ریچارد نفیو، از مقامات ارشد سابق آمریکا، که در وضع تحریم‌های جهانی علیه ایران نقشی کلیدی داشت، اکنون نسبت به علاقه واشنگتن به تحریم‌ها، به عنوان یک ابزار سیاست خارجی هشدار می‌دهد و می‌گوید می‌تواند برای آمریکا تبعات جدی داشته باشد.
نفیو اکنون در دانشکده روابط عمومی و بین‌الملل دانشگاه کلمبیا تدریس می‌کند و مقاله‌ای درباره آینده تحریم‌های بین‌المللی بر اقتصاد جهانی نوشته است. او می‌گوید، آمریکا به عنوان تنها ابرقدرت جهان، توانسته است در اعمال تحریم‌ها از برتری خود استفاده کند، اما این برتری به سرعت در حال از بین رفتن است و وقت آن رسیده که تجدیدنظر کنیم:
“همانطور که در مورد جنگ‌افزارهای سایبری و حملات پهپادها اتفاق افتاد، کاملا احتمال دارد که آمریکا، با شکل دادن روالی که تحریم‌های یک جانبه را واکنشی مناسب برای تمام شرایط محسوب می کند، خود در آینده با تحریم های مشابهی علیه شرکت‌ها، بانک‌ها و شهروندان خود روبرو شود.”
به عبارت دیگر، آمریکا در خطر تبدیل شدن به فرانکنشتاین است و تحریم‌ها هم هیولایش. نفیو در مصاحبه‌ای تلفنی می‌گوید:
“سئوال پایه من این است: آیا این تصمیمات را با درک کامل تبعاتش اتخاذ می‌کنیم؟ راحت است در یک جلسه کاخ سفید بنشینیم و سئوال کنیم: برای سخت گرفتن به تروریست‌های سایبری یا ایرانی‌ها یا لیبیایی‌ها چکار باید بکنیم؟ اما وقتی تمام این تصمیمات را جمع می‌کنید و با هم به مورد اجرا می گذارید، متوجه می‌شوید که شاید در حال تغییر نظر جهانی درباره زهر اقتصادی [آمریکا] باشید.”
در واقع نفیو همان کسی است که در کاخ سفید ایده تحریم‌ها را پیش کشید. او مدیر ایران در شورای امنیت ملی بود و توانست دوره‌ای از تحریم‌های سخت آمریکا علیه ایران را مدیریت کند. او متخصص ارشد تحریم‌ها در تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران بود و از فوریه ۲۰۱۳ تا ترک دولت در پایان سال گذشته، معاون هماهنگ کننده سیاست تحریم‌های وزارت خارجه آمریکا بود.
“من به عنوان یک مقام آمریکایی زمان زیادی را صرف صحبت با شرکت‌های خارجی پیرامون قطع روابط تجاری با ایران کردم و یک روز یک شرکت خارجی خیلی از دست من ناراحت شد و گفت: اگر دولت ما همین کار را با جنرال موتورز می‌کرد چه حسی داشتید؟ و من فکر کردم: جالبه. مطمئن نیستم چکار می‌کردیم”.
پیشنهاد نفیو این است که سیاستمداران آمریکایی درباره تاثیرات تحریم‌ها خوب فکر کنند، از جمله تاثیر بومرنگی درازمدت آن بر جهان چند قطبی.
“همیشه به روسای خود می‌گویم: یک لحظه تامل کنید و به رژیم تحریم‌هایمان نگاه کنید. اگر بیشتر از انگشت‌های دست و پایتان بود، شاید می‌بایست نفس عمیقی بکشید و فکر کنید آیا این همان مسیری است که می‌خواهید دنبال کنید؟”
نفیو می‌گوید، حتی اگر تمام تبعات درازمدت در نظر گرفته شود، ممکن است تحریم‌ها بهترین سیاست موجود باشد و تقریبا همیشه به گزینه نظامی ارجحیت دارد. به نظر او تحریم‌های ایران در کشاندن این کشور به پای میز مذاکره حیاتی بود. او مطمئن است ظرف یک یا دو ماه آینده مذاکرات به یک توافق خوب منجر می‌شود و اعتقاد دارد لغو شبکه تحریم‌هایی که خود به اعمال آن‌ها کمک کرده زیاد سخت نیست.
“در واقع این به معنای اجازه دادن به سرمایه‌گذاری بین‌المللی در بخش انرژی ایران است؛ یا اجازه صادرات ایران نه فقط در بخش نفت خام، بلکه تمام محصولات نفتی؛ یا به برداشته شدن تمام تحریم‌های تجاری به جز آن‌هایی که به تروریسم و حقوق بشر مربوط است. اگر بتوانید ایرانی‌ها را به مصالحه در مورد سانتریفیوژها و پلاتینیوم و شفاف‌سازی وادار کنید، می‌توانید این کارها را انجام دهید.”
در آمریکا رئیس‌جمهور می‌تواند با استفاده از اختیارات خود تحریم‌ها را برای چند سال اول توافق شخصا لغو کند. نفیو می‌گوید، خطر اصلی برای سیاست آمریکا، موفقیت آن خواهد بود. می‌تواند به نماد تاثیرگذاری تحریم‌ها تبدیل شود. خطر این است که اگر چکش، ابزار مورد علاقه شما باشد، هر مسئله‌ای شبیه میخ به نظر می‌رسد.
“اگر نتیجه تحریم ها در مورد ایران موفقیت آمیز باشد، این امر دفاعیه ای برای تحریم‌ها محسوب می شود… ابزار نامتقارن واقعا – مانند تحریم ها - تا زمانی خوب عمل می‌کنند که قدرت شما از همه بیشتر باشد؛ اما بیست، سی یا چهل سال دیگر چنین نخواهد بود.”
منبع: گاردین - 20 مه 2015
