وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی دیروز در مواضعی متفاوت با سخنگوی این وزارت خانه به تعریف و تمجید از ارتش مصر پرداخت و آن را حافظ و حامی منافع ملی مصر خواند. همزمان کیهان نیز در شماره دیروز خود از محمد مرسی و اخوان المسلمین انتقاد کرد.از سوی دیگر در حالیکه سایت الف خواستار حمایت جمهوری اسلامی از اخوان المسلمین شده، فرمانده سابق سپاه تهران از احتمال بروز جنگ داخلی در این کشور خبر داده است.
بحران در مهم ترین کشور شاخ آفریقا هنوز ادامه دارد. یک هفته پس از دستگیری محمد مرسی و سه روز پس از کشتار ده ها تن از حامیان اخوان المسلمین در برابر گارد ریاست جمهوری این کشور، هنوز تحصن بزرگی در مسجدی در شمال شرقی قاهره بر پا است. متحصنین خواستار آزادی محمد مرسی و بازگشت ارتش به پادگان خود هستند.
اخوان المسلمین پیشنهاد دولت تازه مبنی بر حضور در کابینه را نپذیرفته و خواسته اول و آخرش آزادی مرسی و بازگشت وی به قدرت است. این در حالیست که برای محمد بدیع، یکی از رهبران ارشد این سازمان اسلامی حکم بازداشت صادر شده و دادستان مصر معتقد است وی در ترغیب معترضان به اعمال خشونت در جریان تحصن بیرون مقر گارد ریاست جمهوری نقش داشته است.
اخوان المسلمین از هواداران خود خواسته است تسلیم ارتش نشوند و دست به “قیام” بزنند؛ خواسته ای که خیلی ها را نگران بروز نوعی از جنگ داخلی در مصر کرده است.
حمایت صالحی از ارتش مصر
در چنین شرایطی و فرسخ ها این طرف تر، در تهران، وزیر امورخارجه پس از پایان جلسه هیات دولت در اظهارنظری متفاوت نسبت به دیگر مقامات و رسانه های محافظه کار، از ارتش مصر تجلیل کرد. علی اکبر صالحی در گفت و گو با خبرنگاران با توصیف ارتش مصر به عنوان “ارتش ملی” خاطرنشان کرد: “این ارتش حافظ منافع ملی این کشور است و از این کشور حمایت و حفاظت کرده است.”
علی اکبر صالحی دو روز پس از آنکه سخنگوی دستگاه دیپلماسی قاهره، تهران را به دخالت در امور داخلی کشورش متهم کرد با لحنی مداراجویانه، تلویحا حضور نظامیان را بر مبنای خواسته ملت مصر دانست: “ملت مصر در نهایت تعین کننده سرنوشت این کشور هستند لذا این ملت هستند که مشخص می‌کند سرنوشت مصر به چه سمت و سویی حرکت کند.”
اظهارات صالحی شبیه آن چیزی است که بدر عبدالعاطی روز دوشنبه درباره به زیر کشیده شدن محمد مرسی از سوی ارتش مصر گفته بود: “آنچه امروز از تحولات سیاسی در مصر شاهدیم، نتیجه خواست ملت مصر است که میلیون‌ها تن از شهروندان به شکل روشن و آشکاری از سی‌ام ژوئن آن را بیان می‌کنند.”
حال آنکه در همان روز عباس عراقچی سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی از روند دستگیری و بازداشت شخصیت‌های کشور مصر ابراز نگرانی و صراحتا تاکید کردکه “دخالت نیروهای نظامی در عرصه سیاسی پذیرفته نیست و موجب نگرانی است”.
اما صالحی در اظهارات دیروز خود هیچ انتقادی به اقدامات ارتش در یک هفته اخیر نکرد؛ رویکردی که نشان از اختلاف دیدگاه ها در جمهوری اسلامی پیرامون بحران مصر دارد.
سردار جوانی: نزدیکی مصر به جنگ داخلی
از سوی دیگر سردار یدالله جوانی، فرمانده سابق سپاه تهران که نقش پر رنگی در سرکوب شهروندان سبز در حوادث پس از انتخابات ۸۸ داشت، روز چهارشنبه در گفتگو با فارس از احتمال بروز جنگ داخلی در مصر سخن گفته است. به باور سردار جوانی “تغییر و تحولات اخیر در کشور مصر به شکل عجیبی این مطلب را می‌رساند که بحران مصر روز به روز به سمت و سوی جنگ داخلی نزدیک‌تر می‌شود.”
سردار جوانی هم مانند برخی دیگر از چهره های حامی آیت الله خامنه ای، ناامیدی شهروندان مصری از مرسی به دلیل همراهی اش با ایالات متحده و اسرائیل را دلیل سقوط رئیس جمهور مصر دانسته است. این در حالی است که شهروندان مخالف مرسی که به صورت میلیونی علیه وی تظاهرات کردند و خواستار استعفای او شدند، عمدتا از روابط دوستانه با واشنگتن و تل آویو استقبال می کنند. ارتش مصر نیز بارها تاکید کرده بر پیمان های نظامی و سیاسی که میان مصر و اسرائیل در زمان ریاست جمهوری انور سادات و حسنی مبارک امضا شده پایبند است.
دو ستون کیهان برای تخریب مرسی
در همین حال روزنامه کیهان نیز در شماره روزچهارشنبه و در ستون گفت و شنود با زبان کنایه دلایل برکناری مرسی را بازگو کرد. این روزنامه که توسط حسین شریعتمداری، نماینده آیت الله خامنه ای اداره می شود مواردی همچون “ بی‌توجهی به الگوی ایران”، “روی آوردن به دربار آل سعود، سلفی‌ها و آمریکا “، “فرستادن سفیر ویژه به اسرائیل”، “برادر خطاب کردن رئیس جمهور اسرائیل” و “دنباله روی از کشور ذره‌بینی قطر و امیر بی‌سواد آن” را از عوامل شکست مرسی و اخوان المسلمین دانسته است.
همچنین حدودی نیمی از پیام هایی که این نشریه دست راستی در ستون کیهان و خوانندگان منتشر کرده به بحران مصر اختصاص دارد؛ نظریاتی که به تمامی به مواضع کیهان نزدیک است. برای نمونه در یکی از این نظرات آمده است: “سرنوشت افرادی مثل مرسی و اردوغان درس عبرتی برای داعیه‌داران اصلاح‌طلبی در کشور ماست. دیدید و دیدیم که آمریکایی‌ها علی‌رغم آن همه خدمتی که مرسی به آنها کرد چگونه با کودتای ارتش او را کنار زدند و امروز او در بازداشت است.”
الف: از اخوان حمایت کنیم
سایت الف، متعلق به احمد توکلی اما با انتشار مقاله ای تفصیلی، ضمن اشاره به اشتباهات اخوان المسلمین خاطرنشان کرده است که هنوز اسلام گرایان در مصر برای جمهوری اسلامی گزینه مناسب تری هستند. نویسنده معتقد است: “اخوانی‌ها – هرچه که باشند- برتر و بهتر از افراد معلوم الحالی چون احمد شفیق و عمرو موسی و محمد البرادعی و حسین طنطاوی و عبدالمجید محمود دادستان کل مصر هستند. افرادی که اگر به قدرت برسند اندک امیدی که برای بهبود اوضاع در آینده وجود دارد، از بین خواهند رفت.”
الف به جمهوری اسلامی پیشنهاد کرده در این برهه از زمان با قوت از اخوان حمایت و اعتماد آن را به خود جلب کند. تحلیل نگارنده مقاله این است که “ایران با دیپلماسی می‌تواند به لایه‌های زیرین و معتدل اخوان نفوذ کرده و آنان را با خود همراه سازد.”
استقبال رجانیوز از مقاله ایندیپندنت
در همین حال سایت رجانیوز که عموما نشریات بریتانیایی را عامل استکبار و استعمار می نامد، دیروز به انعکاس مقاله نشریه “ایندیپندنت” پرداخت و آن را “یادداشتی خواندنی” توصیف کرد. علت اقبال رجانیوز به این نشریه بریتانیایی این است که رابرت فیسک، نویسنده کهنه کار بریتانیایی استدلال کرده است: “چه هنگام یک کودتا، کودتا نیست؟ وقتی که آمریکا تصمیم می‌گیرد که آنرا کودتا تلقی نکند!” و دولت باراک اوباما را به دلیل مواضعش در خصوص این کودتا ملامت کرده است.
از سوی دیگر یکی از خبرنگاران بخش خارجی این سایت نزدیک به دولت احمدی نژاد هم با انتشار مطلبی نوشته است که “به نظر می‌آید امریکا با روند کنونی و عدم دخالت صریح در تحولات کنونی مصر حداقل در کوتاه مدت از پیروزی یک طرف قضیه در مصر به صورت همه جانبه حمایت نخواهد کرد و همچنان به مصر بهم ریخته در مقطع فعلی نیاز دارد.”
