ویلیام براود
تحلیلگران نظامی روز جمعه خاطر نشان کردند که رزمایش این هفتۀ ایران بیش از آنکه نمایش یک قدرت جدید تهدیدآمیز باشد، اغراق و بلوف بود. به گفته تحلیلگران، این رزمایش که نصف آن صحت داشت، نه تنها دربرگیرندۀ تصویر دستکاری شدۀ یک موشک در حال پرتاب بلکه اظهاراتی گمراه کننده دربارۀ برد بزرگ ترین موشک و دو بخش تصویری بود که شلیک موشک ها را بیشتر و هولناک تر از واقعیت آنها نشان می داد.
چارلز ویک کارشناس برنامۀ موشکی ایران در سازمان امنیت جهانی، یک گروه تحقیقاتی در ایالت ویرجینیای آمریکا، می گوید: “حقه (در این رزمایش) فراوان است. خلاصۀ کلام اینکه ایرانیان دارند ما را می پیچانند.“
شلیک موشک ها در روز چهارشنبه و پنجشنبه بازارهای نفت را تکان داد و بهای نفت خام را از 136 دلار در هر بشکه به بیش از 147 دلار رساند. ادامۀ افزایش بهای نفت به این معناست که میلیاردها دلار دیگر عاید ایران، یکی از بزرگترین صادرکنندگان نفت جهان، خواهد شد.
گراهام آلیسون مدیر مرکز علوم و روابط بین الملل بلفر در مؤسسه آموزش عالی کندی در هاروارد ارزیابی کرده است که افزایش بهای نفت، 25 میلیون دلار در هر روز به اقتصاد ایران اضافه خواهد کرد. وی در عین حال نسبت به عمدی یا تصادفی بودن این امر ابراز تعجب کرده است.
گذشته از نمایش شلیک موشک ها و چشم انداز درآمدهای بادآوردۀ نفتی، آلیسون می گوید: “مسأله این است که آیا رزمایش نشان دهندۀ پیشرفت قابل توجه توان مطرح نظامی ایران برای زدن هرگونه ضربه است؟ فکر می کنم بهترین قضاوت در این باره منفی باشد. ایرانیان در هارت و پورت کردن ید طولانی دارند.”
به گفته تحلیلگران، عکس منتشر شدۀ ایران در روز چهارشنبه که نمایانگر چهار موشک در حال پرتاب بود، به گونه ای تغییر داده شده بود تا شلیک سه موشک را چهار موشک نشان دهد. این تصویر در صفحات نخست بسیاری از روزنامه ها و سایت های خبری به چاپ رسید. روز پنجشنبه ایرانیان عکسی را منتشر کردند که بنظر می رسید همین صحنه باشد، اما در این تصویر یک موشک روی زمین افتاده بود که احتمالا ً شلیک آن موفقیت آمیز نبوده است.
شبکۀ تلویزیونی العالم برد موشک شهاب-3 ایران را 2000 کیلومتر عنوان کرده است. به گفته تحلیلگران، این خبر دربارۀ موشک شهاب-3 بی صحت دارد، اما موشکی که ایرانیان روز چهارشنبه پرتاب کردند، شهاب-3 ای بود که در مقایسه با نوع بی کمتر پیشرفته است و بردی حدود 1500 کیلومتر دارد.
جفری فوردن کارشناس موشکی مؤسسۀ فناوری ماساچوست در خصوص توصیف های ایران دربارۀ موشک شهاب می گوید: “آنها مرتبا ً تلاش می کنند برد این موشک را گنده کنند.” وی در عین حال خاطر نشان کرد، موشک شهاب-3 ای قابلیت “هدف گیری اسرائیل” را دارد. اما به گفته تحلیلگران، شهاب-3 ای دیگر در ایران تولید نمی شود.
چارلز ویک با ذکر دو مورد از تصاویر پرتاب موشک توسط ایران، تهدید آنها را عمدا ً یا تصادفا ً اغراق آمیز توصیف کرده است. مورد اول پرتاب شبانۀ موشکی بود که مسیر مشخصی از آتش بدنبال خود بجای گذاشته بود. او می گوید: “تلویزیون ایران دو یا سه صحنۀ مختلف از این قسمت پخش کرد که این تصور غلط را ایجاد می کرد که چندین شلیک همزمان صورت گرفته است.”
ویک می گوید، مورد دوم پرتاب موشک شهاب-3 ای در روز چهارشنبه بود که چند لحظۀ بعد پرتاب دوم نیز صورت گرفت. پرتاب دوگانۀ موشک، یک پیشرفت مهم در مسائل نظامی بشمار می رود. تحلیلگران در ابتدا تصور می کردند که موشک دوم نیز از نوع شهاب بوده، اما بررسی های دقیق تر نشان داد که موشک دوم یک اسکاد- سی بوده است که به مراتب برد کمتری دارد. ویک می گوید: “تصاویر ایران موشک اسکاد – سی را مثل شهاب نشان می دهد. تنها مشخصۀ آنها رنگشان است، اسکاد سبز و شهاب خرمایی روشن است.“
ویک رویهم رفته نتیجه گیری کرد که دو روز پرتاب موشک، هیچگونه پیشرفتی را نسبت به رزمایش های قبلی ایران نشان نمی دهد. او می گوید: “من تحت تأثیر قرار نگرفتم.”
منبع: نیویورک تایمز، 12 زوئیه