آیا پمپ بنزین‌ها باید خالی می‌شد؟

نویسنده
مریم کاشانی

» اعتراف به وجود بنزین آلوده

عباس کاظمی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی، در گفت‌و‌گو با روزنامه ایران خبر داد که “بنزین تولیدی از پتروشیمی سال آینده حذف می‌شود.” او گفت: “در نظر داریم از سال آینده بنزین یورو ۵ را جایگزین بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها کنیم و این جایگزینی از طریق واردات بنزین یورو ۵ به کشور صورت خواهد گرفت.”

عباس کاظمی با اشاره به این‌که تصمیم وزارت نفت برای کشور افزایش کیفیت بنزین است و بنزین یورو۴ و یورو۵ را جایگزین بنزین فعلی کند، تاکید کرد: “برنامه‌ها به این شکل است که ابتدا طرح توزیع بنزین یورو۴ را از کلان‌شهرهایی که تجمیع جمعیت در آن‌ها زیاد و به تبع آن آلودگی هوا مشکل‌ساز شده است، شروع کنیم و به مرور زمان تمامی کشور را با بنزین یورو۴ و یورو۵ پوشش دهیم.”

سخنان معاون وزیر نفت در حالی بیان شده است که پیش از این اساسا وجود بنزین آلوده توسط مسئولان جمهوری اسلامی تکذیب می‌شد.

برای نمونه در آذر ۱۳۸۹ سیدمسعود میرکاظمی وزیر نفت دولت احمدی‌نژاد، تشدید آلودگی هوای تهران به دلیل تولید و عرضه بنزین غیر استاندارد را شایعه‌ای خارج از مرزها دانسته و گفته بود: “غرب در بازی تحریم بنزین به ایران باخته است و این خبر کذب نیز آخرین حلقه از سناریوهای نسنجیده تحریم است. “

همچنین عبدالحسین بیات، معاون وقت وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی معتقد بود: “شایعه بنزین آلوده، کار دشمنان شکست خورده است.” او با تاکید بر اینکه آلودگی هوای تهران ارتباطی به بنزین تولیدی در شرکت‌های پتروشیمی ندارد، تاکید داشت: “این محصول تولید داخل با استانداردهای جهانی مطابقت دارد.”

در دی‌ماه سال ۱۳۹۰ معصومه ابتکار رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران گفت: “سوخت و خودروی غیراستاندارد منشاء‌ آلودگی هوا است و وقتی سوخت استاندارد نداشته باشیم چگونه می‌توانیم به پاک بودن هوا امیدوار باشیم؟” اما محمد رویانیان رئیس وقت ستاد حمل و نقل و سوخت کشور، تولید بنزین آلوده را رد کرده و گفته بود: “عامل اصلی آلودگی هوا بنزین تولید داخل نیست.”

حتی اعتراض به کیفیت بنزین تولید داخل به محافل دانشگاهی هم کشیده شده بود. خبرگزاری مهر در گزارشی که اواخر سال ۱۳۹۰ از وضعیت بنزین تولیدی داخل منتشر کرد، نوشت: “بسیاری از کارشناسان و مسئولان ارگان‌های مختلف علت اصلی آلودگی هوا را کیفیت نامناسب بنزین عنوان می‌کنند اما معاون وزیر نفت با رد هرگونه آلودگی بنزین تولید شده در مجتمع‌های پتروشیمی مطرح کردن بنزین آلوده به عنوان عامل آلودگی هوای تهران را نادرست می پندارد.”

این خبرگزاری از قول سیدوحید حسینی، عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف میزان گوگرد موجود در بنزین تولید داخل را حدود شش و نیم برابر میزان استاندارد اعلام کرده بود. این استاد دانشگاه شریف اضافه کرده بود: “همچنین مشخص شده که میزان بنزن در سوخت کشور ۲ درصد است، در حالیکه براساس استاندارد باید ۱ درصد باشد.” البته قائم مقام سازمان حفاظت محیط زیست در آن زمان، میزان بنزن موجود در بنزین ایرانی را پنج برابر حد استاندارد اعلام کرد.

اواسط آذرماه گذشته معصومه ابتکار رییس سازمان حفاظت محیط زیست و معاون رئیس‌جمهور ایران درباره بنزین‌های تولید داخل گفت: “در حال حاضر هیچ کدام از استانداردهای ما به طور کامل اجرا نمی‌شود.” او تاکید داشت: “دولت گذشته به تعهدات و تکالیف خود برای ارتقای استانداردهای سوخت و خودرو عمل نکرده است.”

این سخنان از سوی مسئولان دولت پیشین همچنان تکذیب می‌شود. عبدالحسین بیات، مدیرعامل سابق شرکت ملی صنایع پتروشیمی در گفتگو با خبرگزاری ایسنا ضمن رد آلوده بودن بنزین‌های تولید پتروشیمی، تاکید داشت: “کشورهای منطقه واردکننده بنزین تولیدی پتروشیمی ایران خواهان جدی این محصول هستند و تاکنون شکایتی از کیفیت بنزین تولیدی ما مطرح نشده است.” او در عین حال اضافه کرد: “تا قبل از اعمال تحریم در سال ۸۹ روزانه ۲۳ میلیون لیتر وارد کشور می‌شد که ناگهان واردات بنزین کمتر از یک میلیون لیتر و نقطه توقف رسید؛ در آن زمان چه کار باید انجام می‌شد؟ آیا پمپ بنزین‌ها باید خالی می‌شد و مردم در صف می‌ماندند تا نارضایتی اجتماعی ایجاد شود؟ در دو هفته آخر شهریور ۸۹ و زمان اوج رفت و آمد تحریم اعمال شد، بنابراین با در نظر گرفتن شرایط انتظار می‌رود آن قدر بر سر پتروشیمی زده نشود که باعث دلسردی مدیران و کارکنان پتروشیمی که شب و روز برای تامین نیاز کشور تلاش می کنند دلسرد شوند.”

با اینهمه تلاش برای متوقف کردن بنزین آلوده دیگر پنهان نمی‌شود. بیست و ششم بهمن ماه معصومه ابتکار در گفت‌وگو با ایرنا اعلام کرد: “در آخرین جلسه هیات دولت که با موضوع آلودگی هوا برگزار شد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گزارشی در مورد آلودگی هوا و آثار منفی آن بر سلامت افراد ارایه کرد. در راستای این گزارش قرار شد در کنار اجرای اقدامات طرح کاهش آلودگی هوا، برخی برنامه‌های فوری نیز مانند سرعت بخشیدن به تولید بنزین یورو ۴ و حذف بنزین پتروشیمی اجرا شود.”

او اضافه کرد: “متاسفانه بعد از سال ۱۳۸۸ بنزین با ترکیبات پتروشیمی به میزان بالاتر از حد استاندارد و بنزن خطرناک در کشور تولید و عرضه می‌شد که در جلسه اخیر هیات دولت تصمیم بر حذف کامل آن گرفته شده است. این تصمیم مورد توافق دولت، سازمان حفاظت محیط زیست و وزیر نفت قرار گرفت و مقرر شد عرضه بنزین آلاینده و مشکل دار با بنزن بالا به طور کامل حذف شود.”

در همان روزها مدیر شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی منطقه تهران از آغاز توزیع بنزین پاک در پایتخت خبر داد و اعلام کرد “به منظور کاهش آلودگی های زیست محیطی و براساس هماهنگی با مدیران ارشد شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی قرار شد تا یکم اسفند ماه در تمام جایگاه ها، بنزین پاک توزیع شود.”

چند روز پیش نیزهیات دولت با حضور رئیس شورای شهر و شهردار تهران تشکیل جلسه داد تا وضعیت بحرانی آلودگی هوای تهران بررسی شود. محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت، پس از این جلسه به خبرنگاران گفت: “مقرر شد به صورت ویژه و با پیگیری های اجرایی مسئله بهبود سوخت در شهر تهران به ویژه کیفیت بنزین مورد توجه قرار گیرد تا هر عاملی که موجب آلایندگی تهران می شود، اصلاح شود.” او همچنین خبر داد که هیات دولت تشکیل کمیته رفع آلودگی هوای پایتخت را تصویب کرده است.