هر وقت اتفاق بزرگی در سیاست ایران رخ می‌دهد، مردم تهران جلوی دکه‌های روزنامه‌فروشی جمع می‌شوند و با خواندن تیتر روزنامه‌ها سعی می‌کنند دیدگاه‌های رهبران کشور را رصد کنند.
روز ۲۵ نوامبر، یک روز پس از امضای توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهان، تهرانی‌ها در میانه روز لحظاتی در پیاده‌رو صفحه اول روزنامه‌ها را از نظر گذراندند.
محمد ۷۰ ساله می‌گوید: “ما برنده شدیم. شاید مصالحه کرده باشیم ولی محدودیت تحریم‌ها در حال برداشته شدن هستند و ما هم حق خودمان را حفظ کردیم. حالا می‌دانیم که سختی‌هایمان هدر نرفته است.”
با بالا رفتن قیمت سوخت و مواد غذایی، خبر توافق هسته‌ای برای مردمی که گرفتار آلودگی هوا، کمبود دارو، افت ارزش پول، بیکاری و تحریم‌ها هستند، مثل تنفس هوای تازه است. دولت حسن روحانی با بهره گیری از مزایای این پیروزی می‌تواند توجه خود را به مشکلات اقتصادی اضطراری کشور معطوف کند.
طبق قرارداد امضاء شده در ژنو، در ازای امتیازهای قابل توجه ایران در مورد غنی‌سازی اورانیوم، این کشور از ۷ میلیارد دلار کاهش تحریم‌ها در مدت شش ماه برخوردار خواهد شد. این کاهش شامل تعلیق تحریم فلزات گرانبها و نیز کشتیرانی و صنایع خودروسازی و همچنین حذف ممنوعیت بیمه کشتی‌های حامل نفت ایران از سوی اروپا خواهد بود.
با اینکه این اعداد در مقابل توان بالقوه ایران برای تجارت، که ۲۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود، ناچیز است، اما متخصصان می‌گویند اهمیت این موضوع در کاهش نمادین تحریم‌هاست.
هاشم پسران، استاد اقتصاد دانشگاه کمبریج می‌گوید: “کاهش‌ها فی‌نفسه اندک است اما به دولت ایران فرصتی برای ترمیم اقتصاد، ایجاد ثبات در بازار ارز و جلب اطمینان بخش خصوصی در فعالیت‌های اقتصادی را می‌دهد.”
پرزیدنت روحانی از نقش‌آفرینان اقتصادی کشور خواسته است فرصت‌های جدید فراهم آورند و اشاره می‌کند که حالا نوبت آنهاست که گشایش ایجاد شده توسط سیاست خارجی دولت را دنبال کنند. تنها 48 ساعت پس از توافق هسته‌ای قیمت طلا و دلار که در سال‌های اخیر بازار داغی داشته است، به شدت افت کرد. پیش‌بینی می‌شود که قیمت دلار در آینده تثبیت شود.
با به وجود آمدن فضای خوش‌بینی در بازار ایران، حالا دولت روحانی باید خود را برای برداشته شدن کامل تحریم‌ها آماده کند؛ روندی پرزحمت برای اقتصادی که بسیار منزوی و غیررقابتی شده است.
مهدی بهکیش، اقتصاددادن تهرانی و از بنیانگذاران جنبش‌های شهری داخلی علیه تحریم‌ها می‌گوید: “در دو دهه گذشته بخاطر تحریم‌ها روابط ما با همسایگانمان غیرعادی شده است. این نقطه عطفی در تاریخ معاصر ایران است؛ فعلا روزنه کوچکی باز شده است اما نیاز به بازسازی داریم… بسیاری از صنایع ما به اندازه کافی رقابتی نیست. باید ببینیم اگر بازار باز شود کدامیک از آنها دوام خواهند آورد. بانک های ایران بسیار تنبل هستند و باید پرسنل جدیدی را آموزش بدهند” تا بتوانند قادر به حمایت از رشد شرکت‌های داخلی و نیز تجارت بین‌المللی باشند.
اسحاق جهانگیری با رد کردن ادبیات رئیس‌جمهور قبلی که تحریم‌ها را کاغذ‌پاره می‌نامید گفت، دولت روی سناریوهای مختلفی برای مقابله با بحران کار کرده است؛ حتی در صورتیکه مذاکرات بین‌المللی شکست بخورد.
پسران می‌گوید: “حتی بدون کاهش تحریم‌ها نیز اقتصاد ایران شروع به پیشرفت می‌کرد. پیمان جدید مسلما با افزایش اطمینان به توانایی‌های دولت به این روند کمک می‌کند”.
وی می‌افزاید: “احتمالا ترس از تحریم‌های آینده نیست که دولت ایران را به میز مذاکره بازمی‌گرداند، بلکه توانی رژیم در نشان دادن تاثیر مثبت کاهش تحریم‌ها خواهد بود و اینکه برای رسیدگی به خواسته‌های مردمی که به روحانی رای داده‌اند، چیز بیشتری لازم است. در این برهه از زمان احتمالا هویج تاثیر بیشتری از چماق خواهد داشت.”
منبع: گاردین - 26 نوامبر 2013
