کاخ سفید روز سه‌شنبه با نشان دادن نرمش گفت اوباما لایحه کنگره را امضاء می‌کند و در مورد توافق هسته‌ای با ایران به نمایندگان این مجلس حق رای خواهد داد. کمیته روابط خارجی، در یک وفاق جامع و نادر، این لایحه را برای رای‌گیری به سنا فرستاده است.
با نزدیک شدن مهلت دستیابی به توافق جامع هسته‌ای، مخالفان جمهوریخواه و برخی از قدرتمندترین حامیان دموکرات آقای اوباما، در اتحادی غیرعادی، خواستار ایفای نقش کنگره در این توافق شده اند. مقامات کاخ سفید تاکید ورزیده‌اند، این امتیاز را در لحظه آخر اعطاء کرده‌اند. جمهوریخواهان – و بسیاری از دموکرات‌ها – می‌گویند، رئیس‌جمهور مجبور به این کار شده است.
سناتور بنجامین کاردین از اعضای بلندپایه دموکرات، که در روزهای منتهی به رای‌گیری روز سه‌شنبه به عنوان پلی بین کاخ سفید و جمهوریخواهان عمل کرده است، می‌گوید: “ما هم اینجا نقش داریم. باید نقش داشته باشیم. فقط کنگره می‌تواند رژیم تحریم‌ها را بصورت دائم تغییر دهد.”
فحوای این قانون این است که کنگره در مورد توافق جامع احتمالی با ایران حق رای خواهد داشت، اما به نوعی که احتمال شکست آقای اوباما بسیار کم باشد و جان کری وزیر امورخارجه این کشور بتواند به همتایان ایرانی خود بگوید، خطر شکست توافق در کنگره ناچیز است.
از آن‌جا که کنگره در مدت زمان بسیار کوتاهی توافق را بررسی خواهد کرد، می‌تواند رای به لغو نهایی تحریم‌ها بدهد و پس از آن مسئله را منوط به راستی‌آزمانی تعهدات ایران کند. اما اگر توافق را رد کند، آقای اوباما حق وتو خواهد داشت و تنها به ۳۴ سناتور نیاز دارد تا حق وتو را محفوظ بدارد، به این معنا که آقای اوباما حتی با از دست دادن دوازده سناتور دموکرات، هنوز قادر است به موفقیت دست یابد.
این لایحه می‌گوید، دولت باید توافق نهایی را به محض تکمیل شدن، به همراه مفاد محرمانه به کنگره بفرستد. همچنین هرگونه لغو تحریم‌ها را برای بررسی ۳۰ روزه کنگره به تعویق بیاندازد. این لایحه با رای ۱۹ به صفر به تصویب رسید.
جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید می‌گوید، آقای اوباما از این لایحه واهمه نداشت اما به این نتیجه رسید که پیشنهاد جدید جمهوریخواهان و دموکرات‌های بلندپایه کمیته روابط خارجی، به اندازه کافی تغییر کرده تا مورد قبول واقع شود.
سناتور باب کارکر رئیس این کمیته نظر دیگری دارد. او می‌گوید، ساعت ۳۰:۱۱ دقیقه صبح، جان کری در جلسه محرمانه‌ای در کنگره سعی داشت سناتورها را منصرف کند، “اما وقتی تعداد سناتورهای حامی لایحه را دید تصمیم عوض شد.”
آقای کاردین می‌گوید “مفاد بنیادین” این لایحه تغییری نکرده است.
اما مصالحه بین او و آقای کارکر، موجب کوتاه شدن زمان بررسی توافق و نرم شدن لحن آن‌ها برای مشروط کردن لغو تحریم‌ها به پایان حمایت ایران از تروریسم شد.
قرار است مجلس سنا همین ماه لایحه را به رای بگذارد و رهبران مجلس نمایندگان قول داده‌اند آن را کمی بعد تصویب کنند.
جان بینر، رهبر مجلس نمایندگان روز سه‌شنبه گفت: “کنگره قطعا باید فرصت بررسی این توافق را داشته باشد. نباید فقط روی دولت، که به نظر می‌رسد به هر قیمتی خواهان امضای توافق است، حساب کنیم.”
مقامات دولت اوباما پس از حدود ۱۳۰ تماس با نمایندگان کنگره به این نتیجه رسیدند که دعوای حل نشده ممکن است بتواند دور بعدی مذاکرات با ایران را تحت الشعاع قرار دهد. یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا می‌گوید: “ادامه این عدم قطعیت در طرف ما، می‌توانست توافق را از بین ببرد.”
طبق این مصالحه، مهلت ۶۰ روزه بررسی توافق به ۳۰ روز کاهش یافت و رئیس‌جمهور ۱۲ روز فرصت خواهد داشت تا رای کنگره را بپذیرد یا آن را وتو کند. همچنین کنگره حداکثر ۱۰ روز فرصت خواهد داشت تا برای بی‌اثر کردن وتو تلاش کند. معنایش برای جمهوریخواهان این است که رئیس جمهور نمی‌تواند حداکثر تا ۵۲ روز تحریم‌ها را لغو کند. اگر توافق نهایی تا ۹ ژوئیه به کنگره تسلیم نشود، مهلت بررسی به همان ۶۰ روز بازخواهد گشت. همچنین کنگره نمی‌تواند سازوکار توافق را دوباره تغییر دهد و عدم هرگونه اقدام به منزله قبول آن خواهد بود.
این لایحه در مرحله اول، از رئیس جمهور می‌خواست تا هر ۹۰ روز یکبار، عدم حمایت ایران از تروریسم علیه آمریکا را گواهی کند و اگر موفق به انجام این کار نشود، تحریم‌ها دوباره به جای خود بازگردد. تحت توافق کنونی، رئیس جمهور هنوز ملزم است بصورت دوره‌ای در مورد فعالیت‌های موشکی و تروریسم ایران به کنگره گزارش بدهد، اما این گزارش‌ها نمی‌تواند باعث اعمال دور دیگری از تحریم‌ها شود.
منبع: نیویورک تایمز - 14 آوریل 2015
