سخنان علی لاریجانی که از قوه قضائیه خواسته بود دستورالعملی درباره تخلفات انتخاباتی تدوین کند، موجب مناقشه جدیدی شده است.
لاریجانی اوایل تیرماه طی سخنانی در همایش قوه قضائیه گفته بود: “امسال سالی است که انتخابات خبرگان و مجلس در پیش است که برگزاری انتخابات سالم در گرو رسیدگی فوری به تخلفات است. اگر می‌خواهید انتخابات سالم باشد باید قوه قضائیه از قبل سازوکاری برای مقابله با تخلفات فراهم کرده تا با تخلفات برخورد شود.” او تاکید کرده بود: “این‌که کسی تخلفاتی در انتخابات انجام داده و بعد از درج در پرونده در شورا رسیدگی شود بدان معناست که شرایط انتخابات بزن دررویی است. چون در لحظه نمی‌توان به تمامی این تخلفات رسیدگی کرد. حتی تجربه نشان داده که شورا نمی‌تواند ۱۰ حوزه انتخابیه را باطل کند و مجبورند دو صندوق را باطل نماید که در نهایت دودش به چشم مردم می‌رود.” لاریجانی اضافه کرده بود: “اگر با تخلفاتی همچون خرید و فروش رأی، توهین، دروغ، افترا و فریبکاری در هنگام وقوع توسط قوه قضائیه سریع برخورد شود انتخابات سالم برگزار می‌شود. برای رسیدن این مهم قوه قضائیه باید دستورالعملی برای انتخابات سالم تدوین کند تا با تخلفات بر اساس قوانین داخلی و با سرعت رسیدگی شود، توصیه می‌کنم این دستورالعمل را تهیه کنید.”
این سخنان که در واقع نوع دیگری از زیرسوال رفتن فرایند انتخابات در ایران تلقی می‌شود، موجب نارضایتی راستگرایان شد.
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی سابق شورای نگهبان که با رای نمایندگان نزدیک به علی لاریجانی در سال ۱۳۹۲ از شورای نگهبان کنار گذاشته شد، در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفته است: “به نظر می‌رسد جز تدابیری که رئیس قوه قضاییه یا مسئولان دستگاه قضایی می‌توانند به صورت داخلی در این زمینه اتخاذ کنند، نیازی به قانون یا دستورالعملی خاص نباشد.”
او افزوده: “ما در قانون انتخابات بخشی را تحت عنوان تخلفات انتخاباتی داریم و مراجع رسیدگی به آن‌ها نیز در قانون روشن و مشخص است. تفکیک این موضوع در فصل هفتم قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی از ماده ۶۶ به بعد انجام شده است و مسائلی مانند خرید و فروش رای، رای گرفتن با شناسنامه فردی که حضور ندارد، تهدید و رای دادن با شناسنامه جعلی به عنوان جرایم انتخاباتی در قانون پیش‌بینی شده است.”
محمد سلیمانی، نماینده تهران و عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس نیز هفته پیش سخنان لاریجانی درباره تدوین دستورالعمل برگزاری انتخابات سالم را پیشنهادی آرمانی ولی غیراجرایی دانسته بود، زیرا: “در زمان انتخابات بخشداری‌ها، فرمانداری‌ها، استانداری‌ها، هیأت‌های اجرایی و هیأت‌های نظارت به حدی درگیر انتخابات هستند که امکان آنکه اعلام کنند که توسط کاندیدایی، جرمی اتفاق افتاده است وجود ندارد. اساساً مشخص نیست که در این شرایط شاکی باید چه کسی باشد و پروسه جمع‌آوری مستندات تخلف چگونه باید انجام شود.”
او همچنین معتقد بود که برخی تخلف‌های انتخاباتی تعریف روشنی ندارد: “یک تخلف توسط دو نفر انجام می‌شود ولی نفر اول چون از خودمان است تخلفش رسیدگی نمی‌شود ولی متخلف دوم به اشد مجازات می‌رسد. این نشان می‌دهد تعریف روشن و حد و حدودداری از تخلف وجود ندارد.”
این اولین بار نیست که سخنان لاریجانی درباره انتخابات دردسر ساز می‌شود. لاریجانی پیش از آن هم در سخنانی دیگر گفته بود: “مردم نباید احساس کنند دستگاهی به صورت سازمان‌یافته در انتخابات دخالت می‌کند. کاندیداها نباید به وسیله دستگاه‌های مختلف تهدید شوند که مثلا اگر چنین حرفی بزنید ردصلاحیت می‌شوید، این افراد کاندیداهای مجلس هستند و باید از حقوق ملت دفاع کنند، اگر تا این حد تهدید شوند آن قدر شخصیت‌شان له می‌شود که دیگر نمی‌توانند از حقوق ملت دفاع کنند.”
او در همین سخنرانی، همچون حسن روحانی، خواستار شفاف‌تر شدن صندوق‌های رای هم شده بود؛سخنانی که باز هم موجب نارضایتی متحدان سابق لاریجانی شد. از جمله خبرگزاری بسیج، وابسته به سپاه پاسداران در گزارشی با عنوان “شوت رفسنجانی با پاس لاریجانی!” نوشته بود: “تنها مرجع تایید یا رد صلاحیت کاندیداهای نمایندگی مجلس و ریاست جمهوری؛ شورای نگهبان قانون اساسی است و لذا هیچ شخص یا نهاد دیگری قدرت و امکان تهدید به رد صلاحیت کاندیداها را ندارد. با این وصف کنایه‌ی دور از شان آقای لاریجانی مستقیما به شورای محترم نگهبان باز می‌گردد! “
نویسنده این سایت افزوده بود: “هر چند نمی‌توان آقای لاریجانی را که به هر حال از عناصر محترم و خدوم جریان اصولگرا هستند خدای ناکرده در عِداد جریان برانداز قرار داد یا حتی حرف وی را بازگویی عین خواسته‌ی ضدانقلاب قلمداد نمود، اما بی‌شک منافع چنین اقدامات نسنجیده‌ای به حساب ضدانقلاب واریز شده و هیچ منفعتی از این اقدامات نمی‌توان برای اسلام و انقلاب تصور نمود.”
در همان زمان سایت راستگرای جهان‌نیوز هم خطاب به لاریجانی نوشته بود: “آقای لاریجانی! شبهه افکنی عوامانه انتخاباتی کار سیاست‌بازان و فتنه‌گران است نه شما ” پس از آن بود که آیت‌الله جنتی هم با شفاف سازی صندوق های رای مخالفت کرد.
با نزدیک شدن به انتخابات مجلس شورا و مجلس خبرگان در اسفند ماه امسال، و همزمان با افزایش تحرکات نیروهای سیاسی، مسئولان حکومت نیز می‌کوشند تا زمینه‌های ایجاد بحران دوباره در انتخابات را کمتر کنند. از جمله این اقدامات، تلاش برای شفاف‌تر کردن فرایند انتخابات است که البته تاکنون موجب تغییری جدی نشده است.
برای نمونه، تلاش وزارت کشور برای برگزاری انتخابات الکترونیک در سراسر کشور در همان گام اول ناکام ماند و گفته شد که تنها در استان تهران چنین امکانی وجود دارد. بعدها استان تهران هم به شهر تهران محدود و در نهایت گفته شد که همان هم ممکن نیست. البته دیروز فرماندار تهران بار دیگر از برگزاری الکترونیکی انتخابات در پایتخت سخن گفت و وعده انتخابات هوشمند داد. فرماندار تهران گفت: “به احتمال بسیار قوی انتخابات در تهران به صورت ۱۰۰ درصد الکترونیکی برگزار خواهد شد. هم‌اکنون از ۲۶ مرحله انتخابات، ۲۴ مرحله آن در تهران الکترونیکی برگزار می‌شود، اما انشاءلله در انتخابات آتی تمام الکترونیک برگزار خواهد شد.”
لازم به یادآوری است که چند روز پیش آیت الله جنتی در یک برنامه تلویزیونی صریحا گفته بود: “دیروز وزیر کشور به همراه معاونان و کارشناسان خود به شورای نگهبان آمد و درباره الکترونیکی کردن انتخابات آینده صحبت کرد و بحث‌های زیادی در این باره مطرح شده است اما هنوز مقدمات اجرای آن فراهم نیست. الکترونیکی کردن انتخابات باید به گونه ای باشد که امنیت آراء مردم فراهم باشد و به درستی آراء مردم اظهار و تشخیص داده شود.”
