وحید ثابتیان
با گذشت چند ماه از طرح سهمیه بندی بنزین وهمچنین بروز نواقص ونارسایی های جانبی آن مانند خرید وفروش بنزین به قیمت های آزاد اما غیررسمی، نایب رییس کمیسیون اصل نود با انتقاد صریح ازدولت گفت سیاست های محمود احمدی نژاد خلاف شعارمهرورزی اوست.
علی عسگری اظهار داشت: “وقتی به گونه‌ای عمل می‌شود که با افزایش تورم، مردم دغدغه معیشت خود را دارند و مشکل نیازمندی‌های اولیه مردم مانند مسکن، خوراک، پوشاک و… و هم اکنون نیز مسئله کمبود سوخت که یکی پس از دیگری، نارضایتی مردم را در پی دارد، در حقیقت خلاف شعار مهرورزی است.”
گفته می شود با نزدیک شدن به پایان مهلت کارت های صادر شده، قیمت بنزین آزاد نیزاعلام خواهد شد. مسئولان دولتی تاکنون گفته اند اعلام نرخ بنزین آزاد تاثیرات تورمی جدی دارد. با این وجود، نایب رییس کمیسیون اصل نود مجلس با انتقاد ازسیاست های دولت درزمینه سهمیه بندی بنزین گفت دولت باید پیش از سهمیه بندی، قیمت بنزین را اعلام می کرد: “ اگر قبل از سهمیه بندی بنزین، نرخ آزاد نیز تعیین می‌شد، این نرخ تاثیر زیادی در افزایش تورم نداشت.” علی عسگری گفته است که مدیریت پروژه سهمیه‌بندی بنزین فاقد برنامه‌ریزی دقیق و ارزیابی است. به گفته نماینده مشهد مردم درتنگنای کمبود بنزین قراردارند: “بر اساس مصوبه مجلس اگر دولت اجازه واردات بنزین را به بخش خصوصی می‌داد و مالیات نیز اخذ می‌کرد، هم منبع درآمدی برای دولت بود و هم مردم در تنگنای کمبود بنزین قرار نمی‌گرفتند.”
نایب رییس کمیسیون اصل 90 مجلس همچنین اعلام 100 لیتر بنزین “مهر” را فاقد توجیه کارشناسی دانسته وافزوده است که دولت در این زمینه ملتهب عمل می‌کند: “استفساریه مجلس دولت را ملزم می‌کند که هر چه سریع‌تر نرخ آزاد بنزین را اعلام کند و اگر همزمان با سهمیه‌بندی این امر صورت می‌گرفت، مسلما اثر تورمی آن کمتر بود.”
طی هفته های گذشته شکایت هایی درخصوص نحوه سهمیه بندی و عدم تناسب آن با نیازهای بخش هایی مانند کشاورزی و روستایی ابرازشده بود. درحالی که یکی از اهداف سهمیه بندی بنزین جلوگیری ازقاچاق سوخت به کشورهای همسایه بوده است،اما هم اکنون درشهرهای مرزی ایران واستان های غربی کشور، بنزین به عنوان یکی ازکالاهای اساسی در برخی فروشگاه ها به فروش می رسد. موضوعی که یکی از تبعات عدم اعلام بنزین به نرخ آزاد به شمار می رود. ظهور چنین پدیده ای با عوارض خاص خود ازجمله عرضه سوخت ناخالص همراه است. سودجویان برای منفعت بیشتر، بنزین را با گازوییل ونفت مخلوط می کنند. موضوعی که تاثیرات مخربی بر روی خودروهایی که ازچنین سوخت هایی مصرف می کنند دارد.
علی رغم وعده مسئولان برای کاهش سی درصدی درواردات بنزین به عنوان یکی از اهداف طرح سهمیه بندی، آژانس بین المللی انرژی (IEA) طی روزهای گذشته خبرداد طرح یاد شده تنها منجر به کاهش 10 درصدی تقاضای ایران خواهد شد. مقامات دولتی پس از اعلام طرح سهمیه بندی به اشکال مختلف به صدور کارت های گوناگون و ایجادتبصره های مختلف برای استفاده بخش های مختلف ازجمله نهادهای دولتی وبنزین سفر پرداخته وهنوز گزارش دقیقی درخصوص نتایج دقیق طرح منتشر نکرده اند.
با این وجود این آژانس اعلام کرده که طرح سهمیه‌بندی بنزین در ایران که از ماه ژوئن سال‌جاری اجرایی شد، احتمالا در بهترین‌حالت تنها تقاضای بنزین را معادل 10 درصد کاهش خواهد داد و پیش‌بینی‌های اولیه برای کاهش 30 درصدی محقق نخواهد شد: “دولت ایران روزی که مصرف‌کنندگان باید با تاثیر کامل سهمیه‌بندی روبه‌رو شوند را به تعویق می‌اندازد و این درحالی است که هنوز قیمت فروش بنزین مازاد بر سهمیه مشخص نشده است؛ برخی گزارش‌ها حاکی از این است که این قیمت معادل شش هزار ریال خواهد بود (حدود 72 سنت یا شش برابر قیمت بنزین سهمیه‌بندی) که این موضوع نیز هنوز از سوی مقام‌های رسمی ایران تایید نشده است.”
براساس این گزارش، ایران روزانه حدود 75 میلیون لیتر سوخت مصرف می‌کند که از این میزان درحدود 40 درصد از طریق واردات تامین می‌شود و سالانه 10 درصد افزایش را نشان می‌دهد. این درحالی است که ایران قصد دارد در مرحله اول مصرف را به روزانه 60 میلیون لیتر کاهش دهد.
به گزارش گلف‌نیوز، منابع بین‌المللی ماهانه درحدود 210 هزار بشکه (25 محموله) به ایران منتقل می کنند.
ازجمله دیگر پدیده هایی که طی چند ماه گذشته باعث به وجود آمدن اختلالاتی در سیستم حمل ونقل عمومی شده این است که برخی رانندگان تاکسی ترجیح می دهند به جای کار، به فروش بنزین روزانه خود اقدام کنند. این موضوع باعث شده تعداد تاکسی ها، که درحالت معمولی کمتر از میزان مورد نیاز حمل ونقل شهری است، کاهش پیدا کند و حمل ونقل شهری را با مشکلاتی مواجه کند.
عکس: حسن قریب، ایسنا