شورای نگهبان درراستای همخوانی با مقامات و رسانه های جریان حاکم که مدت هاست از “آماده نبودن فضای سیاسی، امنیتی و اجتماعی کشور برای برگزاری انتخابات” سخن می گویند، تعویق انتخابات دوره چهارم شوراها به دو سال دیگر را تایید کرد. امری که امام جمعه موقت تهران آن را دوری از “پس لرزه های انتخابات” دانست.
تجمیع انتخابات دوره چهارم شوراها که قرار بود پاییز امسال برگزار شود با انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری که زمان برگزاری آن بهار 1392 خواهد بود، در شرایطی صورت گرفت که اعتراضات به نتایج اعلام شده انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته کماکان ادامه دارد.
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان صبح دیروز از تایید مصوبه مجلس، مبنی بر برگزاری همزمان انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا خبر داد.
براین اساس دوره ی سوم شوراهای شهر تمدید می شود و انتخابات دوره چهارم شوراها با انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری به طور همزمان برگزار خواهد شد.
پیش از این بسیاری از تحلیلگران پیش بینی کرده بودند ک با توجه به التهاب موجود در جامعه، حکومت اسلامی از برگزاری انتخابات شوراها در پاییز پیش رو ممانعت به عمل خواهد آورد.
احمد سلامتیان، نماینده اسبق مجلس و تحلیلگر سیاسی از جمله این افراد است که دیروز به بی بی سی گفت: “پس از خرداد ۸۸ موضوع انتخابات در ایران، به یک موضوع امنیتی تبدیل شده است.”
به گفته او: “مجلس، بخشی از مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای نگهبان در یک ملاحظه سیاسی مشترک هستند که حداقل در یک یا دو سال آینده انتخاباتی در ایران برگزار نشود.”
سلامتیان افزود: “مساله اصلی این است که به چه اختیاری مجلس به خودش اجازه می دهد که دوره نمایندگی کنونی اعضای شوراهای شهر و روستا را که برای چهار سال انتخاب شده بودند و دوره شان هم تمام شده را تمدید کند. این از جهت حقوقی ایراد دارد، از جهت شرعی ایراد دارد.”
مصوبه دیروز شورای نگهبان قانون اساسی در تعویق انتخابات دوره چهارم شوراها و مطلب انتقادی سایت اصلی حامیان دولت هم این گمانه را تایید کرد.
سایت رجانیوز دیروز با انتقاد از آنچه “سیاست زده کردن فضای کشور” خواند، این مسئله را “مغایر با رویکرد مورد نظر رهبری” خواند و دامن زدن به مباحث انتخاباتی را “موجب تشدید درگیری‌های بیهوده و هرز رفتن انرژی‌هایی” دانست که به گفته این سایت “باید در خدمت مردم و کشور باشد.”
این سایت که زیر نظر کمیته ویژه رسانه ای دولت احمدی نژاد فعالیت می کند، با انتقاد از اصولگرایان منتقد دولت نوشت: “دامن زدن زودهنگام به مباحث انتخاباتی از سوی رسانه‌ها و سایت‌های متعلق به افراد و جریان‌هایی که نشانه‌هایی از تمایل آنها برای کاندیداتوری وجود دارد، آنهم با رویکرد تمرکز بر رقیب مشترک به قصد سوزندان او اگرچه از حیث تاکتیک‌های سیاسی معمول است و چنانچه این رفتار از جریان ضداصولگرا سر بزند، کاملاً طبیعی است اما پیگیری این روند از سوی جریان‌های مدعی اصولگرایی و معتقد به رهبری آنهم در سالی که به «کار مضاعف و همت مضاعف» نام‌گذاری شده، و برخی از همین رسانه‌ها بعضاً از دولت به‌خاطر تعطیلی دو روزه ادارات در سال همت و کار مضاعف انتقاد می‌کنند، یقیناً ایجادکننده فضای کار مضاعف نخواهد بود، بلکه برعکس موجب تشدید درگیری‌های بیهوده و هرز رفتن انرژی‌هایی است که باید در خدمت مردم و کشور باشد.”
رجانیوز سپس ضمن تایید اینکه “نگرانی های امنیتی” از اصلی ترین دلایل تعویق انتخابات شوراها است، افزود: “تأیید مصوبه تجمیع انتخابات شوراها و ریاست جمهوری از سوی شورای نگهبان نیز نشان می‌دهد که مجموعه نظام معتقدند که باید علاوه بر کاستن از هزینه‌های اقتصادی برگزاری انتخابات‌های سالانه، هزینه‌های سیاسی و تنش‌های ناشی از قبل و بعد انتخابات نیز تا حد امکان کاهش یابد تا فضا برای کار و تلاش و رفع مشکلات مردم مهیا شود.”
استقبال جریان حاکم از تعویق انتخابات شوراها در شرایطی صورت می گیرد که آیت الله خامنه ای، رهبر جمهوری اسلامی و دیگر مسئولان ارشد حکومت اسلامی همواره از “برگزاری سالی یک انتخابات” به عنوان نشانه ای از دموکراتیک بودن جمهوری اسلامی نام برده اند.
مجمع تشخیص مصلحت نظام روز 21 فروردین گذشته تصویب کرد انتخابات ریاست جمهوری با انتخابات شوراها و همچنین انتخابات مجلس شورای اسلامی با انتخابات مجلس خبرگان رهبری تجمیع شود.
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت با اعلام این خبر گفته بود: “این مصوبه برای آن است تا به جای هر سال یک انتخابات، هر دو سال یک انتخابات داشته باشیم.”
مصوبات مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره سیاست های کلان نظام با تایید رهبر جمهوری اسلامی اجرایی می شوند. این بدان معناست که نظر آیت الله خامنه ای بر ملغی شدن روند “هر سال یک انتخابات” در جمهوری اسلامی است.
رجانیوز در تایید تلویحی این موضوع نوشت: “سناریوی انتخاباتی و سیاست زده کردن فضای کشور که مغایر با رویکرد مورد نظر رهبری در سال همت مضاعف و کار مضاعف است، با تمرکز بر رئیس‌جمهور بعدی از سوی برخی رسانه‌ها به‌طور هماهنگ در حال اجرا است.”
این سایت سپس اقدام به انعکاس سخنان عباس سلیمی نمین، از استراتژیست های جریان حاکم پرداخته و به نقل از او نوشته است: “در انتخابات گذشته شاهد التهابات جدی بودیم که ناشی از خطاهای سیاسی برخی از خواص جامعه بود و متاسفانه هنوز هم تاثیرات سوء این خطاها را در جامعه شاهد هستیم اما امروز با یک مشکل دیگری با عنوان آغاز فعالیت‌های زود هنگام انتخاباتی مواجهیم.”
سلیمی نمین افزوده: “در هر کشوری برگزاری انتخابات‌ها به دلیل رقابت التهاباتی را به وجود می‌آورد که نیروهای دلسوز جامعه سعی می‌کنند این التهابات را به حداقل ممکن برسانند، ضمن اینکه در رقابت، نقد و چالش سیاسی برای اینکه افراد و احزاب آ‌راء مردم را از آن خود کنند، وجود دارد ولی باید تبعات فعالیت‌های انتخاباتی به حداقل ممکن برسد.”
این عضو سابق انصار حزب الله هشدار داده که: “باید به شدت با این قبیل فعالیت‌های غیرمنطقی و غیراصولی انتخاباتی مقابله کرد.”
پیش از سلیمی نمین هم برخی دیگر از چهره های امنیتی و سیاسی جریان حاکم خواستار تجمیع انتخابات مختلف با یکدیگر با هدف کاستن از تنش های اجتماعی و امنیتی شده بودند.
روح الله حسینیان از نیروهای سابق وزارت اطلاعات و راه یافته فعلی مجلس که از نزدیکان محمود احمدی نژاد به حساب می آید، در فروردین گذشته گفته بود: “ما در 30 سال گذشته هر سال یک انتخابات برگزار کردیم. زمانی که انتخابات نزدیک می‌شود کاندیداها و احزاب به رقابت با یکدیگر برمی‌خیزند و کشور دچار جدل و مباحثی می‌شود که ناآرامی را به دنبال دارد. لذا اگر ما جلوی این ناآرامی‌ها را بگیریم و آن را به ثبات تبدیل کنیم توانسته‌ایم دغدغه‌های اجتماعی را به آرامش بدل کنیم که قطعا مناسب‌تر است.”
احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران و عضو مجلس خبرگان رهبری هم در این خصوص گفته بود: “همه می‌دانیم هر انتخاباتی پس‌لرزه‌هایی دارد، اگر قرار باشد هر سال انتخابات برگزار شود این روند به امور اجرایی آسیب می‌رساند. اما با اجرای این طرح، نظام از پس لرزه‌های پس از انتخابات حفظ می‌شود.”
محمدرضا باهنر، نایب رئیس پیشین مجلس و دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین هم یکی دیگر از مقاماتی است که برگزاری هرساله انتخابات در کشور را باعث آن دانسته بود که علاوه بر “هزینه‌های مادی، جامعه دچار تنش شود.”
این طرح اما مخالفانی هم داشته که اصلاح طلبان عمده آنها را شامل می شوند. سید محمد خاتمی رئیس جمهور پیشین ایران از جمله این منتقدان است که اردیبهشت امسال با تعویق دوره کنونی شوراها مخالفت کرد و آن را “بازگشت به عقب” و “جفا و ظلم بزرگی به مردم” دانست.
وی درحالی که تجمیع انتخابات را امری کاملا منطقی دانست که از زمان ریاست‌جمهوری خود او نیز مورد بحث بوده اما تاکید کرد که: “تعلیق شوراها به بهانه طرح تجمیع انتخابات، به معنای بازگشت اختیارات مردم به دولت است.”
طرح تجمیع انتخابات شورای شهر و ریاست‌جمهوری از ابتدا مخالفان و موافقان متنوعی داشت و اول تیر ماه که کلیات این طرح به تصویب رسید، تقریبا نیمی از نمایندگان مجلس با آن موافقت و به همین تعداد با آن مخالفت کردند. این طرح، 117 رای موافق، 100 رای مخالف و هشت رای ممتنع داشت.
طرح اولیه تجمیع انتخابات به دولت نهم بازمی‌گردد که حدود صد نفر از نمایندگان مجلس هفتم در سال 85 این طرح را پیشنهاد دادند و هدف از اجرای آن را “کاستن از هزینه‌های فراوان در برگزاری جداگانه انتخابات” اعلام کردند.
محمد دهقان، عضو هیات رئیسه مجلس دیروز به خبرگزاری فارس گفت: “شورای نگهبان فعالیت دوره سوم شورای شهر را تا دو سال دیگر، مغایر قانون اساسی تشخیص نداد زیرا زمان قابل اعتنا از مصوبه مذکور سپری شده بود.”
انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا پیش از این هر چهار سال یک بار برگزار می شد که نخستین دوره آن در سال 77 و در زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی برگزار شد. دور دوم این انتخابات در سال 81 و دور سوم در آذرماه سال 85 برگزار شد.
براساس اصول یکصد تا یکصد و شش قانون اساسی، وظیفه شورای شهر انتخاب شهردار، برنامه‌ریزی برای بودجه شهرداری و نظارت بر عملکرد آن است. همچنین پیشبرد برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، عمرانی، بهداشتی و آموزشی تحت نظارت شهرداری از مسئولیت شوراها است.
همیشه پای رحیم مشایی در میان است
تعویق انتخابات دوره چهارم شوراها به سه سال دیگر در شرایطی عملی شد که فشارهای دولت احمدی نژاد به شوراهای اسلامی و در راس آنها شورای شهر تهران و شهردار منتخب آن محمد باقر قالیباف، افزایش یافته است.
این در حالی است که طی روزهای گذشته برخی سایت های خبری از تلاش دولت برای واگذار کردن اداره کلان شهر تهران به رئیس جمهور یا معاون اول او خبر می دهند.
سایت رجانیوز هم در گزارش دیروز خود اگرچه از انتخاباتی کردن فضای سیاسی شدیدا انتقاد کرد اما در همان گزارش به بیان برخی اخبار از تحرکات انتخاباتی اصولگرایان منتقد دولت پرداخت.
این سایت با اشاره به شماره اخیر مجله همشهری ماه (ارگان رسمی شهرداری تهران) نوشت: “نکته قابل توجه اینکه مجله متعلق به شهرداری تهران در این پرونده، هیچ اشاره‌ای به احتمال کاندیداتوری محمد باقر قالیباف شهردار تهران نکرده و ترجیح داده شده است، مباحث زودهنگام انتخاباتی بر روی مقامات ارشد دولت که قاعدتاً باید انرژی، وقت و فکر خود را برای ساماندهی امور کشور صرف کنند، متمرکز شود.”
رجانیوز به شماره اخیر مجله پنجره هم اشاره دارد: “همچنین هفته نامه پنجره متعلق به دکتر علیرضا زاکانی نیز در بخشی از مطالب شماره 50 به‌ویژه گفت‌وگو با مهندس سید مرتضی نبوی مشابه این رویکرد را انتخاب کرده است، به‌طوری که نبوی در مصاحبه خود از تلاش جریان معتقد به اسلام منهای روحانیت برای حاکم شدن بر دولت یاد کرده و به بزرگنمایی این خطر پرداخته است.”
تحلیلگر این سایت اضافه کرده: “نبوی اگرچه در این مصاحبه نامی از مشایی نمی‌برد اما کدها و تعریض‌های وی جایی برای شبهه باقی نمی‌گذارد. وی البته توضیح نمی‌دهد چرا با وجود در اختیار داشتن مدیرمسئولی روزنامه رسالت تاکنون در خصوص این خطر اعلام هشدار نکرده است. این در حالی است که مشابه مورد شهردار تهران البته با شدت به‌مراتب کمتر، در برخی محافل از احتمال کاندیداتوری دکتر زاکانی برای انتخابات آینده نیز اخباری رد و بدل می‌شود و گسترش تشکیلات تأسیس شده از سوی وی و تقویت سایت و هفته‌نامه متعلق به او نیز در همین راستا تحلیل شده است؛ گمانه‌ای که البته خود او، آن را تأیید نکرده و گفته است در هر مقطعی منتظر است ببیند تکلیف وی چیست.”
رجانیوز همچنین به مقایسه احمدی نژاد با پوتین توسط اصولگرایان منتقد هم اشاره کرد و افزود: “در این زمینه مجله همشهری ماه در شماره جدید خود پرونده ویژه‌ای به انتخابات سه سال بعد اختصاص داده و در سراسر این پرونده با تأکید بر اینکه اسفندیار رحیم‌مشایی گزینه قطعی مورد نظر دکتر احمدی‌نژاد است، حتی درباره کارآیی مدل مدودوف- پوتین بحث مفصلی شده است. این پرونده با مصاحبه‌ای با عنوان «سه جریان سیاسی رقابت می‌کنند»، آغاز شده و در ادامه به‌طور کامل موضوع تمایل دولت به انتخاب رئیس‌جمهور یازدهم با تیتر اصلی «مدودوف خواهد شد؟» و درج کاریکاتورهای مشایی، رحیم‌مشایی و رحیمی بررسی شده است. «اتفاقات روسیه در اینجا تکرار نمی‌شود»، «ایران روسیه نیست»، «رفیقی برای تزار» و “«تجربه گل و اردوغان» بخشی از مطالب این پرونده با رویکرد تداعی طراحی مدل روسیه برای ایران از سوی مقامات ارشد دولت در انتخابات آینده است.”
با وجود این اما رجانیوز اذعان کرده که از فعالیت های رحیم مشایی بوی شرکت در انتخابات آینده به مشام می رسد: “به‌نظر می‌رسد در سطح ارشد دولت نیز باید از رفتارهایی که شائبه تحرکات انتخاباتی زودهنگام را ایجاد می‌کند، پرهیز شود. سخنرانی‌های مشایی در حضور رئیس‌جمهور در برخی همایش‌ها، اصرار وی بر بیان مطالب تنش‌زا، حضور وی به‌نمایندگی از دکتر احمدی‌نژاد در برخی همایش‌ها، فعالیت‌های ستادی در برخی شهرستان‌ها و سفرهای خارجی مواردی است که می‌تواند به تقویت شائبه و حاشیه‌ها کمک کند.”
برخی تحلیلگران اعتقاد دارند جریان حاکم با وجود پرهیز از سیاسی تر شدن فضای ملتهب کنونی، توانایی کتمان کردن اختلافات درونی خود آنهم بر سر موضوعات مهمی مانند انتخابات را ندارد.
