شخصیت تحریک کننده

نویسنده

» تحلیل ال پائیس از احمدی نژاد ‏

آنخلس اسپینوزا

پس از این که احمدی نژاد دولت اسراییل را نژادپرست خواند، مطبوعات عربی واکنش نمایندگان اروپایی نسبت به اظهارات ‏رییس دولت جمهوری اسلامی را محکوم کردند و انتقاد برانگیزترین نهادهای کشور او نیز در این خصوص عکس العمل ‏نشان دادند.‏

اظهارات ضد اسراییلی و ضد صهیونیستی احمدی نژاد در ژنو برای هیچ کس، به ویژه یهودیان ایرانی، تعجب آور نبود. این ‏اقلیت از زمان به قدرت رسیدن احمدی نژاد در سال ۲۰۰۵ شاهد بوده اند که چگونه رییس جمهور کشورشان به دفعات ‏هولوکاست را نفی کرده و هیچ توجهی به احساسات این اقلیت نشان نداده است.‏

این درحالی است که ۲۰ هزار یهودی ایرانی بزرگ ترین جامعه یهودیت را در خاورنزدیک تشکیل می دهند [به جز ‏اسراییل]. جمهوری اسلامی به این دلیل که امکان برخورداری از کلیه حقوق زندگی را برای اقلیت ها، از جمله یهودی [به ‏جز بهایی]، به وجود آورده بر خود می بالد: امکان عبادت به شیوه ادیان خود و حتی در نظر گرفتن کرسی برای آنها در ‏مجلس قانوگذاری کشور. یهودی ها در شهر تهران که تراکم این اقلیت در آن بیش از دیگر شهرهاست، ۳ کنیسه، ۳ مدرسه، ‏مرکزی برای آموزش های دینی و یک بیمارستان دارند. این درحالی است که اکثریت کارمندان و مراجعه کنندگان مسلمان ‏هستند.‏

پس چرا احمدی نژاد این قدر به این موضوع دامن می زند؟ سعید لیلاز، تحلیلگری که شدیداً منتقد دولت ایران است می ‏گوید: “بی شک هدف او این است که به صفحه اول جراید بین المللی راه پیدا کند.” او در ادامه می افزاید: “او به دنبال ‏محبوبیت برای انتخابات ماه ژوئن است.” همان طور که در سرمقاله روزنامه ال پائیس آمده بود: “او به هدف دفاع از ‏سرنوشت فلسطینی ها به سوئیس نرفت.” اکثریت مردم ایران به انتقاد از او می پردازند و معتقدند که او بیشتر وقت خود را ‏صرف مسأله فلسطین می کند تا بحران اقتصادی ای که کشور را درنوردیده. ‏

یک سفیر اروپایی در تهران می گوید: “او با سخنرانی خود حساسیتی در همه ابعاد ایجاد کرد.” از نظر رسانه های ‏دیپلماتیک غربی، لحن سخن و کلام احمدی نژاد به گونه ای است که گویی در فضایی بسیار فراتر از پیشنهاد اخیر ایالات ‏متحده در مورد مذاکره مطرح می شود. همین منبع می افزاید: “با این حال، اوباما دست خود را به سوی دولتمردان جمهوری ‏اسلامی دراز کرده، اما آنها به شیوه ژنو پاسخ می گویند.” ‏

در واقع، شیطان صفت نشان دادن اسراییل یکی از ستون های اصلی تأسیس جمهوری اسلامی ۱۹۷۹ است. با این حال، این ‏مسأله با گذشت زمان و اتخاذ سیاست عملگرایانه که همواره شاخص اصلی مقامات ایرانی بوده، به یک موضوع و شعار ‏ضد امریکایی نیز بدل شده است. در زمان رییس جمهور اصلاح طلب خاتمی، حتی نام اسراییل به تدریج داشت جای “رژیم ‏صهیونیستی” را در قاموس انقلابی جمهوری اسلامی می گرفت، ولی احمدی نژاد معادل بود با بازگشت به اصول اولیه. ‏

اینکه برخی از ناظران معتقدند عادی شدن روابط ایالات متحده و ایران غیرممکن است از همین جا ناشی می شود. و این ‏بدین معنی است که جمهوری اسلامی دیر یا زود منفک خواهد شد. با این حال، شیوه کلام احمدی نژاد در ژنو از سخنان قبلی ‏اش میانه روتر بود. در تغییری که در آخرین ساعت انجام شد و موجب حیرت مترجمان گردید، جمله ای بود که قرار بود او ‏در آن هولوکاست را “مبهم و مشکوک” تلقی کند. این جمله در آخرین ساعت به جمله ای تبدیل شد که او در آن “افراط گری ‏در مسأله هولوکاست” را محکوم کرد. او همچنین قسمتی را که به “محو شدن اسراییل از نقشه جهان” اشاره می کرد بر ‏زبان نیاورد. در چنین فضایی نزدیک شدن ایالات متحده و ایران و عادی شدن روابط آنها قدری پیچیده می شود.‏

به هرحال، آنچه در ژنو اتفاق افتاد، به خوبی شکاف میان غرب و بقیه جهان را روی مسأله فلسطین و اسراییل نشان می ‏دهد. ‏

جدا از اینکه بسیاری از مردم ایران با شیوه تحریک آمیز رییس جمهورشان موافق نیستند، برخی از محافل سیاسی حکومت ‏نیز در زمان بازگشت او از ژنو به انتقاد از وی پرداختند. سعید لیلاز می گوید: “یک مسأله، هولوکاست است که قضاوت در ‏مورد آن در حد توان ما نیست و مسأله دیگر اشغال فلسطین است که آن نیز سیاستی است که ما به خوبی از آن سر در نمی ‏آوریم.” ازطرف دیگر، سیماک مورستق، نماینده یهودی در مجلس تهران می گوید: “خروج برخی از نمایندگان از سالن ‏کنفرانس به نظر ما یک توهین به مردم ایران است. شنیدن نظر دیگران بدین معنی نیست که با آن موافق هستیم، ولی حرکت ‏آنها نشان داد که برخی کشورها به خوبی ازسیاست دوگانه پیروی می کنند.” او خاطرنشان می کند که چنین حرکتی تنها ‏وقتی صورت می گیرد که اشخاصی مانند قذافی یا عیدی امین پشت تریبون می روند.‏

بی شک دشمنی لفظی ایجاد شده بین ایران و اسراییل همزیستی یهودیان و جمهوری اسلامی را دشوار کرده. به هرحال، ‏جامعه یهودیان در ایران به ریشه های خود پای بند است و همواره مسأله بسیج شدن علیه دولتمردان کشورش را رد کرده ‏است. ‏

البته نارضایتی ایجاد شده در جامعه یهودیان در میان دیگر جامعه های غیرمسلمان این کشور نیز دیده می شود، ولی کاملاً ‏مشاهده می شود که تحمل و تولرانس در میان آنها بیش از دیگر اقشار جامعه افزایش یافته است. ‏

منبع: ال پائیس، ۲۶ آوریل ۲۰۰۹‏