دانیل ایری آرته
هر قانونی یک جای فرار دارد. تحریم های بین المللی باعث شده تا ایران در استفاده از ارزهای خارجی با مشکل مواجه شود، ولی به نظر می رسد که آنکارا و تهران راهی برای دور زدن این تحریم ها یافته اند: دولت ترکیه گاز وارداتی از کشور همسایه را که یک سوم نیازهای این کشور را برآورده می کند با طلا می پردازد. علی باباجان، وزیر اقتصاد ترکیه، چند هفته پیش این موضوع را پذیرفت، زیرا دیگر غیرممکن است که آن را به صورت یک راز نگاه داشت.
او دراین خصوص توضیح داد: “از آنجا که دولت ایران نمی تواند پرداخت های خود را با ارز خارجی انجام دهد، با لیره ترکیه از ما طلا می خرد و به کشور خود می برد. درواقع صادرات طلا به ایران به نوعی پرداخت برای گاز طبیعی ای تبدیل شده که ما از آنها می خریم.” این درحالی است که همین یک ماه پیش وزرای کابینه، ازجمله تانر یلدیز، وزیر انرژی ترکیه، وجود چنین مبادلاتی را تکذیب می کردند.
این اقدام ترکیه واکنش هایی را به دنبال داشت؛ تا آنجا که ایالات متحده بلافاصله از سری جدید تحریم ها علیه ایران خبر داد تا از انجام این مبادلات جلوگیری بعمل آورد؛ براساس این تحریم ها، استفاده مبادلاتی از طلا، سنگ های قیمتی و فلزات ازسوی حکومت ایران ممنوع خواهد شد. و این موضوعی بود که سران ترک را به شدت خشمگین ساخت.
یکی از مقامات عالی رتبه ترکیه دراین خصوص گفت: “این یک موضوع مهم است، چه برای مشتریان ایران، چه برای هندوستان، و چه برای ما. نیازهای مربوط به انرژی برای همه در اولویت هستند به طوری که هیچ کس در دولت اهمیت آن را تکذیب نمی کند.” او در ادامه افزود: “سیاست ما در زمینه انرژی بر داشتن منابع مختلف و متنوع استوار است و این یک استراتژی کلاسیک برای هر کشوری است.”
درحال حاضر، ترکیه بیش از ۹۰ درصد از گازی را که ایران به خارج می فروشد مصرف می کند. به گفته مؤسسه آمار ترکیه، آنکارا برای پرداخت گاز خریداری شده از ایران تا ماه اوت به این کشور طلا صادر کرده است که ارزش آن حداقل به ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار می رسد. به این میزان باید ۳ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار طلا که به دوبی ارسال شده نیز افزود.
تحریم های جدید آمریکا از هم اکنون توسط مجلس سنای آمریکا به تصویب رسیده، ولی هنوز نیاز به مجوز کنگره و رییس جمهور باراک اوباما دارد. همان مقام عالی رتبه ترکیه می گوید: “اینها تحریم هایی نیستند که توسط شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسیده باشند.”
منظور او این است که تا زمانی که تحریم ها ازسوی سازمان ملل به تصویب نرسیده اند، ترکیه به عنوان یک کشور الزامی برای رعایت آنها ندارد. ازطرف دیگر، شرکت هایی که در زمینه های تعیین شده توسط واشنگتن، با ایران به مذاکره می پردازند، به طور خودکار از فعالیت در ایالات متحده بازداشته خواهند شد.
مقام عالی رتبه ترکیه می گوید: “ما در مورد اجرای تحریم ها یک سیاست کلی داریم.” درحقیقت ترکیه یکی از هفت کشوری است که از معافیت تحریم ها برای خرید نفت خام ایران برخوردار است. این فرمول ازسوی دولت آمریکا در ازای کاهش ۲۰ درصدی در خرید نفت خام ایران اتخاذ شده است. دیپلماسی ترکیه درحال حاضر قصد دارد شیوه مشابهی را برای واردات گاز ایران لحاظ کند. ولی تاکنون بی شک جواهرفروشان ترکیه بیشترین سود را در این زمینه نصیب خود کرده اند.
منبع: آ ب ث، ۱۱ دسامبر
