دولت در تزریق وحشت ناکام مانده

نویسنده

narimanmostafavi.jpg

عباس حسینی

دانشگاه پلی تکنیک در دوره دولت احمدی نژاد بیشترین هزینه را در بین دانشگاه های کشور پرداخته است. در همین ‏زمینه با نریمان مصطفوی، نایب دبیر انجمن اسلامی پلی تکنیک به گفتگو نشستیه ایم. وی معتقد است که “سال گذشته، ‏سال بسیار دشواری بود که ایستادگی و مقاومت جنبش دانشجویی در این سال غرور انگیز و مثال زدنی بود”. این گفتگو ‏را با هم می خوانیم:‏

‎ ‎انتخابات شورای مرکزی انجمن اسلامی امیرکبیر برای یکسال دیگر انجام شد. سال گذشته برای فعالین ‏دانشجویی چگونه بود؟‏‎ ‎

در تاریخچه دانشگاه امیرکبیر می توان سال گذشته را دهشتناک ترین دوره ی فعالیت دانشجویی قلمداد کرد. از یک سال ‏پیش از آن، مدیریت انتصابی دانشگاه فعالیت انجمن اسلامی امیرکبیر را غیر قانونی اعلام کرده بود. با این حال حضور ‏‏2800 نفری دانشجویان در انتخابات انجمن علیرغم تهدیدات گسترده مدیریت مبتنی بر برخورد انضباطی شدید با شرکت ‏کنندگان در انتخابات، از وجهه ی کمرنگ مدیریت متزلزل چیزی باقی نگذاشت و از آنجا که به گونه ای قضیه برخورد ‏با انجمن برای ریاست دانشگاه حیثیتی شده بود، تصمیم اینگونه بود که به هر طریق ممکن جلوی برگزاری انتخابات ‏انجمن در بهار 86 گرفته شود تا شکست دولت در پلی تکنیک بعد از حضور احمدی نژاد در دانشگاه تا حدی تلافی شده ‏باشد.‏

پیرو همین اندیشه پروژه ی نشریات موهن در دانشگاه امیرکبیر به اجرا درآمد تا با امنیتی شدن فضا هم اتمسفر لازم ‏برای نابود کردن انجمن ایجاد شود و هم با دامن زدن به این فتنه و سوء استفاده از باورهای مذهبی جامعه پاک سازی ‏دگراندیشان از دانشگاه ها را ممکن ساخته و مشروع جلوه دهند. همان گونه هم که همکاری های بعدی دستگاههای ‏امنیتی و اطلاعاتی با مدیران دست نشانده دانشگاه ها با کمک هجمه تبلیغاتی رسانه های وابسته به دولت نشان داد قرار ‏بود که انقلاب فرهنگی دیگری پایه گذاری شود. به هر حال بعد از این قضایا 9 نفر از اعضای انجمن به طور غیر ‏قانونی بازداشت شدند، 3 نفر به دادگاه انقلاب احضار شدند و عده ای در مراکز وابسته به نهادهای اطلاعاتی مورد ‏بازجویی قرار گرفتند. همچنین کلیه نشریات دانشجویی در دانشگاه امیرکبیر بدون هیچ منطقی توقیف شدند. البته با وجود ‏این فضای سنگین و رعب آور از آنجا که برگزاری انتخابات انجمن از سوی جامعه دانشگاهی نوعی حمایت از ‏دانشجویان دربند و رای به بی گناهی آنها محسوب می شد باز هم این انتخابات با حضور اکثریت دانشجویان برگزار شد ‏و طراحان این سناریو از نیل به ابتدایی ترین انتظارات خود بازماندند. ضمن اینکه طبیعی بود که حمله این چنینی به ‏دانشگاه از سوی دانشجویان سراسر کشور بدون پاسخ نمی ماند. از همان ابتدا از شیوه نگارش و توزیع نشریات موهن تا ‏حضور سازماندهی شده نیروهای بسیج در دانشگاههای مختلف، بی گناهی اعضای انجمن اسلامی در این غائله برای ‏همه محرز بود و برخورد به این شدت با دانشجویان امیرکبیر موج اعتراض را به دیگر دانشگاه ها هم کشید و می توان ‏گفت در سال گذشته به نوعی 3 دانشجوی دربند امیرکبیر به نماد جنبش دانشجویی تبدیل شده بودند و احکام انضباطی و ‏به عنوان مثال بازداشت کلیه اعضای شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت در 18 تیر در مقابل درب دانشگاه امیرکبیر ‏اقدامات موثری در مهار اعتراضات دانشجویان نبود. کما اینکه اعتراض به حضور احمدی نژاد در دانشگاه تهران در ‏‏18 مهر ماه، تجمع 30 مهر در پلی تکنیک، 8 آبان در دانشگاه علامه و برگزاری باشکوه مراسم روز دانشجو در ‏دانشگاهای سراسر کشور با محوریت دانشجویان دربند، نشان داد خشم عمومی از عملکرد دولت نهم علی الخصوص در ‏حیطه دانشگاه فراتر از آن است که با این برخوردها به سکوت کشانده شود. و دیدیم که در بهار 87 هم انتخابات سالانه ‏شورای مرکزی انجمن اسلامی پلی تکنیک با حضور گسترده دانشجویان به انجام رسید. به هر حال سال بسیار دشواری ‏بود که می توان گفت ایستادگی و مقاومت جنبش دانشجویی در این سال غرور انگیز و مثال زدنی بود.‏

‎ ‎پلی تکنیک همیشه به فضای پرشور دانشجویی اش مشهور بوده است، اما چرا بعد از ماجرای نشریات موهن ‏فضای دانشجویی دانشگاه پلی تکنیک تا حدودی دچار افت شد؟‏‎ ‎

خوب این موضوع خیلی دور از ذهن نیست، چرا که در هر صورت ضربه وارد شده به انجمن اسلامی پلی تکنیک ‏بسیار سخت و غیر منتظره بود. هم مدت زیادی زمان برای خروج از این شوک و ترمیم ساختار لازم بود و هم اینکه ‏تمرکز فعالیت های انجمن بر کاستن التهاب فضا با امید به آزادی دانشجویان زندانی نهاده شد و تلاش ما بر این بود تا با ‏ایجاد یک بستر منطقی و به دور از تلاطم و با گرفته شدن فرصت بهانه جویی از طرف مقابل زمینه رسیدگی عادلانه و ‏به دور از جنجال این پرونده فراهم شود. ضمن آنکه فعالیت دانشجویی ابزارهای خاص خود را دارد که تمامی این ‏ابزارها به طرق مختلف از انجمن اسلامی پلی تکنیک گرفته شد: دفتر انجمن پلمب شد، کلیه نشریات وابسته به انجمن ‏توقیف شد و تمامی فعالین دانشجویی اثر گذار از تحصیل محروم و به دانشگاه ممنوع الورود شدند و مسلماً در شرایطی ‏که حتی عکس برداری از یک تجمع از سوی مدیریت پادگانی دانشگاه محرومیت از تحصیل را به دنبال دارد، با فاصله ‏گرفتن هزینه ها از حد متعارف نمی توان انتظار فضای شاداب سالهای گذشته را داشت. به هر حال همیشه فعالیت ‏دانشجویی تاوان مشخصی داشت که معمولاً از حد خاصی متجاوز نبوده است و دانشجویان با پیش بینی و پذیرفتن این ‏هزینه ها وارد گود فعالیت دانشجویی می شدند. اما متاسفانه مجموعه وزارت علوم دولت نهم سطح برخورد را آنچنان ‏خشن و بی رحمانه بالا برده که محرومیت از تحصیل امروز معمول ترین جریمه ایست که از کمیته های انضباطی می ‏توان انتظار داشت.‏

‎ ‎خوب در این فضا چرا بیشتر فعالیت های انجمن در سال گذشته از نوع فعالیت های سلبی بوده و جنبه ‏اعتراضی داشته تا اینکه ایجابی باشد؟‏‎ ‎

به هر حال دولت در همه زمینه ها بسیار غیر منطقی و عجولانه وارد عمل می شود و در این مدت آنقدر اقدامات ‏نسنجیده و تصمیم گیری های کارشناسی نشده انجام داده که اساسا فرصت طرح بحث و فضای بیان خواسته ها برای ‏جریانات موجود ایجاد نشده است. متاسفانه آنچنان شتاب حرکت در این مسیر غیر اصولی زیاد است که حتی فرصت ‏اعتراض و انتقاد به تمام این سیاست های غلط موجود نیست، تا چه برسد به مطالبه درخواست ها و یا گشودن باب ‏گفتمان تازه. جنبش دانشجویی نیز از این قضیه مستثنی نیست و در مدتی که این دولت سکان دار امور بوده هر روز ‏درگیر نقشه و بازی جدید و غیر قابل پیش بینی شده است و ما در این مدت تنها تلاش کرده ایم که با اتخاذ واکنش مناسب ‏راهی برای کم اثر تر کردن فشارها و ضربات پی در پی پیدا کنیم که یک مثال آن همین قضیه نشریات موهن بود.‏

‎ ‎چه اقداماتی در سال گذشته توسط انجمن انجام شد؟‎ ‎

تمام همت اعضای انجمن در سال گذشته معطوف به آزادی سه دانشجوی زندانی و قرار گرفتن این پرونده در یک روند ‏عادلانه قضایی بود که در قالب اعتراض به اشکال گوناگون و با استفاده از کلیه ظرفیت های موجود - از نامه نگاری و ‏رایزنی با اساتید و مقامات گرفته تا برپایی تجمعات اعتراضی و اطلاع رسانی وضعیت دانشجویان بازداشتی - انجام ‏گرفت که بالطبع هزینه زیادی برای فعالین دانشجویی از قبیل محرومیت از تحصیل و بازداشت در پی داشت و ‏شوربختانه به نتیجه دلخواه هم نرسید. از آنجا که اولویت انجمن با توجه به فضای سنگین برخورد، این است که حداقل ‏هزینه به دانشجویان تحمیل شود، تا حدودی از فعالیت های هزینه زا اجتناب شد. اما به هرحال، فعالیت های زیادی ‏صورت گرفت؛ مثلا، واحد سیاسی انجمن اسلامی پلی تکنیک دیدارهایی با شخصیت های سیاسی در تحلیل فضای ‏موجود در آستانه انتخابات مجلس برگزار کرد که از قضا بسیار هم موفق بود و گروه های مطالعاتی بسیاری هم زیر ‏مجموعه واحد فرهنگی انجمن آغاز به کار کرده اند.‏

‎ ‎خوب با توجه به فشار همه جانبه ای که به دانشجویان پلی تکنیک وارد می شود چه اقداماتی به نظرتان می ‏توان در سال جاری انجام داد؟‎ ‎

در هر حال با توجه به نگاه حذفی دولت به منتقدین و از آنجا که تمایل ما حفظ دانشجویان در فضای دانشگاه است به نظر ‏می رسد که در حال حاضر لااقل باید روش سال گذشته در پلی تکنیک اجرا شود چرا که به نظر می آید، این شیوه روش ‏منطقی تری است. قطعاً شورای مرکزی جدید راه های تازه برای حضور در فضای دانشگاه را بررسی خواهد کرد.‏

‎ ‎فضای پیش رو را چگونه می بینید؟ آینده را روشن می بینید یا تاریک؟‎ ‎

از شکسته شدن حکم تبرئه دانشجویان دانشگاه امیرکبیر دو گونه تحلیل می توان داشت که متاسفانه هر دو ناخوشایند ‏است. یا اینکه کلیت حاکمیت از این به بعد فارغ از اختلاف سلیقه های ظاهری در مقابل فعالین، یکپارچه با تمام قوا می ‏ایستد و یا از گروهی که به هر حال بعنوان معتدل در چارچوب حاکمیت شناخته می شوند در لحظات حساس کار ‏چندانی ساخته نیست. هر کدام از این دو که صحت داشته باشند در نهایت توفیر زیادی نخواهد داشت. چرا که آنچه ما به ‏آن نیازمندیم و گره ای از کار ما می گشاید، حمایت موثر است و نه همدلی خنثی. البته، اساساً از آنجا که جامعه مدنی ‏هنوز در ایران شکل نگرفته و نوپاست، فضای مسدود سیاسی و موج سرکوب تنها برای عده معدودی یعنی فعالین ‏عرصه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ملموس است. اما به هر حال بی درایتی ها و سیاست های دور از تعقل دولت ‏در زمینه های گوناگون و عواملی نظیر تورم بی سابقه و طرح هایی چون ارتقای امنیت اجتماعی موجب شده اند تا بدنه ‏اجتماع هم این سوء مدیریت را حس کند. متاسفانه حاکمیت نقش میانجی نهادهای مدنی در انتقال پیام اجتماع به نهاد ‏قدرت را ندیده می انگارد و گویا در شرایط فعلی از به سکوت کشاندن جنبش های مستقل اجتماعی که زبان ناطق ‏خواسته های جامعه هستند، رضایتمند است. من به شخصه فکر می کنم اگرچه کنشگران جامعه مدنی نظیر زنان و ‏کارگران و دانشجویان بر اثر سرکوب مداوم علی الظاهر تا حدی دچار انفعال شده اند این به معنای فراموشی مطالبات ‏آنها از ذهن مردم جامعه نیست. ضمن آنکه معتقدم از آنجا که سرکوب سیاسی تنها شامل حال عده معدودی شده است ‏دولت فعلی از تزریق وحشت به کلیت جامعه ناکام مانده و به هر حال این مطالبات در نقطه ای مجال بروز پیدا خواهند ‏کرد و همانطور که می بینیم امروز اصناف مختلف برای رسیدن به آزادی و حول محوریت آزادی اقدام به تشکیل گروه ‏های گوناگون کرده اند و ملاحظه کاری عده ای خاص به عموم تعمیم نیافته که یقیناً آینده را روشن رقم خواهد زد.‏