راهی جز این نیست

نویسنده
نادر ایرانی

» انتخابات در مصاحبه با محمد توسلی

ahmadtavasoli.jpg

‏”اگر ما درانتخابات شرکت کنیم و هدفمان تنها قدرت باشد به طور طبیعی دچار همان آفت هایی می شویم که ‏روشنفکران ما درگذشته به آن دچار شده اند.“‏

مهندس محمد توسلی رئیس دفتر سیاسی نهضت آزادی ایران درگفت وگو با روزضمن بیان مطلب فوق ‏همچنین با اشاره به اینکه “ما ایرانیان درکارجمعی ضعیف هستیم” انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا را ‏به جهت “حفظ آداب واخلاق انتخابات” الگوی خوبی می خواند. این گفت وگو درپی می آید.‏


‎ ‎برای آنکه اصلاح طلبان در انتخابات پیش رو بتوانند از سد اصول گرایان عبور کنند چه شرایطی ‏را باید ایجاد کنند؟‎ ‎

برای موفقیت نامزد اصلاح طلبان در انتخابات آتی، نخستین ومهمترین توصیه این است که با توجه به ‏شرایط جاری کشور وموانعی که برای ورود نامزد اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد ـ ‏که شواهد وقرائن آن کاملا مشهود است ـ باید با گفت وگو وتعامل به نامزد واحدی برسند. زیرا اگرهریک از ‏نامزدهای متفاوت مانند آقای خاتمی، کروبی و موسوی جداگانه درانتخابات شرکت کنند، آرایشان تقسیم می ‏شود و به طور قطع ویقین نامزد محافظه کاران درانتخابات آتی پیروز خواهد بود.‏
‏ ‏

‎ ‎اما به طور مشخص با توجه به الگویی که انتخابات آمریکا به ویژه دررقابت خانم کلینتون واوباما ‏و اوباما با مکین مشاهده کردیم، و با توجه به شرایط حساس کشور، شما راه حلتان برای بیرون آمدن اصلاح ‏طلبان از تفرقی که با حضور چند کاندیدا به وجود آمده چیست؟‎ ‎

حال که آقای خاتمی کاندیداتوری خود را اعلام کرده واین اعلام کاندیداتوری با استقبال گسترده داخلی وبین ‏المللی مواجه شده است، الزامات این مقطع تاریخی حکم می کند که آقای خاتمی با بقیه نامزدها ـ اگر چه ممکن ‏است درانتخابات نیز حضور داشته باشند ـ تعامل داشته باشد ودرنهایت آن بزرگواران نیز به نفع آقای خاتمی ‏کناربروند. البته آقای خاتمی نیز بایدبه طور مستمر با آنان در باره همکاری های انتخاباتی و همکاری های پس ‏از مرحله پیروزی گفت وگو کند. از این منظر من معتقدم که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که پوشش ‏وسیعی درسطح جهانی داشت وملت ما نیز این انتخابات را دنبال می کرد، الگوی بسیار خوبی برای همکاری ‏میان کاندیدا هاست. تعاملی که نامزدهای مختلف درفرآیند انتخابات داشتند الگوی بسیار آموزنده ای در مورد ‏انتخابات در کشورهای توسعه یافته است و نشان می دهد که آنها چگونه درراستای منافع ملی خودشان عمل ‏می کنند. بنابراین دراین شرایط نامزد های اصلاح طلبان باید این توسعه یافتگی را دررفتار اجتماعی خودشان ‏بروز بدهند و نهایتا به نامزد واحد دست یابند. این توصیه را ما نه تنها از قبل برآن تاکید کرده ایم بلکه بسیاری ‏از صاحبنظران براین موضوع انگشت تاکید گذاشته اند. حتی نامزدهای دیگرهم پذیرفته اند منتها روی ‏سازوکاری که باید چگونه نامزد واحد انتخاب شود هنوز بحث دارند. البته این موضوع ایرادی ندارد ومی ‏توانند سازوکاری منطقی برای حل گره فوق پیدا کنند. ‏


‎ ‎آیا شما درنهضت آزادی این آمادگی را دارید که دراستان ها و شهرستان ها برای دست یابی به یک ‏وحدت جبهه ای درانتخابات وایجاد یک جنبش اجتماعی برای حفظ سلامت انتخابات وارد عمل شوید و درنهایت ‏طیف های مختلف را به مرحله ای وارد کنید که منجر به گزینش کاندیدای واحد و درنهایت سلامت انتخابات ‏شود؟‎ ‎

کاری که تا کنون ما انجام داده ایم درسطح رسانه ای بوده است به این معنی که ما درمصاحبه های خود و در ‏یادداشت هایی که در نشریه های مختلف منتشر کرده ایم براین ضرورت تاکید کرده ایم. من با اطلاعی که از ‏بعضی از استان ها دارم ومصاحبه هایی که برخی از صاحب نظران درنشریات محلی خود داشته اند نیز ‏مشاهده کرده ام که گفتمان حاضر، یعنی ریاست جمهوری به یک گفتمان غالب تبدیل شده وبسیاری به این ‏واقعیت رسیده اند که راهی جز این نیست؛ بنا براین من فکر می کنم زمینه اجتماعی چنین وحدتی فراهم شده ‏است. اما درمرحله بعدی ما می توانیم از ارتباطات اجتماعی که داریم به صورت شخصی استفاده و زمینه ‏های گفت وگو هایی را فراهم کنیم تا چنین نتیجه ای بتواند محقق بشود. ‏


‎ ‎به نظر می رسد که درشرایط کنونی یکی از مسایلی که می تواند تحت الشعاع مسایل انتخابات ‏قراربگیرد موضوع اخلاق انتخاباتی است. به نحوی که به طور مشخص به جای اینکه درمجموع کارنامه ای ‏سنجیده شود، بر مسایل فردی واخلاقی تاکید و در مورد کاندیداها قضاوت شده است. لذا این مهم است که بدانیم ‏اخلاق انتخاباتی درچه حوزه هایی درکشور ما درمعرض آسیب جدی قرار گرفته است و اصلاح طلبان باید ‏روی چه موازینی حساس باشند؟‎ ‎

به نظر می رسد حوزه اصلی که در این فرآیند نقش کلیدی دارد خصوصیات فرهنگی واجتماعی ما ایرانیان ‏است. ما برخلاف کشورهای توسعه یافته به دلیل فرهنگ دیرین استبدادی که برمناسبات، رفتار وشخصیت ما ‏حاکم بوده است با کار جمعی کمتر مانوس هستیم ودراین حوزه از آمادگی های لازم برخوردارنیستیم. نداشتن ‏روحیه کار جمعی ونداشتن گذشت برای منافع ملی یکی از مسایلی است که ملت ما هزینه های سنگینی بابت ‏آن ها پرداخته است. شما اگر تاریخ صد ساله ما را ازمشروطه تا کنون مطالعه کنید مشاهده می کنید که یکی ‏از بلیات ویکی از مشکلاتی که جامعه ما با آن روبرو بوده، همین خصوصیات روشنفکران جامعه ما است که ‏درهرمقطعی به دلیل همین نقیصه هزینه های سنگینی را نه تنها برای جامعه ما بلکه برای قشر روشنفکر ‏جامعه ما نیز به وجود آورده است. درحالیکه کشورهای توسعه یافته که در آنها دمکراسی نهادینه شده است، ‏این تربیت را پیدا کرده اند و می توانند حول محورهای مشترک از نقاط افتراق خود به نفع منافع ملی و منافع ‏جامعه چشم پوشی کنند. البته من تصور می کنم که لااقل درمیان سه نامزد بیشتر مطرح اصلاح طلبان، لااقل ‏در دو بخش کمتر مشکل وجود داشته باشد. از این رو من میان آقای خاتمی وآقای موسوی فکر می کنم که ‏چنین مفاهمه و چنین زمینه ای برای رسیدن به نقطه نظر مشترک وجود دارد.‏‎ ‎ما باید از شیخ اصلاحات یعنی ‏آقای کروبی هم این انتظاررا داشته باشیم که با توجه به شرایط خطیری که درکشوروجود دارد و تاکید براینکه ‏دوستان ایشان نیز در این مورد تصریح داشته اند، توجه کنند که اصلاح طلبان باید نامزد واحدی داشته باشند. ‏یعنی ایشان در هرحال با بزرگواری و با احساس مسئولیت تاریخی، باید زمینه های یک چنین گفت وگو ‏وتعاملی را با شخص آقای خاتمی و ستاد ایشان به وجود آورند. البته از آقای خاتمی وستاد ایشان نیز می توانیم ‏این انتظار را داشته باشیم که دریک چنین تعاملی بتوانند به این نتیجه ای که مورد انتظار همه است برسند. به ‏نظر من این موضوع، آن مشکل اصلی وکلیدی است که ما انتظارداریم این بزرگواران در این مقطع بر آن ‏خصوصیت فرهنگی دیرینه ای که مشکل آفرین بوده است، غلبه کنند واین بار رشد وتوسعه یافتگی خود را به ‏منصه ظهورو بروز برسانند. من فکرمی کنم اگر چنین اتفاقی درایران روی بدهد، درواقع یک جهشی ‏درهمکاری های اجتماعی خواهد بود. ‏


‎ ‎آقای توسلی آیا این درست است که شخص، به عنوان یک روشنفکر یا نیروی سیاسی به گونه ای ‏حرکت کند که منافع ملی واستراتژی کلانی که درپشت حرکت انتخابات قرارگرفته بود، امروز پشت سر ‏حرکت او قرار بگیرد؟‎ ‎‏ ‏

به نظر می رسد روشنفکران باید واقع بین باشند و بدانند که اگر درانتخابات یا حوزه سیاسی حضور ومشارکت ‏دارند درراستای احساس وظیفه ملی و دینی و اجتماعی شان است. از این رو اگر دست به یک عمل اجتماعی ‏می زنند، براین اساس نباید هیچ منتی برکسی داشته باشند. این نقطه کلیدی درحفظ آداب واخلاق انتخابات ‏است. اگر ما درانتخابات شرکت کنیم و هدفمان تنها قدرت باشد به طور طبیعی دچار همان آفت هایی می شویم ‏که روشنفکران ما درگذشته شده اند. اما اگر هدف ما از حضور درانتخابات یا درمرحله بعدی شرکت ‏درانتخابات ورای دادن ودرنهایت هدف ما پاسخ به یک نیاز ملی باشد، اگر چه دراین راه هزینه هایی را هم ‏پرداخت بکنیم، نبایداین هزینه را به دیگران تحمیل کنیم. برعکس در این حوزه هرروشنفکری باید به منافع ملی ‏نگاه داشته باشد. اما از طرف دیگر وقتی مشکلی برای یک فرد، حزب یا جمعی در فرآیند انتخابات به وجود ‏می آید، وظیفه مابقی روشنفکران و حتی آن کسانی هم که نامزد هستند ـ چه انتخاب شوند وچه انتخاب نشوند ـ ‏این است که آنان نیز نسبت به این نوع وظیفه شناسی روشنفکران که درعمل اجتماعی مشارکت دارند بی ‏تفاوت نباشند و درجهت دفاع از آنان هرنوع اقدام قانونی که به نظرشان می رسد انجام بدهند. من فکر می کنم ‏اگر ما بتوانیم چنین تقسیم وظیفه و دو نگاه متفاوت را برجسته کنیم دراین شرایط هیچ اعتراضی از هیچ طرف ‏ایجاد نخواهد شد وهمه، چه روشنفکران حمایت کننده و چه نامزد وستادهایی که از آن نامزد حمایت می کنند، ‏می توانند با یکدیگربه صورت جمعی درراستای هدف مشترک، یعنی ایفای وظیفه ملی، گام بردارند. ‏