مقام‌های جمهوری‌اسلامی خبر از اجرای گام دیگری از برجام داده‌اند. به گفته علی‌اکبر صالحی ایران ضمن تحویل دادن حدود ۱۱ تن اورانیوم غنی‌شده به روسیه، حدود ۱۹۷ تن کیک زرد از این کشور تحویل گرفته است. مبادله‌ای که با استقبال مقام‌های دولتی ایران، مقام‌های غربی و انتقاد برخی اصولگرایان روبه‌رو شده است.
خبر این مبادله نخستین بار در بیانیه‌ای از سوی جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا، مطرح شد. علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، نیز این خبر را تایید کرد و گفت: “حدود ۱۱ تن اورانیوم غنی شده مازاد را فرستادیم و حدود ۲۰۰ تن اورانیوم طبیعی (کیک زرد) گرفتیم”. به گفته صالحی “قرار بود فقط ۸۰ تن اورانیوم طبیعی بگیریم که شرایط به سمتی رفت که بیش از این میزان دریافت کردیم”.
هم‌زمان حمید بعیدی‌نژاد، مدیرکل سیاسی و بین‌الملل وزارت خارجه، ضمن تبریک گفت: “برای اولین‌بار با یک قدم بلند کشورمان به جمع صادرکنندگان مواد غنی شده هسته‌ای پیوست”.
این مساله از جمله تعهدهایی بود که ایران در توافق وین پذیرفته بود و از جمله گام‌هایی است که برای اجرای برجام، لازم بود از سوی ایران برداشته شود.
انتقال اورانیوم غنی شده ایران به روسیه، با استقبال مقام‌های غربی مواجه شده است. از جمله وزرای امورخارجه آمریکا و بریتانیا، ضمن استقبال از این مساله، گفتند که این انتقال “یکی از مهم‌ترین گام‌هایی است که ایران در جهت اجرای تعهداتش” برداشته است.
پیش از این عددهای مختلفی درباره میزان اورانیوم غنی‌شده ایران منتشر شده بود. خبرگزاری روسی تاس از هشت و نیم تُن اورانیوم غنی شده سخن گفته بود، اما چند هفته پیش عباس عراق‌چی، معاون وزیر امورخارجه، میزان این اورانیوم‌ها را ۹ تن و میزان کیک زردی را که قرار است ایران تحویل بگیرد، ۱۴۰ تن اعلام کرده بود. با این حال اکنون علی‌اکبر صالحی گفته است که ایران ۱۱ تن اورانیوم غنی شده صادر و ۲۰۰ تن کیک زرد تحویل گرفته است.
هم زمان بهروز کمال‌وندی، سخن‌گوی سازمان انرژی اتمی، خبر از آن داد که این مبادله برای ایران “معامله پرسودی بوده”، چرا که در ابتدا قرار بود ایران “حدود ۷۰ تن کیک زرد” دریافت کند، اما به دلیل شرایط پیش آمده این میزان به ۲۰۰ تن رسید. او اضافه کرد که در جریان این مبادله “بخشی از اکسید اورانیوم ۲۰ درصد و صفحات سوخت نیمه ساخته (به جز سوخت اصلی راکتور تهران) بر اساس توافق جامع اتمی ایران و گروه ۱+۵ به روسیه فرستاده شده است”.
براساس بیانیه جان کری این اورانیوم‌ها با یک کشتی به روسیه فرستاده شده. وزیر امورخارجه آمریکا از “قزاقستان به خاطر ایفای نقش در تهیه بخشی از اورانیوم خامی که ایران تحویل گرفته و همچنین میزبانی مذاکرات اولیه پنج به علاوه یک، از آذربایجان به خاطر تسهیل حمل محموله و همچنین از نروژ برای ارائه منابع مالی ضروری برای انجام مبادلات لازم تجاری در کاهش اورانیوم غنی شده” تشکر کرد.
با این حال اصولگرایان همانند دولتی‌ها از چنین معامله‌ای شادمان نیستند. از جمله روزنامه کیهان - که مدیرمسئول آن توسط رهبر جمهوری‌اسلامی انتخاب می‌شود - در گزارشی با اشاره به سخنان بعیدی‌نژاد، نوشت: “غنی‌سازی ۱۱ تن اورانیوم ۱۰ سال طول کشیده و طبیعتا انجام دوباره این کار در روند فعلی حداقل ۱۰ سال طول می‌کشد و این البته غیر از دوره ممنوعیت ۱۰ ساله‌ای است که در برجام قید شده است. در این دوره ایران نباید بیش از ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده داشته باشد و بنابراین یا اصلا نباید غنی‌سازی کند و یا اینکه در صورت غنی‌سازی، بلافاصله مازاد ۳۰۰ کیلوگرم باید از کشور خارج شود و بنابراین ذخیره این مواد عملا امکان‌پذیر نیست”.
رجانیوز، وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری، این مبادله را معامله “ثمره خون شهیدان” نامید و نوشت: “پیش‌بینی می‌شود با از دست رفتن این ذخیره استراتژیک که تاثیر بازدارندگی جدی برای ایران داشت، فشارهای سیاسی و حتی نظامی علیه ایران افزایش یابد”.
خبرگزاری فارس نیز این معامله را “خروج دستاورد هسته‌ای مردم از کشور” توصیف کرد.
