یک سال دیگر با معرفی کتب و نشریات فارسی زبان گذشت. سالی که افت تیراژ کتاب ها و فشار ممیزی در آن رشد چشمگیری یافت. هنرمندان و اندیشه ورزان با محدودیت های تازه ای در زمینه چاپخش آثار خود روبرو شدند، اما کم نبودند کتاب هایی که در این آشفته بازار با اقبال خواننده ایرانی روبرو شدند. در آستانه آغاز فصلی تازه نگاهی به پر فروش ترین کتاب های سال گذشته انداخته ایم به امید آن که بهار پیش رو، فصلی تازه در شکفتن و بالیدن آثار مکتوب شود…
پرفروش ترین کتاب های سال
سرخی تو از من
نویسنده: سپیده شاملو
375 ص، تهران: نشرمرکز، 1386، چاپ چهارم
کتاب «سرخی تو از من»، از معدود رمان های فارسی است که به داستان زندگی چند شخصیت روان پریش و روان نجور می پردازد. در واقع اگر چه پیش از این نیز به ندرت شخصیت هایی از این دست در آثار نویسندگان معاصر و به ویژه «صادق هدایت» ظاهر می شوند، اما این بار «سپیده شاملو» به صورتی پخته تر، نمایان تر و در قالب رمان به این موضوع توجه می کند. نویسنده در این رمان با نگاهی فمینیستی و زنانه و از زاویه دید راوی سوم شخص که به ذهنیات و درونیات شخصیت هایش آگاه است، واگویه های ذهنی سه زن روان پریش را با خوانندگانش در میان می گذارد. به این ترتیب، رمان به داستان زندگی «نگار»، «لیلا» و «فرزانه» می پردازد و در خلال ارتباط این زنان با یکدیگر و جامعه اطرافشان، داستان به پیش می رود.«سرخی من از تو» که در سال گذشته جایزه بخش رمان «روزی، روزگاری» را از آن خود کرد، به خاطر اقبال مخاطبان در بهار 1386 به چاپ چهارم رسید.
ناصر و فردین: گفت و گوی رضا کیانیان با ناصر ملک مطیعی و محمد علی فردین
64 ص، تهران: نشر مشکی، 1386، چاپ دوم
این کتاب گفت و گوی «رضا کیانیان» با دو بازیگر خوب و مردمی سینمای ایران در سال های گذشته، یعنی «ناصر ملک مطیعی» و «محمد علی فردین» است. این دو بازیگر که در میان مردم ایران شهرت و محبوبیت بزرگی داشته و دارند، در این گفت و گو ها از زندگی خود، راه یابی به سینما و حوادث تلخ و شیرین دوران بازیگری خود سخن می گویند. گفتنی است که مصاحبه با «فردین» هنگامی منتشر می شود که چند سالی است این بازیگر به یادماندنی سینمای ایران، روی در نقاب خاک کشیده است.
آقاجان شازده
نویسنده: شهلا سلطانی
264 ص، تهران: انتشارات فرزان روز، 1386، چاپ دوم
این کتاب، نوعی خاطره گویی در قالب اتوبیوگرافی است. بازآفرینی گذشته خانوادگی بدون پیش داوری، نمایش دقیق آداب و رسوم و باورها و اخلاقیات اشراف ایران، روایت دلنشین و تا حدی برخوردار از زیبایی شناسی ادبی، و گرایش های بازگشت به زادبوم از طرف زنی فرهیخته و پرورش یافته در فرهنگ غرب، از ویژگی های کتاب «آقاجان شازده» است. نویسنده این خاطرات که از یک خانواده معروف و قدیمی است، با پیگیری های پدربزرگش، «آقاجان شازده»، در نوجوانی (دهه 50 میلادی) به انگلستان و بعدها به سویس می رود تا زیر نظر نویسنده نامدار «سید محمد علی جمالزاده» به «تحصیلات عالیه» بپردازد. و اما «آقاجان شازده» یا «معتمدالدوله»، پسر دردانه «ظل السلطان»، فرزند ارشد «ناصرالدین شاه» بود. «آقاجان شازده» به تحصیل فرزندان و نوه های خود توجه زیادی نشان می داد و تا حد استبداد رای، آنها را به اجرای فرامین آموزشی خود وا می داشت. نکته های طنزآمیز و شوخ طبعی راوی کتاب، آن را خواندنی کرده است. نقل خاطره کتک خوردن پدر نویسنده از دست زنان برهنه درون حمام و یا تغییر شکل پیشخدمت و راننده «آقاجان شازده» پس از مرگ، نمونه هایی از توانایی داستان پردازی نویسنده است.
کیمیا خاتون، دختر رومی
نویسنده: موریل مائو فروی
ترجمه: مهران قاسمی
مقدمه: سعیده قدس، غلامرضا خاکی
320 ص، تهران: نشر ثالث، 1386، چاپ اول
این کتاب، سرگذشت زندگی «کیمیا خاتون»، دختر «مولانا جلال الدین بلخی»، شاعر و عارف بزرگ ایران است. «کیمیا» که پرورش یافته محیط و خانه «مولانا» است، در جوانی و به خواسته «شمس تبریزی»، مرشد و معلم «مولانا» و به خواست پدر، همسر «شمس» می شود. علیرغم جوانی و اختلاف سن زیاد با «شمس»، او به این پیر آگاه دل می سپارد و بانوی خانه «شمس» می گردد. افسوس که «شمس» دیر نمی پاید… نویسنده این کتاب، با تفحص در متون و مدارک تاریخی، داستان شگفت آور زندگی «کیمیا خاتون» را از کودکی به تصویر کشیده است.
زنانی که با گرگ ها می دوند
نویسنده: کلاریسا پینکولا استس
مترجم: سیمین موحد
649 ص، تهران: انتشارات پیکان، 1386، چاپ دوم
در درون هر زنی، نیروی قدرتمندی زندگی می کند؛ سرشار از بصیرت، شور، خلاقیت و دانش بی زمان. او همان «زن وحشی» است که طبیعت غریزی زنان را نمایندگی می کند. اما این موجود در حال انقراض است. دکتر کلاریسا پینکولا استس، در کتاب «زنانی که با گرگ ها می دوند»، با استفاده از گنجینه غنی داستان های اساطیری، کهن الگوها، افسانه های پریان و قصه های ملل، راه اتصال مجدد به این نیروی قدرتمند و سالم طبیعت غریزی زنان را نشان می دهد. دکتر استس در این کتاب، برای توصیف روح و روان زنان، ادبیات جدیدی خلق کرده است.
تیمسار شاهنشاهی در خدمت کا. گ. ب
نویسنده: خسرو معتضد
872 ص، جلد تهران: نشر البرز، 1386، چاپ اول
سرلشکر «احمد مقربی»، از امیران برجسته ارتش شاهنشاهی بود که از سال های دهه بیست تا سال 1356 خورشیدی، به جاسوسی برای «کا. گ. ب» در ایران پرداخت و اطلاعات محرمانه و طبقه بندی شده مهمی را در اختیار روس ها گذاشت. او سرانجام در پاییز 1356 به جرم جاسوسی دستگیر و تیرباران شد. کتاب حاضر، شرح زندگی و فعالیت های چند جانبه این افسر ارتش شاهنشاهی است.
قلندریه در تاریخ (دگردیسی های یک ایدئولوژی)
نویسنده: محمد رضا شفیعی کدکنی
656 ص، تهران: انتشارات سخن، 1386، چاپ اول
جنبش «قلندریه»، چنان که در این کتاب خواهیم دید، یک جنبش چند ساحتی است. با یک نگاه منشوری می توان در آن رنگ های بیشماری دید: از مزدک گرایی و آیین های ایرانی کهن گرفته تا راه و رسم جوانمردی و عیاری و فتوت، تا عناصری از آیین خرم دینان تا اندیشه هایی از گنوستیسیسم و عرفان اسلامی در صورت مکتب ملامتیان نیشابور تا گرایش های قرمطیانه و شیعی و حروفی و اهل حق.«قلندریه» از یک سو با ثروت های بزرگ و تعدد زوجات و نظام برده داری و قتل نفس و تباه کردن طبیعت مخالف بودند و از سویی دیگر، و در دورانی دیگر، جز به دریوزه و گدایی، به کار نمی پرداختند. ما نمی دانیم که مفهوم «قلندر» و «قلندری» در تاریخ چند هزار مصداق داشته و هر کدام از این مصادیق در درونشان چه می گذشته و در پهنه بیکران جغرافیای ایران بزرگ، و از قرن هفتم به بعد در جهان اسلام، اینان به چه آرمانی دعوت می کرده اند. ما تنها از سخنانی که دشمنان ایشان درباره ایشان گفته اند آگاهی داریم که مجموعه ای از دشنام ها و تهمت ها است: خرمی گری، مزدکی گری، الحاد، کفر، زندقه و… بی گمان در بعضی از ادوار تاریخی، اینان مردمی در یوزه گر و بی آبرو و منکر تمام ارزش های اخلاقی بوده اند و در ادواری، صاحبان اصول و قواعدی در اندیشه و نگاه به هستی. مرز میان این دو عالم را چگونه باید ترسیم کرد؟ اسناد موجود برای این چنین پژوهشی بسندگی ندارد. با اینهمه کتاب «قلندریه در تاریخ» حرکتی است برای جستجو در این راه دراز آهنگ.
عشق در زمان وبا
نویسنده: گابریل گارسیا مارکز
مترجم: بهمن فرزانه
542 ص، تهران: انتشارات ققنوس، 1385، چاپ دوم
این کتاب، یکی از درخشان ترین آثار «گابریل گارسیا مارکز» است؛ رمانی جذاب و تامل برانگیز که با ترجمه زیبا و روان «بهمن فرزانه»، راز جاودانگی آثار نویسنده را بار دیگر هویدا می کند.
هستی و زمان
نویسنده: مارتین هایدگر
ترجمه: سیاوش جمادی
942 ص، تهران: انتشارات ققنوس، 1386، چاپ اول
گفته اند که «هستی و زمان»، مهم ترین شاهکار فلسفی قرن بیستم است. آن را به بمبی در عالم فلسفه مانند کرده اند. گفته اند که حتی منتقدانش از تاثیرش در امان نمانده اند. گفته اند که این کتاب استوارترین ستون های سنت متافیزیک غرب را به لرزه در آورده است… مرجع اصلی ترجمه حاضر از این اثر دوران ساز فلسفی، چاپ هجدهم متن آلمانی «هستی و زمان» است که در سال 2001 میلادی به وسیله انتشارات Max Niemeyer در شهر توبینگن آلمان منتشر شده است. چه در پانوشت ها و چه در واژه نامه، در برابر اصل آلمانی واژه ها، معادل انگلیسی آن ها نیز آمده است. ترجمه«هستی و زمان» از متن آلمانی، با دو ترجمه انگلیسی آن مقابله شده است: یکی ترجمه مشترک «جان مک کواری» و «ادوارد رابینسون» و دیگری ترجمه «جون استمبو». این دو ترجمه هر دو بر اساس چاپ هفتم «هستی و زمان» انجام گرفته اند.
تاملی درباره ایران، جلد دوم: نظریه حکومت قانون در ایران
نویسنده: سید جواد طباطبایی
729 ص، تبریز: انتشارات ستوده، 1386، چاپ اول
این کتاب، بخش دوم از جلد دوم مجموعه «تاملی درباره ایران» است که بخش نخست آن پیش تر با عنوان فرعی «مکتب تبریز و مبانی تجدد خواهی» منتشر شده بود. در این بخش نیز، نویسنده توجه ویژه ای به آشکار شدن نشانه های بحران در نظام خودکامه، تکوین نطفه آگاهی ملی و تاریخ پدیدار شدن مفاهیم نوآیین و تحول آن ها کرده و کوشیده است این وجه مهم از تاریخ معاصر ایران را که با اصلاحات «عباس میرزا» در دارالسلطنه تبریز آغاز شده بود دنبال کند. کتاب شامل نه فصل با این عناوین است:1- بحران خودکامگی و بسط آگاهی نوآیین، 2- بحران آگاهی و پدیدار شدن مفاهیم نوآیین، 3- نظریه اصلاح دینی، 4- نخستین رساله در اصلاح نظام حقوقی، 5- دیدگاه های نو در اندیشه سیاسی، 6- دیدگاه های نو در اندیشه اقتصادی، 7- نظریه مشروعه خواهی اهل دیانت، 8- نظریه مشروطه خواهی اهل دیانت، 9- میرزای نائینی و نظریه مشروطیت ایران.
آراء و عقاید سید احمد فردید (مفردات فردیدی)
نویسنده: سید موسی دیباج
460ص، تهران: نشر علم، 1386، چاپ اول
در این کتاب، مجموعه ای از اندیشه ها و عقاید «سید احمد فردید»، به وسیله یکی از شاگردان قدیمی او که اکنون استاد فلسفه در دانشگاه تهران است، گردآوری و تدوین شده. «فردید» اگر چه از تاثیرگذارترین و بحث انگیزترین متفکران ایران معاصر بود و شخصیت های بسیاری را در دوره های گوناگون تحت تاثیر اندیشه های خود قرار داد، اما کتاب و نوشته ای در باب عقایدش، از خود به جای نگذاشت؛ تا آنجا که منتقدینش او را «فیلسوف شفاهی» خواندند. درباره کتاب «آراء و عقاید سید احمد فردید» و انگیزه نگارش آن، نویسنده در مقدمه این اثر، اشارتی دارد که خواندنی است:[در جوانی توفیق مرا یار بود تا به مدت ده سال پیوسته در محضر سخن ایشان (فردید) باشم و از ایشان بسیار فرآموزم. این نوشته که عصیر مایه سخنان اوست حاصل مصاحبت ها و مراودات و محاضرات آن زمان است… این سخنان از زبان او به نحو ارتجالی بیان شده است و پراکندگی در اظهارات وی کم نیست، بی نظم و نسق و بی هیچ هماهنگی پیشینی بیان شده است و من سعی در پاسخ خواسته دانشوران و دوستان بر آن نموده ام تا این گفتارهای پراکنده را در ضمن مقولات مجامعی فراهم آورم…]
و دیگران
نویسنده: محبوبه میرقدیری
216 ص، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 1386، چاپ چهارم
این رمان زیبا و خواندنی، برنده جایزه «مهرگان ادب»، به عنوان رمان برگزیده سال 1385 است. راوی آن زنی است که برای انجام عمل جراحی زنانه در بیمارستانی بستری است. او سال ها پیش، مخفیانه با مردی متاهل دوستی و رابطه می گیرد؛ مردی که اکنون سال ها از مرگش می گذرد. راوی به طور اتفاقی، «زینت»، همسر مرد محبوب در گذشته اش را در بیمارستان می بیند و با پرس و جو از پرستاران و خدمه بیمارستان در می یابد که «بهار»، دختر «زینت»، آبستن است. دیدن «بهار» و «زینت» که راوی را نمی شناسند، برای زن، یادآور «آن مرد» و شیرینی ها و بیشتر تلخی های گذشته است. سرتاسر رمان به صورت تک گویی درونی روایت می شود؛ تک گویی که از لحاظ بازده زمانی، یک روز پیش و چند روز پس از عمل جراحی راوی را در بر می گیرد. زن در درون خود، گاه «آن مرد» و گاه «ریحانه» دوست دوران کودکی اش و بیش از همه «زینت» را مخاطب قرار می دهد و از این طریق، روابط پنهانی خود با شوهر «زینت»، شادی های زودگذر، دلهره های طولانی، حسادت ها، عقده ها و گاه خاطرات دوران کودکی اش را باز می گوید.