جیمز دنزلو
آیا تحریم آمریکا درمورد صنایع هوایی ایران باعث تنبیه دولت می شود یا جان انسان های بیگناه را می گیرد؟
آخر هفته، با انتشار خبر مربوط به مستقر شدن سیستم دفاع موشکی آمریکا در خلیج فارس، تنش ها افزایش پیدا کرد. رابرت تیت خیزنگار گاردین درمورد این استقرار موشکی هشدار داد که ممکن است باعث تند شدن افراد رادیکال در سپاه پاسداران ایران بشود. به همین دلیل هم پرزیدنت اوباما باید توجه داشته باشد که توازن بین یک چماق بزرگ را با یک هویچ بزرگ برقرار کند که این شامل کاهش تحریم هواپیماهای مسافربری شد.
ماه گذشته بیش از 40 مسافر در حادثه توپولوف 154 در مشهد زخمی شدند. یک توپولوف روسی که به ارمنستان می رفت، سال گذشته سقوط کرد و 168 مسافر آن کشته شدند. سابقه امنیت پروازی هواپیمایی ایران بد است و از بعد تحریم آمریکا، دولت ایران اجازه خرید هواپیماهای ساخت اروپا و آمریکا را ندارد.سووالی که مطرح می شود این است که آیا تحریم هواپیماهای مسافربری ایران هم بخشی از تحریم هوشمند است که قرار است بر روی حکومت ایران فشار بیاورد و تاثیرات جانبی زیادی نداشته باشد و قرار است جان مسافران بیگناه از هر ملیتی را به خطر بیاندازد.
در پایان سال 2009 رضا نخجوانی، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری آمریکایی ها را مورد انتقاد قرار داد که تحریم آمریکا به همان اندازه منع صادرات دارو به کشور غیر انسانی است. طبق گفته موسسه کارنگی قرار بود تحریم هائی با هدف کاهش تهدید ایران، در بخش انرژی صورت بگیرد. این تحریم با اتکا ایران به روسیه و چین که کار آمریکا را در مقابل شورای امنیت سازمان ملل مشکل می کنند، عملا بی اثر می شود.
تحریم سال 1995، شامل لوازم نظامی یا لوازمی شد که در بخش نظامی کاربرد دارند. مشکل آن است که با لوازمی که استفاده دوجانبه دارند، چه باید کرد. قطعاتی که هم در صنایع عادی و هم نظامی کاربرد دارد چه می شود. دیوید کورترایت و جورج لوپز در مقاله ای که درباره دهه نود نوشتند و آن را “دهه تحریم” ها نامیدند، تاکید دارند که تحریم های غیر انسانی باید به حد اقل برسد. اساس تحریم باید با استفاده مداخله سازنده بتواند کشور را به محدوده بین المللی باز گرداند.
در گزارشی که در سال 2005 به سازمان بین المللی هواپیمایی نوشته شد این هشدار آمده بود که تحریم آمریکا علیه ایران و ندادن لوازم یدکی هواپیماها و تعمیرات، جان انسان ها را به خطر می اندازد. در این گزارش آمده دولت آمریکا و شرکت های بزرگ با بی اعتنایی به تعهدات و مقررات بین المللی جان مسافرانی را که باخطوط هوایی ایرانی پرواز می کنند به خطر می اندازند و این شامل شهروندان کشورهای دیگر هم می شود. سال گذشته، محمد البرادعی، رئیس آژانس بین المللی انرژی هسته ای هم تحریم ایران را بی فایده خوانده بود.
این تنها خطوط هوایی ایرانی نیستند که دچار مشکل شده اند. سال گذشته سوریه که تلاش می کرد از انزوای غرب بیرون بیاید، با مخالفت آمریکا مواجه شد که به فرانسه اجازه نداد که به خطوط هواپیمایی ملی سوریه ارباس بفروشد. سوریه پرواز های بوئینگش را از سال 2006 به لندن قطع کرده است زیرا شامل تحریم قطعات یدکی از سوی آمریکا است. به یاددارم که در یکی از آخرین پرواز های سوریه ایر 747 از لندن به دمشق می رفتم: صندلی ها لق می خورد و فرود از ساعت ها قبل از رسیدن به دمشق شروع شد تا فشار کمتری به بدنه فرسوده هواپیما وارد شود.
با بالا گرفتن بحث تشدید تحریم علیه ایران خوب است یادی بکنیم از اتفاق وحشتناکی که در همین منطقه افتاد. تحریم علیه عراق باعث کشته شدن هزاران نفر انسان بیگناه شد که به گفته ریچارد گارفیلد از دانشگاه کلمبیا،تعداد کشته شدگان بین سال های 1990 تا سال 1998 در حدود 227 هزار نفر بود که اکثرشان کودکان زیر پنج سال بودند. و این تحریم به صدام حسین این اجازه راداده بود که همان اندک جنسی را که وارد کشور می شد، کنترل کند. اگرچه این تحریم ها در تضعیف توانایی ارتش عراق موثر بود، اما کشوررا هم چنان تضعیف کرد که تغییر حکومت در سال 2003 باعث تجزیه کشور شد.
با در نظر گرفتن خطراتی که بعد از رویدادهای افغانستان پیش آمد و حالا ما با کشوری بدون دولت مواجه هستیم، بعید به نظر می رسد که همین برنامه در مورد ایران اجرا شود. وزارت خارجه انگلستان تمایل به ایجاد ارتباط بین مردم ایران و انگلستان از طریق تحصیلات، برنامه های علمی و ورزشی و فرهنگی دارد. اوباما تلاش کرد و تا اینجا به نتیجه ای نرسیده که با مردم ایران ارتباط برقرار کند و این گفته را که “مشترکات انسانی ما را به هم پیوند می دهد” را تحقق بخشد.
جایگزین کردن دشمنی با فروش تعدادی هواپیمای امن ممکن است نشاندهنده این باشد که اوباما در گفتارش مبنی بر ایجاد ارتباط با مردم ایران، جدی است. سعید کمالی دهقان، اخیرا در گاردین نوشته است:« من دولت ایران نیستم، من یک ایرانی عادی هستم و تحریم فقط به من فشار آورده است».
منبع: گاردین 1 فوریه
