سازمان دیدبان حقوق بشر که مقر آن در نیویورک است، امسال جایزه معتبر “هملن همت” را که هر ساله به شماری از نویسندگان تحت آزار سرتاسر دنیا تعلق می گیرد، به محمد صدیق کبودوند، نویسنده و فعال حقوق بشر زندانی اهدا کرد.در همین ارتباط با صادق کبودوند که هم اکنون زندانیست و خانم سارا لی ویتسون، مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان دید بان حقوق بشر گفتگویی اختصاصی کرده ایم که در پی می آید.
سارا لی ویتسون، در پاسخ به این پرسش که “اصلی ترین دلایل سازمان دیده بان حقوق بشر و هیات داوران جایزه هملن - همت برای انتخاب آقای کبودوند به عنوان برنده این جایزه چه بوده؟ ” می گوید: “ما این جایزه را به آقای کبودوند بخاطر کار مهم و شجاعانه اش بعنوان روزنامه نگار و مدافع حقوق بشر دادیم. همانطور که در بیانیه به تفصیل توضیح دادیم، ایشان از کسانی است که خواستار اصلاحات در داخل کشور است و این حقیقت دارد که دولت ایران ایشان را بخاطر نوشته هایشان مورد آزارو اذیت قرار می دهد”.
در ادامه از مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان دیده بان حقوق بشر پرسیدم: “در حال حاضر دستگاه قضایی جمهوری اسلامی آقای کبودوند را زندانی کرده و همچنین حکم 10 سال زندان برای وی صادر کرده است.از سویی سازمان دیده بان حقوق بشر از وی و فعالیتهای وی تقدیر می کند و جایزه هملن - همت را به او اهدا می کند.این تضاد از کجا نشات می گیرد؟”
خانم سارا لی ویتسون در پاسخ گفت: “محکومیت آقای کبودوند یکی از بسیار مواردی است که دولت در آنها برای محاکمه افرادی که آزادانه عقایدشان را بیان می کنند به مواد مبهم و دیمی ای از قانون مجازات - قوانینی که عموما بعنوان قوانین امنیتی ایران به آنها ارجاع داده می شود- تکیه می کند.این قوانین بی ارزش هستند چرا که آنها ناقض الزامات کشور ایران در قوانین بین المللی حقوق بشرهستند و همچنین حقوق تضمین شده بین المللی شهروندان ایرانی را در آزادی بیان نقض می کنند. به همین جهت همه محکومیت ها، تحت این قوانین بی اعتبارند. ما همواره به دولت ایران توصیه کرده ایم که در این قوانین بازنگری کند و همه کسانی را که تحت این قوانین زندانی هستند، آزاد کند”.
در خاتمه از مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان دیده بان حقوق بشر پرسیدم: “پیام مشخص این جایزه برای دستگاه قضایی جمهوری اسلامی و همچنین برای آقای کبودوند چیست؟ “
وی در پاسخ گفت” پیام مشخص ما به قوه قضائیه در ایران این است: “لطفا مراقبت های پزشکی مورد نیاز آقای کبودوند را تامین کنید؛ حکم ناعادلانه ایشان را لغو کنید. این حکم بخاطر این صادر شده که ایشان خواستار اعمال حق آزادی نشر و بیان دیدگاه های خود، از جمله دیدگاههای انتقادی به دولت بودند. لطفا قوانین مبهم و دیمی را لغو کنید. قوانینی که برای مجازات و زندانی کردن نویسندگان و فعالان مسالمت جو مورد استفاده قرار می گیرند، از جمله «اقدام علیه امنیت ملی» یا «توهین به مقدسات ». دولت باید بداند که ما بد رفتاری های آنها علیه آقای کبودوند را زیر نظر داریم و گزارش می دهیم. همچنین پیام ما به آقای کبودوند این است: نخست اینکه ما با اهدای این جایزه قدردانی می کنیم از کار های جسورانه ایشان در حمایت از حقوق شهروندان و دوم اینکه در واقع این صدا در حمایت از ایشان و پایداری برای آزادی فوری ایشان از زندان است”.
در همین حال پس از تعلق جایزه سازمان دیدبان حقوق بشر به محمدصدیق کبودوند، این فعال زندانی در گفتگویی کوتاه از زندان اوین با “ روز”، واکنشش به این جایزه راچنین بیان کرد:
” همین حد که سازمانهای حقوق بشری غیر دولتی نظیر سازمان دیدبان حقوق بشر نسبت به وضعیت مدافعینی که در بدترین وضعیت امنیتی وسرکوبگرانه فعالیت می کنند بی تفاوت نیستند، جای تقدیر و تشکر دارد”.
برنده جایز هملن همت در ادامه گفتگو با روز افزود: “از سازمانها ونهادهای راستین مدافع حقوق بشر در سراسر جهان درخواست می کنم از فعالان حقوق بشر در بند که تنها گناه و جرمشان دفاع از حقوق بشر بوده، مجدانه دفاع کنند و با سکوت و بی تفاوتی زمینه را برای جرات و جسارت بخشیدن به نهادها و ارگانهای سرکوب گر دولتی فراهم نکنند”.
سازمان دید بان حقوق حقوق بشر روز 20 ژانویه ضمن اعلام برگزیده شدن محمد صدیق کبودوند به عنوان برنده جایزه هملن همت، تاکید کرد که محمد صدیق کبودوند، رییس دربند سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان نقش چشمگیری در گسترش جامعه مدنی در کردستان داشته و با تاسیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان که بیش از 200 عضو دارد، در کردستان ایران به فعالیتهای حقوق بشری قابل توجهی پرداخته است. همین فعالیتها منجر به این شده که دستگاه قضایی حکم 10 سال زندان را برای این فعال برجسته صادر کند.این در حالی است که آقای کبودند وضعیت جسمانی وخیمی دارد و در زندان به بیماریهای مختلفی مبتلا شده است و نیاز فوری به مراقبتهای پزشکی دارد.
محمد صدیق کبودوند که فعالیتهای حقوق بشری خود را از سال 1993 آغاز کرده، در دوران اصلاحات، مدیر مسئول نشریه پر مخاطب “پیام مردم” بود که پس از انتشار 13 شماره از آن توقیف شد.وی پس از توقیف “پیام مردم” همراه با شماری از فعالان حقوق بشر سازمان حقوق بشر کردستان، نخستین نهاد حقوق بشری در مناطق کردنشین ایران را تاسیس کرد.نهادی که به اذعان آگاهان نقش چشمگیر و قابل توجهی در گزارش دهی موارد نقض حقوق بشر در کردستان ایران داشته و بیش از 200 گزارشگر در تمامی مناطق کردنشین به عضویت این نهاد مدنی درآمده اند.وی در تیرماه سال گذشته در محل کارش در تهران بازداشت شد و ماهها در سلول انفرادی ماند و به بیماریهای مختلفی ریوی، کلیوی و پوستی مبتلا شد.وی حتی دو بار در طی مدت بازداشت دچار عارضه سکتی قلبی شد و هم اکنون هم وضعیت جسمانی اش “نامساعد” گزارش شده است.همزمان دستگاه قضایی وی را به اتهام تاسیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان و نوشتن نامه برای کوفی عنان دبیر پیشین سازمان ملل متحد به تحمل 10 سال حبس محکوم کرد و این حکم در دیوان عالی کشور هم تایید شد.
برنامه هملن همت از سال 1991 آغاز شد و تا کنون این جایزه معتبر به نویسندگان تحت آزار در 91 کشور جهان اهدا شده است.در ایران، علاوه بر آقای کبودوند، این جایزه به علی اشرف درویشیان نویسنده معاصر هم اهدا شده است.