انتشار خبر تعهد جمهوری اسلامی به انتقال اورانیوم غنی شده به خاک ترکیه، واکنش های گسترده ای در سطح رسانه ها و چهره های حکومتی در پی داشته و به اردوگاه اصولگرایان کشیده شده است.در این میان سخنان گلایه آمیز علی لاریجانی مبنی بر عدم هماهنگی دولت با مجلس و همزمان، حضور سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی در جلسه غیر علنی مجلس، آگاهان سیاسی را بااین سئوال رو به رو کرده که دولت درمورد توافق بر سر انتقال سوخت هسته ای، توافق مقامات بالای نظام راداشته است یا خیر. این در حالی است که با وجود تبلیغات وسیع و حرکات عجیب احمدی نژاد در تهران، امریکا اعلام کرده است که به پیشبرد طرح تحریم ادامه می دهد.
با این حال استقبال ۲۳۴ نماینده مجلس به همراه انبوه مطالب رسانه های حامی احمدی نژاد که از این توافق نامه به عنوان “برگ برنده احمدی نژاد و کیش و مات و غافلگیر شدن غرب” یاد کردند، آنطور که سایت کلمه نوشته است “با فشار از بالا” و با هدف جلوگیری از افزایش انتقادها به احمدی نژاد صورت گرفته است.
در فردای روزی که محمود احمدی نژاد با رفتارهایی غیر عادی از جمله عکس گرفتن از رئیس جمهور برزیل و رجب طیب اردوغان کوشید برخلاف ادعاهای همیشگی اش در سخنرانی ها و مصاحبه ها، عقب نشینی هسته ای دولت اش را یک پیروزی معرفی کند، نمایندگان محافظه کار شناخته شده مجلس از جمله احمد توکلی و الیاس نادران با انتقادهای تندی به کمک علی لاریجانی و سرمقاله نویس روزنامه جمهوری اسلامی آمدند تا مشخص شود آنچه که رجانیوز، جوان آنلاین و کیهان و وطن امروز ”شاهکار دیپلماسی ایران” نامیده اند، جز عقب نشینی، معنای دیگری ندارد.
روزنامه جمهوری اسلامی، در سرمقاله روزگذشته خود درباره نشست اخیر هسته ای در تهران نوشت: “متأسفانه در بیانیه دیروز تهران، هیچ یک از این سه شرط تبادل همزمان سوخت، انجام مبادله فقط در خاک ایران، تعیین میزان اورانیومی که مبادله می‌شود براساس نیاز ایران رعایت نشده و ایران پذیرفته است 1200 کیلوگرم سوخت 5⁄3 درصدی اورانیوم خود را قبل از آنکه چیزی تحویل بگیرد از کشور خارج نماید وظرف یکسال بعد مقدار 120 کیلوگرم سوخت 20 درصد غنی شده تحویل بگیرد. این، نه تنها رعایت شرط‌های مذکور نیست، بلکه یک عقب‌نشینی آشکار در همه زمینه‌های اعلام شده قبلی می‌باشد”.
این سرمقاله می افزاید: “این سئوال مطرح است که توافقنامه تهران چرا؟ ما چه نیازی به چنین توافقنامه‌ای داریم؟ میان ترکیه و سایر کشورها چه تفاوتی وجود دارد که آقایان مبادله در خاک ترکیه را بی‌اشکال میدانند؟ اگر آمریکا و سایر اعضای گروه 1+5 درصدد خیانت به ایران باشند و نخواهند به تعهدات خود در توافقنامه عمل کنند، می‌توانند در خاک ترکیه نیز چنین کنند. بنابر این، تأکید بر مبادله در خاک ایران، سیاست درستی است که باید بر آن پای فشرد. این واقعیت‌های آشکار، بر این نکته تأکید می‌کنند که برخلاف آنچه در تبلیغات رسمی اعلام می‌شود، توافق دیروز تهران نباید یک پیروزی قلمداد شود، زیرا یک عقب‌نشینی در برابر زیاده‌خواهی‌های غرب است و جمهوری اسلامی ایران نباید به آن تن دهد”.
پیش بینی سرمقاله نویس جمهوری اسلامی، عصر دیروز با اعلام خبر ارائه پیش نویس “تحریم های بسیار قوی” به شورای امنیت سازمان ملل به واقعیت پیوست. هیلاری کلینتون، وزیر خارجه آمریکا عصر دیروز اعلام کرد که: “پیش نویسی از تحریم های بسیار قوی که مورد حمایت چین و روسیه هم هستند تدوین شده و به شورای امنیت ارائه شده است”.
جان کری، رئیس شورای روابط خارجی سنای امریکا نیز اعلام کرد که: “اقدام ایران در ارسال 1200 کیلو اورانیوم، بر خلاف پیشنهاد سابق گروه وین مبنی بر خروج هفتاد درصد از این ماده به خارج از ایران است.چرا که آن پیشنهاد مربوط به گذشته است و از آن زمان تا کنون ذخیره اورانیوم ایران بیشتر شده است”.
سرمقاله تند روزنامه جمهوری اسلامی در حالی صبح دیروز منتشر شد که رسانه های وابسته به دولت هنوز سرگرم انتشار اخبار حاشیه اجلاس از جمله “پذیرایی از اردوغان و داسیلوا با نان و پنیر و گردو” بودند.
با این حال در همان اوایل صبح دیروز، علی لاریجانی نیز که پس از پایان دیدار نمایندگان با سعید جلیلی، زنگ آغاز جلسه علنی مجلس را به صدا در آورد، در اظهارات کوتاهی گفت: “احتیاج بود در یک بحث و گفتگوی جدی نظرات را به هم نزدیک کنیم و در این موضوع ملی همه کشور یک صدا در یک حرکت درست قرار بگیرند”.
به گزارش ایسنا، لاریجانی با اشاره به حضور جلیلی در مجلس افزوده است: “در این جلسه غیرعلنی، آقای جلیلی گزارشی در خصوص توافق صورت گرفته بین ایران، ترکیه و برزیل برای تبادل سوخت هسته‌ای با گروه وین ارائه کرد و نمایندگان مجلس نیز نظرات خود را مطرح کردند”.
گفتنی است علی لاریجانی، خود پیش از سعید جلیلی دبیرشورای عالی امنیت ملی بود اما به دلیل اختلاف نظرهایش با محمود احمدی نژاد مجبور به استعفاء از این سمت شد. او توافق دولت خاتمی با گروه 1+5 مبنی بر تعلیق دربرابر دریافت مشوق های اقتصادی و فنی را به مبادله “دُر غلتان با آب نبات” تشبیه کرده بود.
اما انتقادها به توافقنامه یکجانبه تهران به سرمقاله جمهوری اسلامی و سخنان کوتاه علی لاریجانی و حضور جلیلی به مجلس ختم نشد؛ احمد توکلی، رئیس مرکز پژوهش های مجلس و از محافظه کاران منتقد دولت هم آنچه راکه رسانه های حامی دولت “بیانیه تبادل سوخت” می نامند “بیانیه تعهد انتقال سوخت” دانست.
به نوشته فارس، توکلی در یک گفت و گو تاکید کرده است: “باید در مفاد بیانیه دقت شود تا جان کلام به دست آید. این بیانیه تا اینجا، ایران را یکطرفه متعهد می‌سازد که کل 1200کیلو اورانیوم 3.5 درصدی خود را از تسلط خویش خارج کند و به خاک ترکیه منتقل کرده و تحت سلطه آن کشور قرار دهد بدون آنکه طرف پرمدعای غربی هیچ تعهدی بسپارد”.
وی افزوده: “بقیه بیانیه یشتر به تعارفات دیپلماتیک شبیه است. در نتیجه تا اینجا ایران خودش را متعهد کرده است و با کمال تعجب قوی‌ترین اهرم خویش را برای ادامه مذاکرات از دست می‌دهد. این بیانیه که آن را بیانیه تبادل سوخت نامیده‌اند مصالح ملی ما را تأمین نمی‌کند و ان را باید بیانیه انتقال سوخت هسته‌ای ایران نامید نه تبادل سوخت.”
این انتقادها که به گفته خبرنگاران پارلمانی در راهروهای مجلس نیز از زبان بسیاری از نمایندگان دیگر از جمله الیاس نادران شنیده شد، ناگهان در ظهر دیروز به انتشار نامه ای با 234 امضاء از سوی نمایندگان و سخنان تایید آمیز روح الله حسینیان از احمدی نژاد منتهی شد و ناظران سیاسی را شگفت زده کرد. با این حال سایت کلمه، در تحلیلی که دیروز منتشر کرد، از “دفاع دستوری حسینیان و شریعتمداری و زاکانی و دیگر نمایندگان از تعهدنامه هسته ای” سخن گفت.
کلمه نوشت: “روح الله حسینیان، حسین شریعتمداری و زاکانی و دیگر نمایندگان با توجیهاتی کاملاً یکسان و دستوری تعهدنامه هسته ای امضا شده توسط دولت احمدی نژاد برای انتقال منابع اورانیوم غنی شده ایران به ترکیه برای تبادل با سوخت مورد نیاز رآکتور تهران در آینده، دستاوردی عظیم و هوشمندانه خواندند!”
اشاره سایت کلمه به سخنان دیروز حسینیان در جمع خبرنگاران پارلمانی بود که طی آن وی ادعا کرده است: “گاهی اوقات لازم است تاکتیک‌هایی و انعطاف‌ها و احیانا ابتکاراتی را نشان دهیم که به نظر من بیانیه تهران به دلیل آنکه دو کشور دیگر را با ایران هم‌صدا کرده و برزیل و ترکیه را شریک ادعای خود کرده، یک عمل بسیار موفقیت‌آمیزی انجام داده است”.
او با این حال وجود دیدگاه های انتقادی در جلسه صبح مجلس با سعید جلیلی را نیز تایید کرد و گفت: “همه کسانی که در جلسه غیرعلنی مجلس صحبت کردند از ابتکار عمل ایران حمایت کردند و موضع مقتدرانه دولت را مورد تائید قرار دادند اما نگرانی‌هایی را نیز در این خصوص مطرح کردند”.
روزنامه کیهان نیز در سرمقاله ای که حسین شریعتمداری آنرا نوشته بود، مدعی پیروزی ایران در نشست تهران شد و نوشت: “جمهوری اسلامی ایران از پیشنهاد قبلی خود مبنی بر تبادل در خاک ایران عقب نشینی نکرده است بلکه با انتقال محل تبادل مواد از کشورهای ۱+۵ به کشور ترکیه، تضمین عینی مورد درخواست خود را به دست آورده است. یعنی دقیقاً همان خواسته ای که ۱+۵ حاضر به پذیرش آن نبود و جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان «تضمین عینی» برای پیشگیری از مصادره احتمالی محموله ۱۲۰۰ کیلوگرمی خود، این تبادل را تنها در خاک ایران می پذیرفت و اکنون این تضمین عینی به دست آمده است.”
حسین شریعتمدارای مشروط کردن اجرای این بیانیه را به پذیرش کشورهای غربی و آمریکا، یکی از هوشمندی های طرف ایرانی خواند و نوشت: “درج عبارت ایران ظرف ۷ روز پس از صدور این بیانیه موافقت خود با موارد آن را به آژانس اعلام می کند و تبدیل بیانیه به توافقنامه و عملیاتی شدن آن مشروط به پذیرش مفاد بیانیه از سوی گروه وین است نشان از هوشمندی بالای این دستاورد دارد.”
