ویلیام جی برود- جان مارکوف- دیوید سنگر
مجتمع دیامونا در صحرای نگوو، قلب برنامه تسلیحات هسته ای ناشناخته اسرائیل است، جائی که ردیف هایی از کارخانجات مشغول تولید سوخت هسته ای برای زرداخانه این کشور هستند.
به گفته کارشناسان اطلاعاتی و نظامی آشنا با فعالیت های این مرکز، دیامونا ظرف دو سال گذشته نقش جدید و به همان اندازه سری را برعهده گرفته است. این مرکز به محل آزمایش مشترک آمریکا و اسرئیل برای به تعویق انداختن تولید بمب هسته ای توسط ایران نیز تبدیل شده است.
کارشناسان می گویند اسرائیل در پشت سیم های خاردار دیامونا، دستگاه های سانتریفوژ هسته ای مشابه با تأسیسات نطنز را مستقر کرده است. دانشمندان هسته ای در نطنز برای غنی سازی اورانیوم تقلا می کنند. آنها می گویند کارآیی بدافزار رایانه ای استاکس نت، به عنوان برنامه ای که ظاهراً یک پنجم سانتریفوژهای هسته ای ایران را از کار انداخته و سبب تأخیر در برنامه تولید اولین بمب هسته ای این کشور شده، در دیامونا مورد آزمایش قرار گرفته است.
یک کارشناس آمریکایی اطلاعات هسته ای گفت: «برای آزمایش بدافزار، باید دستگاه های سانتریفوژ را بشناسید. دلیل کارآیی این بدافزار، این است که اسرائیلی ها آن را آزمایش کرده اند.»
هرچند مقامات آمریکا و اسرائیل از ابراز نظر علنی درباره فعالیت های دیامونا و نیز تلاش های آمریکا در این خصوص خودداری کرده اند، اما این از جمله تازه ترین و محکم ترین نشانه هایی است که از طرح ریزی یک پروژه آمریکایی- اسرائیلی برای خرابکاری در برنامه هسته ای ایران حکایت می کند.
به نظر می رسد مهمترین عامل ایجاد تأخیر در برنامه هسته ای ایران، استاکس نت بوده است؛ پیچیده ترین بدافزار سایبری که تاکنون به کار گرفته شده است.
اسرار فراوانی در خصوص این بدافزار وجود دارد اما مهمترین آن این است که چه کسی این بدافزار یارانه ای را ساخته است، برنامه ای که ظاهراً برنامه نویس های متعدد داشته است. البته ردپای آن، شواهدی از یک دسیسه را در اختیار می گذارد.
ظاهراً این بدافزار دو بخش اصلی دارد. یک بخش آن برای غیرقابل مهار کردن سرعت چرخش دستگاه های سانتریفوژ ایران طراحی شده است. به نظر می رسد فعالیت بخش دیگر آن نظیر فیلم های سینمایی باشد: این برنامه رایانه ای به طور مخفیانه فعالیت های معمول نیروگاه هسته ای را ضبط می کند و سپس از همان اطلاعات برای وانمود کردن عادی بودن شرایط استفاده می کند. بنابراین در حالیکه سانتریفوژها با سرعت دیوانه وار به چرخش مشغول شده اند، این طور وانمود می شود که همه چیز به طور عادی در جریان است.
حملات به طور کامل موفقیت آمیز نبوده اند. بر اساس گزارش بازرسان هسته ای بین المللی، برخی از تأسیسات ایران زمین گیر شدند اما برخی دیگر سالم باقی ماندند. هنوز مشخص نیست که حملات پایان گرفته باشند. برخی کارشناسان که کد این بدافزار را بررسی کرده اند، اعتقاد دارند این نسخه ای است که هنوز می تواند با نسخه های بیشتر و حملات دیگر دنبال شود.
مقامات آمریکایی و اسرائیلی نه تنها نام برنامه رایانه ای به کار رفته در این بدافزار را فاش نمی کنند، بلکه در اساس هیچ گونه نقشی را در طراحی آن نمی پذیرند.
مقامات آمریکایی که ظرف روزهای اخیر بدون افشا شدن هویت شان ابراز نظر کرده اند، گفته اند به اعتقاد آنها میزان پسرفت برنامه ایران کمتر از حد واقعی اعلام شده است. ممکن است همین مسأله، دلیل ابراز نظرات علنی خانم کلینتون در جریان سفر هفته گذشته او به خاورمیانه باشد.
به گفته شماری از دانشمندان رایانه ای، کارشناسان غنی سازی هسته ای و نیز مسؤولان سابق، این عملیات مخفیانه برای تولید استاکس نت در واقع یک پروژه مشترک آمریکایی ها و اسرائیلی و با مقداری کمک دانسته یا نادانسته آلمانی ها و انگلیسی ها بوده است.
واشنگتن از نقش حیاتی سیستم کنترل رایانه ای در نطنز به عنوان تأسیسات متمرکز غنی سازی واقع در صحر در ایران مطلع بود. یکی از مقامات سابق آمریکایی می گوید: «اگر شما دنبال یک نقطه ضعف در سیستم بگردید، این یکی خودش را فورا نشان می دهد.»
سیستم کنترل کننده و تنظیم کننده های الکتریکی سرعت چرخش دستگاه ها، در بطن تلاش ها برای وضع تحریم قرار گرفتند. اسناد دیپلماتیک فاش شده توسط ویکی لیکس، تلاش اضطراری صورت گرفته در آوریل 2009 برای متوقف کردن ارسال محموله کنترل کننده های شرکت زیمنس به ایران شامل 11 جعبه در بندر دوبی در امارات متحده عربی را به خوبی نشان می دهد. بر اساس این اسناد، مقصد این محموله ایران بود و هدف آن، کنترل آبشارهای غنی سازی، به معنای مجموعه ای از دستگاه های سانتریفوژ متصل به هم بوده است.
اسناد دیگر نیز نشان می دهد امارات متحده عربی راه انتقال رایانه های زیمنس از تنگه هرمز به بندر عباس در ایران را مسدود کرده بود.
سر و کله استاکس نت چند ماه بعد از این واقعه در دنیا پیدا شد. شرکت سیمانتک به عنوان سازنده نرم افزارهای امنیت رایانه ای، آن را ردیابی کرد. این بدافزار ابتدا در ایران پیدا شد، اما به گزارش سیمانتک، ردپای آن در هند، اندونزی و سایر کشورها نیز پیدا شد.
برخلاف آنچه از یک بدافزار انتظار می رود، استاکس نت آسیب جزیی وارد کرد. این بدافزار به شبکه های رایانه ای و یا سیستم های عمومی کاری نداشت.
همین مسأله است که به معمای استاکس نت، عمق بیشتری می بخشد.
شاید اسرار آمیز ترین بخش داستان استاکس نت به نحوه آزمایش فرضیه تخریب سایبری دستگاه های غنی سازی برای اطمینان از صحت اجرای وظیفه درنظر گرفته شده برای این بدافزار باشد.
استاکس نت، تنها ضربه وارد شده به ایران نیست. تحریم ها نیز به تلاش ایران برای تولید دستگاه های سانتریفوژ پیشرفته تر ضربه زده است. در ژانویه و سپس نوامبر گذشته دو دانشمند ایران که گمان می رود در بطن برنامه هسته ای این کشور قرار داشتند، در تهران به قتل رسیدند.
محسن فکری زاده، استاد دانشگاهی که اعتقاد بر آن است که بیشترین نقش را در برنامه ایران داشته، اکنون توسط مقامات ایران مخفی شده است. آنها می دانند وی در صدر لیست ترور قرار دارد.
مقامات اسرائیل در انظار عمومی هیچگونه ارتباطی با استاکس نت و معضلات ایران را تائید نمی کنند. اما آنها ظرف چند هفته اخیر به تشریح و ارزیابی آخرین وضعیت هسته ای ایران دست زده اند.
موشه سعلون وزیر امور استراتژیک اسرائیل ماه گذشته به رادیوی دولتی اسرائیل گفت: «برخی چالش ها و مشکلات فنی» سبب اخلال در برنامه ایران شده اند.
وی افزود این معضلات، «سبب ایجاد تأخیر در زمانبندی آنها شده است.»
منبع: نیویورک تایمز- 15 ژانویه 2011
