نمایش “عذاب”نوشته ضیاء عزیزی نویسنده ترک مقیم اتریش با بازی وکارگردانی خود او در بیست وپنجمین جشنواره تئاتر فجردرسالن چهارسو به اجرا درآمد. این نمایش با توجه به کیفیت اجرایی و استقبال ویژه تماشاگران تا به امروز از نمایشهای مهم فجر بوده است. هنرروز گفتگویی را با عزیزی انجام داده است که می خوانید.
گفت وگو با ضیاء عزیزی
فضای گرم، اجرای داغ
شما با توجه به اسم و فامیلتان حتی ایرانی به نظر می رسید.
من ضیاء عزیزی هستم. 26 سال سن دارم ومتولد ترکیه هستم. کار تئاتر را ازدوران نوجوانی آغاز کردم و مدتهاست که در اتریش به فعالیت درزمینه تئاتر و کسب تجربه می پردازم. تا به حال چندین نمایش را به صورت طرح و اجرا در گشورهای مختلف به اجرا رسانیده ام و با گروهی کوچک تئاتر دراتریش به فعالیت می پردازم.
چطورشد این نمایش را ازترکیه به ایران نیاوردید و اتریش را به عنوان کشور تولید کننده کارتان انتخاب کردید.
سالها پیش وقتی درترکیه به صورت مستقل یک نمایش کوچک ر ااجرا می کردم خانمی به اسم مارتینی به دیدن کارم آمدند. نمایش رادیدند و از من برای اجرا و تولید یک نمایش به اتریش دعوت کردند. دعوتشان را پذیرفتم و با اتفاق ایشان به آنجا سفر کردم وهمان قضیه باعث شد که من مدتها دراتریش ماندگار شوم وبه فعالیتهای گسترده تری دست بزنم.
بنابر این هیج وقت به زادگاهتان برنگشتید؟
البته پس ازتولید چند کارآنها رابرای اجرا به شهرهای ترکیه بردم که با استقبال خوبی هم مواجه شد. من موفقیت درکارم را همیشه مدیون کشورم ومردمم هستم. درترکیه دوستان زیادی دارم که همیشه باعث ترغیب من می شوند تا دست به تجربه های بیشتر و بهتری بزنم. به نظرم هیچ انسانی بدون درنظرگرفتن موقعیت فلسفی خود و زندگانی اش نمی تواند دست به خودشناسی وتهیه بزند. این کار درحرفه ما هم مصداق بیشتری دارد والبته درعمل بیشتر به چشم می آید.
نمایش شما بر مبنای حرکت بود و دیالوگی درآن وجودنداشت. درمورد شیوه اجرایی اتان برایمان بگویید.
بله. بیان بدنی بازیگر درنمایشهای من جزو لاینفک اجرا است. نمایش عذاب تلفیقی از حرکات آکروبات ورقص است که با استفاده از این دوعنصرمعنا ومفهوم انتقال داده می شود. چکیده ای از یک مفهوم انتخاب و باطراحی حرکات رقص با کمک آکروبات به صورت نمایش درمی آید.
درهمه آثارنمایشی اتان ازاین شکل استفاده می کنید؟
بله. تقریبا درتمام نمایشهایی که بازی وکارگردانی کرده ام این سبک از اجرا را درپیش گرفته ام. در انتقال یک معنا برایم رسیدن به یک پرفورمنس، هرچند ناموفق بسیارمهم است. البته در نمایش هایی هم که فرم دیگری غیرازاین داشته شرکت داشته ام اما بیشترعلاقه ام به این نوع نمایش است.
بدن شما بسیار آماده نشان می دهد. دراجرایتان این مساله مشهود است. سیرتمریناتتان برای شکل دهی بدنتان به این شکل چیست؟ آیا شما ورزش اختصاصی هم دنبال می کنید؟
تمرینات باله یکی ازعلایق من است که معمولا روزانه آن راانجام می دهم. البته درکنار آن نرمشهای اختصاصی با دستگاههای متنوع هم دراتریش و در کنارگروه تئاتر ما وجود دارد که کمک شایانی برای پرورش اندام بازیگران آن تئاتر است.
درمورد عذاب توضیحات بیشتری می دهید؟
بله. عذاب پرورده یک طرح نمایشی است که حاصل مطالعات من بر روی زندگی انسان پس ازمرگ و عذابی است که در دوزخ و یا دراین دنیا وجود دارد.اتودهای مختلفی با راهنمایی های دوستان هنرمندانم در اتریش به صورت تنظیم شده و بداهه شکل گرفت. پس ازاینکه تصمیمات لازم را برای شکل اجرایی خود پیداکردم عناصر و آکساسوارلازم رابرای اجرا وانتقال مطلب به مخاطب انتخاب و برروی آنها به اشکال مختلف اتود زدم. مهم ترین مطالعات من برروی نشانه شناسی صحنه ای روی داد وتلاشم این بود که با اندک لوازم صحنه ای برای انتقال بیشتر مفهوم به تماشاگر استفاده کنم که اتفاقا همینطور هم شد.
برای اجرای این نمایش چه مدتی تمرین داشته اید؟
این نمایش با تمام ویژگیها، کاستیها ونقاط قوت خود برایم بسیار لذت بخش وصدالبته دشواربود. عذاب چیزی درحدود 3ماه تمرین شد که پس از اتمام تمرینات، یعنی شروع اولین اجراها تا به حال 5 ماه وقت خودرابرروی آن گذاشته ام.
صحنه انتهایی نمایشتان که چیزی حدود 10 دقیقه به دور خود می چرخید ودرست لحظه ای که تماشاگر گمان می کند که توان شما رو به اتمام است برروی یک پایتان می روید وسرعتتان بیشتر می شود برایتان چه اتفاقی می افتد؟
دقیقا درآن لحظات شوقی دارم که ناشی از این است که به نظرم تماشاگرانم لذت می برند اما درست پس ازاتمام این قسمت یعنی پایان نمایش هیچ نفسی درمن باقی نمی ماند ووقتی با پایان موزیک برزمین می نشینم فقط دنیا است که برسرم می چرخد.
در باره ایران …
از میهمان نوازی واستقبال تماشاگرانتان صمیمانه سپاسگزارم.
و درمورد جشنواره و کیفیت آثار ایرانی درمقایسه با آثار تئاتری اروپایی؟