تنها چند ساعت پیش از آغاز دور جدید مذاکرات ایران و گروه ۱+۵در هوای زیر صفر ژنو، آیت الله علی خامنه ای در جمع هزاران بسیجی و فرماندهان آنان در مصلای تهران به آمریکا و غرب حمله ، و با وجود حمایت از دولت روحانی تاکید کرد که تیم مذاکره کننده حق کوتاه آمدن از خطوط قرمز تعیین شده را ندارد.همزمان در شرایطی که نمایندگان مجلس بیانیه ای در حمایت از دیپلمات های هسته ای امضا کرده اند کیهان با فهرست کردن امتیازاتی که تاکنون داده شده،خواستار قطع امتیاز دهی شده و نوشته دیگر نوبت غرب است که امتیاز بدهد. در همین حال کنگره آمریکا تصویب تحریم های جدید علیه تهران را به تعویق انداخته و مشاور امنیت ملی کاخ سفید گفته است در صورت دستیابی به توافق اولیه حدود ۱۰ میلیارد دلار از دارایی های جمهوری اسلامی آزاد می شود. اما رادیو فردا به نقل از آسو شیتدپرس گزارش داده که شش تن از سناتورهای جمهوری‌خواه و دموکرات در نامه‌ای به جان کری٬ وزیر دفاع این کشور٬ در مورد پیشنهادی که قرار است در مذاکرات به ایران داده شود ابراز تردید کرده و از دولت اوباما خواسته اند با توافقی که بیش از اندازه در مقابل ایران سخاوت‌مندانه باشد یا به اندازه کافی بر برنامه هسته‌ای ایران سخت نگیرد موافقت نکند.
واژگان خامنه ای؛ وحوش، نجس، حیوان
خامنه ای دیروز در مراسمی که تحت تدابیر امنیتی شدیدی برگزار شد و ترافیک شهر تهران را برهم ریخت، در جمع بسیجیان سراسر کشور گفت: “عده ای، «نرمش قهرمانانه» را دست کشیدن از اصول و آرمان های نظام اسلامی تعبیر کردند و برخی دشمنان نیز برهمین اساس، مدعی عقب نشینی نظام اسلامی از اصول شدند درحالی‌که این برداشت ها، خلاف واقع و بدفهمی است. نرمش قهرمانانه به معنای مانور هنرمندانه و استفاده از شیوه های متنوع برای دستیابی به اهداف و آرمانهای گوناگون نظام اسلامی است”.
او همچنین اسراییل را “رو به زوال” دانست و از رهبران این کشور به عنوان “مشتی وحوش و حیوان” نام برد؛سخنانی که با استقبال بسیجیان همراه بود.
وی گفت: “آیا نظام اسلامی به دنبال جنگ با دیگران است. جمله‌ای که از دهان سگ هار نجس منطقه یعنی رژیم صهیونیستی شنیده می‌شود که ایران تهدیدی برای جهان است. تهدید جهان آنهایی هستند که جز شر چیزی برای دنیا نداشته‌اند، مانند همین رژیم نامشروع. رژیم صهیونیستی محکوم به زوال است زیرا این رژیمِ مفلوک بر اساس زور و تحمیل بوجود آمده و هیچ پدیده تحمیلی قابل دوام نیست”.
او افزود: “از تملق گویی برخی دولت های اروپایی در مقابل صهیونیست هایی که درواقع انسان نیستندمتاسفم. در دوره ای، ملت فرانسه بعلت ایستادگی رییس جمهور این کشور در مقابل انگلیس و آمریکا، اعتبار سیاسی کسب کرد اما اکنون دولتمردان فرانسوی نه فقط در مقابل امریکا بلکه در مقابل رژیم نحس نجس صهیونیستی نیز اظهار خواری و کوچکی می کنند که مایه سرشکستگی ملت فرانسه است که خودشان باید برای آن علاجی پیدا کنند”.
وی از دولت آمریکا نیز با ادبیات همیشگی خود به عنوان “زورگو”، “قلدر”، “خونخوار” و…یاد کرد و با تمسخر این گفته که “تمام گزینه ها روی میز است”، تهدید نظامی ایران را “مشمئز کننده” دانست.
وی ضمن اشاره به اینکه “از تیم مذاکره کننده دفاع می کنم چون وظیفه ماست”، به شدت به روند مذاکرات، که آن را با الفاظ تمسخر آمیز مورد اشاره قرار می داد، حمله کرد.
وی گفت: “من بر حمایت از دولت و مسئولان داخلی و مسئولانی که اجرای مذاکرات را بعهده دارند، اصرار دارم زیرا حمایت از همه دولت ها را وظیفه خود می دانم. من چندین سال، مسئولیت اجرایی را بعهده داشتم و سنگینی و سختی کار اجرایی را حس کرده ام و می دانم که مسئولان اجرایی نیازمند کمک و حمایت هستند، بنابراین حمایت من از دولت و مسئولان قطعی است. البته، از طرف دیگر، من بر تثبیت حقوق ملت ایران از جمله حق هسته ای نیز تاکید دارم و اصرار دارم که نباید از حقوق ملت ایران، حتی یک قدم، عقب نشینی شود. من در جزییات مذاکرات مداخله نمی کنم اما خطوط قرمزی وجود دارد که باید رعایت شوند و مسئولان هم موظف به رعایت این خطوط قرمز هستند و نباید از فضاسازی ها و تهدیدهای دشمن هم به خود هراسی راه دهند. کینه امریکا برضد ملت ایران همچون کینه شتری است و هدف آنها از فشارها این است که شاید ملت تسلیم شود اما اشتباه می کنند زیرا ملت ایران، با فشار، تسلیم هیچکس نخواهد شد. به فضل و توفیق الهی، ملت ایران فشارها را تحمل و آن را تبدیل به فرصت خواهد کرد.تحریم ها کارساز نخواهد بود و خود آمریکایی ها هم به این موضوع پی برده اند زیرا همواره در کنار تحریم، تهدید نظامی را نیز بکار می برند و این نشان می دهد که تحریم ها، هدف آنها را برآورده نمی کند.البته تهدید نظامی هم که پی در پی رییس جمهور و دیگر مسئولان امریکایی برزبان می آورند، اقدامی مشمئز کننده و نفرت انگیز است. رییس جمهور امریکا و دیگر مقامات این کشور، بجای تهدید نظامی ملت ایران، فکری به حال اقتصاد ویران شده و قرض های خود بکنند. بروند فکری کنند تا دولت آمریکا برای بیش از دوهفته تعطیل نشود. ملت ایران به همه ملت های دنیا احترام می گذارد اما برخورد ملت ایران با متعرض، برخورد پشیمان کننده خواهد بود و آنچنان سیلی به متعرض خواهد زد که هرگز فراموش نکند”.
وی خشم خود از شبکه های اجتماعی ای چون فیس بوک و توئیتر را نیز اینچنین نشان داد: “در زمان فتنه ۸۸ یکی از شبکه های اجتماعی که می توانست به فتنه گران کمک کند احتیاج به تعمیر داشت اما همین دولت امریکا مانع از توقف فعالیتهای آن شد. آنها در این خیال خام و احمقانه بودند که شبکه های اجتماعی و توئیتر و فیس بوک می توانند نظام اسلامی را بربیاندازند به همین علت، همه امکات خود را به خط کردند.”
گفتنی ست، سخنان خامنه ای بارها با تکبیرها و ابراز احساسات بسیجیان حاضر که با اتوبوس به محل مصلی آورده شده بودند، قطع شد تا جایی که او در حین یکی از این تکبیرها چنین گفت: “شعارهای تان را بگذارید جای درستش بدهید”.
آیت الله خامنه ای البته خطوط قرمز مورد نظر خود را تبیین نکرده اما به نظر می آید عدم تعلیق غنی سازی ـ دست کم در حد ۵ درصد- پر رنگ ترین این خط قرمزها باشد.
مجلس رصد می کند
همزمان با اظهارات خامنه ای بیش از ۲۲۰ نماینده مجلس هم در بیانیه ای به تمجید از وی پرداخته و از ضرورت رعایت خطوط قرمز در مذاکرات هسته ای سخن گفته اند.
نمایندگان مجلس با انتشار این بیانیه ادعا کرده اند که قصد حمایت از تیم مذاکره کننده هسته ای را دارند اما: “برخی سردمداران غربی به جای خط و نشان کشیدن برای مذاکرات جهت خوشنودی رژیم صهیونیستی باید بدانند این فرصت فراخ نبوده و چنانچه بخواهد مذاکرات را به یک روند فرسایشی و وقت‌کشی مبدل نمایند مجلس شورای اسلامی تصمیاتی مبتنی بر مطالبه ملت ایران اتخاذ کرده و حتی در نوع همکاری‌های جدید با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای نیز تجدیدنظر خواهد کرد.”
نمایندگان مجلس، به ویژه اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی که تمام این هفته را ظرف تعیین چارچوب مذاکره و خط قرمز برای وزیر خارجه کرده بودند در این بیانیه همچنین آورده اند: “با اعتماد به مذاکره‌کنندگان هسته‌ای خود بخصوص وزیر محترم امورخارجه، مجلس شورای اسلامی روند مذاکرات را رصد کرده و بر ایستادگی قدرتمندانه بر روی مذاکرات کامل بر روی حقوق کامل هسته‌ای ملت ایران تاکید می‌نماید.”
کیهان هم شماره امروز ( پنج شنبه) خود را به انعکاس گسترده واکنش های بین المللی به مواضع آیت الله خامنه ای اختصاص داده و با انتقاد از تحریف سخنان رهبر جمهوری اسلامی در برخی رسانه ها نوشته است: “در حالی که رهبر ایران گفتند ملت ایران خواستار رابطه با تمامی ملت‌های دنیا از جمله ملت آمریکا است، برخی رسانه ها سخنان ایشان را اشتباه منتقل کردند. خبرگزاری‌های رویترز، العربیه و روزنامه تایمز اسرائیل با تحریف بیانات رهبر انقلاب مدعی شدندرهبر ایران روابط دوستانه با آمریکا را خواستار شده است!”
کیهان دیروز هم با فهرست کردن امتیازاتی که جمهوری اسلامی به غرب داده،خواستار توقف این کار شده بود: “علی‌رغم همه این اقدامات اعتمادساز ـ بخوانید امتیاز به طرف مقابل- خط زیاده‌خواهی طرف غربی در مذاکرات ادامه دارد. در تازه‌ترین آن مشاهده می‌شود که اولاند رئیس‌جمهور فرانسه در سفر به سرزمین‌های اشغالی و در راستای پروژه باج‌خواهانه غرب چهار شرط جدید را برای رسیدن به توافق هسته‌ای با کشورمان اعلام می‌کند.”
کیهان به گزارش فصلی آژانس بین المللی انرژی اتمی اشاره و آن را امتیاز تهران به غرب توصیف کرده و افزوده: “ایران در مدت یاد شده تنها چهار سانتریفیوژ جدید در نطنز به کار گرفته است و سانتریفیوژ جدیدی در فردو نصب نشده است. همچنین حجم ذخایر اورانیوم ایران افزایش بسیار ناچیزی یافته و توسعه فعالیتهای غنی‌سازی اورانیوم ایران در این مدت عملا متوقف شده است.” این در حالیست که سخنگوی وزارت خارجه پیش از این دادن هرگونه امتیاز به غرب را تکذیب کرده بود.
بازتاب سخنان خامنه ای در غرب
سخنان خامنه ای بازتاب خبری گسترده ای در رسانه های بین المللی داشته و از آن به عنوان “صدای دو گانه از ایران” یاد شده است.
از جمله آنطور که فرانس پرس گزارش داده، فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه در نشست شورای وزیران این کشور سخنان رهبر جمهوری اسلامی ایران را “غیرقابل قبول” خوانده است.
سخنگوی دولت فرانسه نیز در نشست رسانه‌ای هفتگی خود گفته است: “سخنان خامنه‌ای غیرقابل قبول است و مذاکرات هسته‌ای ژنو را پیچیده می‌کند. موضع فرانسه در این مذاکرات محکم است اما بسته نیست. این موضع محکم دولت فرانسه سبب شد تا شرایطی که برای توافق در نظر گرفته شده بود ناکافی ارزیابی شود. اکنون توپ در زمین ایران است و بدیهی است که ما امیدواریم مذاکرات به نتیجه برسد. ما توافقنامه‌ای جدی و مستحکم می‌خواهیم که تمام تضمین‌ها را بدهد”.
به اعتقاد سایت بی.بی.سی فارسی نیز، سخنان آیت الله خامنه ای بر مذاکرات ژنو تاثیر منفی خواهد داشت.
در شبکه های اجتماعی هم کاربران نسبت به اظهارات امروز وی واکنش نشان داده و اغلب با تاکید بر لحن تند و ادبیات خاص وی، از رسیدن به توافق در ژنو اظهار ناامیدی کرده اند.
فضای مذاکرات ژنو
اما در ژنو چه می گذرد؟ جواد ظریف و کاترین اشتون که عصر دیروز مذاکرات دو جانبه بر سر بحران اتمی را در هتل اینتر کنتیننتال ژنو آغاز کردند راضی از جلسه بیرون آمدند؛ عباس عراقچی هم که ریاست هیات ایرانی مذاکره کننده با گروه ۱+۵ را عهده دار است پیش از آنکه در ساعت ۸:۳۰ مذاکرات با نمایندگان ابر قدرت های جهان را آغاز کند گفت: “اگر به نتیجه خوبی برسیم احتمالا از فردا مذاکره درباره متن ( توافقنامه) شروع می‌شود.”
همزمان سخنگوی کاترین اشتون ـ رئیس کمیسیون سیاست خارجی اتحادیه اروپا- نیز با ابراز خشنودی نسبت به مذاکرات رئیس اش با وزیر خارجه جمهوری اسلامی گفت: “نهار کاری ظریف با اشتون مثبت بود.”
ظریف البته با تاکید بر اینکه “گفت‌وگوهای خوبی با اشتون داشته است خاطرنشان کرده: “متن جدیدی نداریم و فعلا راجع به روند صحبت می‌کنیم.”
رئیس دستگاه دیپلماسی دولت روحانی اضافه کرده است: “قرار شد ۶ بعدازظهر جلسه کوتاهی با خانم اشتون داشته باشم و بعد مذاکرات دوجانبه برگزار می‌شود و سپس من و خانم اشتون به همراه هیات‌های ایران و اتحادیه اروپا صحبت می‌کنیم.”
پیش بینی می شود این مذاکرات دست کم سه روز به طول بینجامد. دو طرف تلاش می کنند تا علی رغم ناکامی در رسیدن به توافق در دور قبلی مذاکرات، این بار بر سر متن مشترکی به توافق برسند؛ متنی که گفته می شود شنبه هفته پیش فرانسه مانع اصلی قطعی شدنش بوده است.
ایرنا به نقل از عراقچی در خصوص مخالفت فرانسه با متن قبلی توافقنامه و تغییرات احتمالی در متن جدید نوشته است: “ما هنوز وارد صحبت درباره متن با طرف مقابل نشده‌ایم و فعلا یکسری از روند و اصول مذاکراتی باید روشن شود تا اعتمادی که جلسه قبل تا میزان زیادی از دست رفت، احیا شود تا بتوانیم درباره متن مشترک مذاکره کنیم.”
روحانی: مذاکرات شش ماه طول می کشد
همزمان حسن روحانی رئیس دولت یازدهم در جلسه هیات دولت در روز چهارشنبه، زمان مذاکرات هسته ای را مشخص کرد. به گفته او “مذاکرات باید در چارچوب منطق و احترام متقابل و منافع متقابل باشد، مخصوصا این مذاکرات که برای یک دوره شش ماهه است.”
رئیس دولت همچنین در حالی که عربستان سعودی در کنار اسرائیل ناراضی ترین کشور خاورمیانه از توافق احتمالی تهران و غرب به شمار می آید، گفته: “موفقیت مذاکرات جمهوری اسلامی با گروه ۵+۱ به نفع همه کشورهای منطقه است، به نفع همسایگان ماست، به نفع جهان غرب است و به نفع همان‌هایی است که با ما درحال تعامل و مذاکره هستند.”
