اندرو رابرتز
در بروشور انگلیسی پیکان که دستورالعمل استفاده از آن را شرح داده است، نوشته شده است:« خستگی شما در پیکان لوکس، برطرف خواهد شد»، اما وقتی در یکی از ساعات شلوغ و پرتردد ایران در تاکسی پیکان نشسته اید، متوجه خواهید شد که این ماشین آنقدر ها هم راحت نیست.
پیکان های معمولی دارای سیستم تهویه هوا و خنک کننده نیستند که البته با توجه به اینکه بعضی وقت ها این ماشین ها بدون ترمز و اندیکاتور هم دیده شده اند، مشکل بزرگی نیست. یک انگلیسی با نگاه کردن از پنجره چهارگوش پیکان و دیدن دود آبی که جنوب شهر تهران را پوشانده است، به یاد شهر های حاشیه نشین انگلستان سال 1973 می افتد.
پیکان در آغاز سال جاری مرد، و این ماشین تنها ماشین دهه شصت نبود که قرن بیست و یکم را آغاز می کرد؛ در آن سوی کره زمین با 1375000 شیلینگ کنیا می شد یک پژوی 504 ساخت کنیا را خرید و این درحالی بود که رومانیایی های خوش بخت می توانستند داسیای چهاردر ( رنو 12 سال 1969) بخرند و رانندگان قاهره، ماشین زیبای الناصر( فیات 131 میافیوری) سوار می شدند.
در هر حال مونتاژ ماشین طراحی شده در انگلستان مربوط به زمان های خیلی دور است. آغاز تولید هیلمن هانتر در انگلستان، به سال 1966 بر می گردد. هیلمن هانتر ماشین زیبایی با اتاق متوسط بود که هرگز محبوبیت ام کی 2 کرتینا را در میان انگلیسی ها به دست نیاورد. شاید دلیل آن این بود که این کارخانه، مثل کارخانه فورد با مایکل کین قرارداد نداشت تا در فیلم های “ مغز میلیارد دلاری” و “کارتر را بگیر” برای ماشین تبلیغ بکند و نکته دیگر این بود که کارخانه هیلمن کمتر از پنج مدل ماشین با نام های مختلف تولید کرده بود.
آخرین کرایسلر هانتر، درست قبل از اینکه پژو آن را تصاحب کند، از نمایشگاه های ماشین بیرون رفت، اما هر از گاهی در مجله های ماشین، تصویر هیلمن هانتر هایی که هنوز در ایران تولید می شدند، چاپ می شد و تقریبا هیچ تصویر تلویزیونی از تهران، بدون حضور هیلمن هانتر های کوچکی که به ارامی محیط زیست را نابود می کنند، وجود ندارد.
در پایان امسال، پیکان و ماشین گمنام هندوستان آمباسادور، جزو آخرین تولیدات موتوری انگلستان در جهان بودند. گروه روتز در سال 1965، مونتاژ سینگر وگ را در ایران آغاز کرد، اما یک سال بعد، گروه ماشین سازی ایران خودرو، پیکان را تولید کرد. شاه به ماشین ملی خود افتخار می کرد و وقتی در نیمه های دهه هفتاد به نیکلای چائوشسکو، یک پیکان سقف چرمی هدیه داد، مردم رومانی معتقد بودند که رئیس جمهورشان واقعا لیاقت چنین هدیه ای را داشت.
پیکان، یکی از معدود پیروزی های گروه روتز بود، زیرا خدمات بعد از فروش هیلمن، شکایت کمی از سوی رانندگان پیکان دریافت کرده بود. و درحالی که تولید تالبوت محدود شده بود، پیکان بی وقفه تولید می شد و اعتبار زیادی درمیان مردم داشت. یکی از دلایل نجات پیکان، بعد از اعلام توقف تولید در نیمه دهه هشتاد، قیمت ارزان آن بود. پیکان که قیمت آن 4200 پاوند بود، برای رانندگان تاکسی نیمه وقت، قابل دسترسی بود و بسیاری از این رانندگان، بعد از دو سال کار، زندگی خوشی را آغاز می کردند. از آلودگی هوا که بگذریم، طبق آمار های اخیر، در هر 28 دقیقه یک نفر در تصادف رانندگی در ایران کشته می شود. در بروشور انگلیسی سال 2005 پیکان، موارد امنیتی زیادی مثل “ دیسک هیدرولیک ترمز های جلو” و آینه با دید عقب کافی” ذکر شده است، اما ارزش این موارد در مقابل رانندگان تاکسی پیکان که بعضی اوقات 10 مسافر و بار های مختلف حمل می کنند، اندک است. در سال 1973 خبر اصلی یک روزنامه این بود: 27 نفر در تصادف دو پیکان کشته شدند.
فقط یک پیکان در انگلستان وجود دارد. یک پیکان مدل 1982 که برای تعمیر ترمز به تعمیرگاه آورده شد و صاحب آن یک هیلمن سوار حرفه ای به نام اندی مک آدام بود. او فقط یک ایراد به ماشین گرفته بود: بدنه آن مطابق بااستاندار های ماشین انگلیسی دهه 70 نیست. این جمله روشی سیاستمدارانه برای گفتن این نکته بود که ماشینش یک تکه مقواست که به قسمت جلوی آن دو چراغ وصل شده است که بیشتر اوقات از جایشان در می آیند.
پیکان، مونتاژ استاندار ال اچ دی هانتر 1600 سی سی و تنها مثال انگلیسی از ماشینی بود که گفته می شد آسایش را به ایران برگردانده است و به لطف شکوفایی تولید لوازم یدکی، تا یک دهه دیگر هم معرف شهر تهران خواهد بود.
در دوران 38 ساله خدمتش، جوک های زیادی درباره پیکان ساخته شد. اما پیکان میراث زمانی است که با افتخار و با عنوان “ ترکیب زیبایی از عظمت دوران کلاسیک و ظرافت دوران مدرن” به فروش می رفت. برای هر شهروند انگلیسی، اولین باری که سوار یک تاکسی پیکان می شود، تصویر دلگرم کننده ای است و این تصور فقط تا زمانی که راننده در را می بندد و وارد ترافیک می شود، دوام خواهد داشت.
منبع: ایندیپندنت، 28 نوامبر 2006