ایان برمن- رابرت سی مک فارلن
دولت اوباما در برابر انگیزه ایران برای توسعه تسلیحات هسته ای چه کار می تواند بکند؟
ضرب الاجل درنظر گرفته شده از سوی رئیس جمهور آمریکا، که پایان سال گذشته را آخرین مهلت برای ایران در حل و فصل دیپلماتیک معضل هسته ای آن کشور تعیین کرده بود، سپری شده است. از سوی دیگر، ایران اخیراً از قصد خود برای ساخت 10 نیروگاه سوخت هسته ای سخن گفته و بر غنی سازی اورانیوم خود تا حد بیش از مقاصد صلح جویانه تاکید کرده است. با درنظر گرفتن همه این موارد، نقطه گرانیگاه سیاست های واشنگتن، به سوی اقدامات تنبیهی علیه جمهوری اسلامی و مهار جاه طلبی های هسته ای آن کشور جابجا شده است.
اما برای آنکه تحریم های سنگین تر از کارآئی لازم برخوردار باشند، کاخ سفید باید اطلاعات بیشتری از برنامه هسته ای ایران در اختیار داشته باشد. بازنگری کامل آنچه درباره انگیزه های هسته ای ایران می دانیم، در دست اجراست.
رویکرد دولت آمریکا به ایران تا این لحظه، براساس برآوردهای سازمان امنیت ملی آمریکا در سال 2007 (اِن- آی- ای) استوار بوده است. اما بعدها مشخص شد ادعای مطرح شده در آن گزارش مبنی بر توقف برنامه هسته ای ایران در سال 2003 ، دست کم در دو مورداشتباه بوده است.
اول اینکه در گزارش سال 2007 تخمین زده شده بود که ایران فعالیت تسلیحات هسته ای خود را تا مدت نامعلومی متوقف کرده است. چنین ادعائی در آن زمان با مخالفت گسترده سایر کشورها روبرو شد و آنها بر اساس بررسی های امنیتی خود هشدار دادند حتی اگر ایران برنامه تسلیحات هسته ای خود را متوقف کرده باشد، این کار را برای دوره بسیار کوتاهی انجام داده است.
گذشت زمان بر اعتبار ارزیابی کشورهای دیگر افزود. باراک اوباما و سایر کشورهای غربی در جریان نشست گروه جی- 20 در سپتامبر گذشته در پترزبورگ، جزئیات تأسیسات مخفی هسته ای ایران در نزدیکی شهر قم را برملا کردند. این تأسیسات تحت نظر سپاه پاسداران انقلاب فعالیت می کرد و شواهد کافی از انجام فعالیت های تسلیحات نظامی در بخشی از رژیم ایران را اثبات می کرد. تنها سه ماه بعد مدارک جدیدی درباره فعالیت ایران بر روی شتاب دهنده نوترونی به خارج درز کرد. شتاب دهنده نوترونی یک مکانیزم حساس در تسلیحات هسته ای است که از دید کارشناسان، “علامتی” از توسعه بمب هسته ای توسط ایران ارسال می کند.
دوم اینکه ظرف دو سال گذشته، اطلاعات بسیاری از ایران به دست آمده است. آژانس بین المللی انرژی هسته ای در فوریه 2009 به این نتیجه رسید که ایران یک تن اورانیوم غنی شده در اختیار دارد که از نظر مقدار و در صورت رسیدن به خلوص مورد نظر، برای تولید یک بمب هسته ای کافی است. به لطف تعداد فزاینده دستگاه های سانتریفوژ در ایران، بر مقدار ذخیرۀ اورانیوم غنی شده این کشور روز به روز افزوده می شود. ایران در آوریل گذشته تا مرز 7,000 دستگاه فعال پیشروی کرد و درصورتیکه به مسیر خود برای عملی کردن شعار دولت حرکت کند، باید به زودی 52,000 سانتریفوژ فعال در اختیار داشته باشد. با دراختیار داشتن قابلیت سانتریفوژ در مقیاس «صنعتی»، ایران می تواند هر سال مقدار اورانیوم با خلوص کافی برای ساخت چند بمب هسته ای را تولید کند.
بازماندن نهادهای امنیتی از ارائه تحلیلی جامع، سیاست ایالات متحده را به نقطه ای بحرانی سوق داده است. خبرهای جدید از بازنگری مجدد برآوردهای سال 2007 توسط نهادهای اطلاعاتی آمریکا با استقبال روبرو شده است. اما کافی نیست. تغییر سیاست ها در دولت آمریکا مستلزم بازنگری کامل درآن چیزی است که درباره برنامه تسلیحات هسته ای ایران می دانیم و یا نمی دانیم.
چنین ارزیابی باید با هماهنگی کنگره و با دریافت اطلاعات از نهادهای بخش خصوصی صورت بگیرد. تجربه قضاوت نادرست درباره ایران در سال 2007، نشان می دهد سازمان امنیت آمریکا به خودی خود غیرشفاف و دارای نواقصی است؛حداقل اینکه در معرض سیاسی شدن است و گاهی می توان با بهره گیری از یک نقشه بهتر و با دخالت دادن تحلیلگران خارج از این نهاد، مشکل را برطرف کرد.
به زبان دیگر، برای همراه کردن سایر متحدان درباره اطلاعات موجود از ایران، باید شیوه اطلاعاتی دیگری به کار گرفته شود که شفاف، فراگیر و دربرگیرنده آرای مخالفان نیز باشد. درضمن باید تلاش های هسته ای دو ساله اخیر ایران را نیز مدنظر قرار داد.
با درنظر گرفتن پیشرفت هائی که ایران بدست آورده، جای هیچ اتلاف وقتی باقی نمانده است.
منبع: لوس آنجلس تایمز- 16 فوریه 2010
