اند چه تصویر و تصوری دارند.»
به نوشته روزنامه های کیهان و رسالت محمدتقی مصباح یزدی نیز با برگزاری جلسه مناظره موافقت کرد و انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس نیز برای برگزاری این مناظره اعلام آمادگی نمود اما مناظره‌ای برگزار نشد! گویا استاد فلسفه حکومتی ایران تنها در صورتی حاضر به مناظره بود که پیشاپیش امکان شکست حریف هم مسلم باشد.
در همان روزها بود که روزنامه کاروکارگر در خبری به نقل از آیت الله ابوالقاسم خزعلی نوشت: «حقوق وزیر ارشاد حرام است.» وی چندی قبل از آن هم طی سخنانی گفته بود: «شصت عبد صالح خدا برای شصت میلیون نفر کافی است» و حضرت ابراهیم خلیل (ع)، آیت الله خمینی، مصباح یزدی و مطهری و بهشتی را به عنوان عبد صالح خدا معرفی کرده بود.
چندی بعد و در روز دوشنبه چهارم مهر ، حیات نو در ستون «مجلس اصلاحات» خود از قول یک منبع موثق خبر دادکه عطاءالله مهاجرانی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی استعفا داده و استعفای وی پذیرفته شده است. روزنامه رسالت نیز با نقل این خبر، جانشین آینده‌ی وی را احمد مسجدجامعی، قائم مقام وزیر ارشاد معرفی کرد. کیهان نیز در همان روز در میان اخبار ویژه خود آورد:« برخی نمایندگان دیروز انتظار داشتند، همزمان با معرفی وزیر جدید پست و تلگراف و تلفن که دیروز با قرائت نامه رئیس جمهوری در مجلس انجام گرفت، نام کاندیدای تصدی وزارت ارشاد نیز مطرح می‌گردید.» این روزنامه ادامه داد: «هرگاه خبر کناره‌گیری مهاجرانی در رسانه های عمومی منتشر شده، در جابه‌جایی وی تأخیر صورت گرفته است. معلوم نیست آیا این بار نیز همان قاعده، عملی خواهد شد یا نه …» این خبر به سازمان صداوسیما جمهوری اسلامی نیز کشیده شد و خبرهایی با این عنوان در بخش های خبری برون مرزی سازمان مزبور منتشر شد. «واحدمرکزی خبر» وابسته به سازمان صداوسیما نیزخبر مزبور را با این جمله آراسته تر کرده بود: «پیش از این علمای دینی و مردم دلسوز انقلاب و ارزش های اسلامی، بارها از سیاست های وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، انتقاد کرده بودند.»
روز بعد روابط عمومی ریاست جمهوری خبر استعفای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را تکذیب کرده و تاکید کرد: «ریاست جمهوری اسلامی ایران در جریان این استعفا قرار ندارد» عطاءالله مهاجرانی نیز طی یادداشتی با عنوان «اطلاع رسانی تماشایی» از انتشار این خبر در سازمان صداوسیما، اظهار تأسف کرده و نوشت: «این همه ذوق زدگی بخش برون مرزی از کجاست و برای چیست؟ همکاران صداوسیما خوب می‌دانند که برای نخستین بار در هفته‌ی آینده اجلاس وزرای جهانگردی کشورهای اسلامی با حضور دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، دبیرکل WTO و … در اصفهان برگزار می شود، بلکه گرهی از کار فروبسته جهانگردی گشوده شود و تلاش‌های انجام شده راهی به جایی ببرد. رقابت سیاسی امری پسندیده است، اما صداوسیما یک رسانه ملی است، بخش صوتی و تصویری روزنامه رسالت نیست. امیدوارم همکاران عزیز ما در صداوسیما، مصالح ملی را بر رقابت‌های سیاسی و جناحی ترجیح دهند. نگران هم نباشند، حتماً یک روزی اینجانب از وزارت فرهنگ و ارشاد خواهم رفت»!