دیوید سانگر و آنی لوری
یک مقام بلند پایه دولت ایران روز سه شنبه گفت در صورت تشدید تحریم های اقتصادی و افزودن تحریم نفتی، ایران به عنوان تلافی تنگه هرمز را، که یک پنجم عرضه نفت جهان از آن عبور می کند، مسدود خواهد کرد.
اظهارات محمد رضا رحیمی، معاون ریئس جمهور ایران هنگامی بیان شده است که اوباما برای امضای لایحه ای که درآمد های نفتی ایران را به شدت محدود می سازد، آماده می شود، تا ایران را از پیگیری برنامه تولید سلاح هسته ای منصرف کند.
پیش از این حرکت آخر، آمریکا در صدد محدود کردن ارتباط ایران با بازار های انرژی بود، بدون اینکه سبب افزایش قیمت نفت شود.
آقای رحیمی، احتمالا با نگرانی از امکان تحریم بیشتر بر اقتصاد تحت فشار ایران گفت: “اگر آنها صدور نفت ایران را تحریم کنند، یک قطره نفت هم از تنگه هرمز عبور نخواهد کرد.” ایران اکنون در حال انجام رزمایشی 10 روزه در تنگه هرمز است.
اوباما در مصاحبه اخیر خود گفته آمریکا برنامه ای تدوین کرده است که آبراهه هرمز را باز نگاه دارد.
ظاهرا گفته شده بیانیه خاصی از سوی کاخ سفید در این زمینه منتشر نمی شود. این کار با هدف پایئن نگاه داشتن سطح درگیری لفظی با ایران انجام می شود.
ولی به هر حال تحریم حامل های انرژی خطر رویارویی را بیشتر خواهد کرد و عکس العمل ایران را نیز بیشتر غیر قابل پیش بینی می کند. برخی از مقامات معتقدند توطئه ایران برای قتل سفیر سعودی در واشنگتن، اتهامی که از سوی آمریکا مطرح شد، عکس العملی علیه تحریم های آمریکا بوده است.
ذکر این تهدید ها از سوی ایران کافی است تا باعث افزایش قیمت نفت در بازار جهانی شود و به متحدین آمریکا این پیام را برساند که با تحریم های آمریکا همراه نشوند.
قیمت نفت بر اثر این تهدید ها به بالای بشکه ای 100 دلار رسید.
تدابیر تنبیهی جدید، تحریم های آمریکا علیه ایران را تشدید می کند. این تدابیر یک ماه و نیم پس از گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای اعمال شده که در آن شواهدی بر کوشش ایران در جهت نظامی کردن برنامه هسته ای خود ارائه شده است.
پس از انتشار این گزارش و پس از حمله به سفارت بریتانیا در ایران، اتحادیه اروپا نیز تشدید تحریم ها را در دستور کار قرار داد.
آمریکا پنج سال است که تحریم های جدی تری را، پله پله علیه ایران اعمال کرده ولی همواره از افزودن نفت به فهرست این تحریم ها خودداری کرده است؛ محصولی که درآمد های حاصل از آن بیش از نیمی از بودجه دولت ایران را تشکیل می دهد.
اکنون با تدابیری که در کنگره آمریکا پیش بینی شده است، آمریکا می رود که قدم آخر را بردارد.
این تحریم ها باعث می شود ایران نتواند پول حاصل از صدور نفت خود را از طریق بانک مرکزی دریافت کند. یکی از مشاوران اوباما از این اقدام به عنوان «قدم آخر» یاد کرده است.
اوباما حق دارد از اجرای این قانون، در صورتی که باعث افزایش قیمت نفت یا تهدید امنیتی ملی شود خودداری کند.
اوباما به خوبی آگاه است که تحریم های جدید باعث افزایش قیمت نفت می شود،آن هم در لحظه ای که اقتصاد ملی آمریکا در بدترین شرایط قرار دارد. در نتیجه دولت اوباما ناچار است این قانون را به نحوی بسیار سنجیده اجرا کند ویا از اجرای آن سر باز زند.
آمریکا سعی خواهد کرد درآمد ارزی ایران را از راه فروش نفت با کاهش حجم فروش و مجبور کردن ایران به تخفیف دادن به مشتریان نفت، کاهش دهد.
برخی اقتصاد دانان امکان کاهش صادرات ایران را بدون تاثیر بر قیمت نفت میسر نمی دانند. مشاوران بانک ها از هم اکنون از امکان افزایش قیمت نفت و بنزین در سال 2012 به واسطه تحریم های بیشتر سخن می گویند.
هرچند دولت اوباما با سعودی ها در مورد جبران کاهش عرضه نفت ایران مذاکراتی انجام داده ، ولی همچنان به دنبال جایگزین های دیگری نظیرعراق و آنگولا برای کمبود نفت است.
علاوه بر این جوانب، سئوال اصلی این است که آیا این تحریم ها، به فرض موفقیت در کاهش درآمد ایران از محل فروش نفت، می تواند رفتار ایران در برنامه هسته ای را تغییر دهد یا نه.
یکی از آثار مثبت تحریم ها آن است که مقامات ایران نگران شده اند. ارزش پول ملی ایران نیز به شدت درحال کاهش است.عباس میلانی، مدیر مطالعات ایرانی دانشگاه استانفورد می گوید: “مشکلات اقتصادی ایران در حال افزایش است و همه در وضعیت انتظار به سر می برند اما رژیم همچنان تکرار می کند که تحریم ها بی تاثیر بوده اند.”
منبع: نیویورک تایمز– 28 دسامبر 2011
