روزنامه جمهوری اسلامی که ارگان محافظه کاران سنتی منتقد دولت محسوب می شود در ستون جهت اطلاع روز چهارشنبه هجدهم مرداد ۹۱ خبر داد “بعضی از روحانیون حوزه علمیه قم از پذیرش پولی که مرکز خدمات حوزه‌های علمیه به عنوان هدیه رئیس‌جمهور به آنها، به حساب آنان واریز کرده است خودداری کردند.”
مناسبات احمدی نژاد با طلاب و روحانیون گرچه در ابتدای کار دولت نهم بسیار مناسب توصیف می شد و علما از اینکه دولتی انقلابی روی کار آمده خرسند بودند اما به تدریج و با یک شیب آرام، بخصوص در دولت دهم به سردی گراییده و کار به جایی رسیده که حتی طلاب حوزه علمیه قم هم هدیه رییس جمهور مکتبی را رد کرده اند.
حجت الاسلام‌الله مراد انصاری نیا در نامه‌ای که به همین مناسبت خطاب به حجت الاسلام و المسلمین محمودی رئیس مرکز خدمات حوزه علمیه قم نوشته و تصویر آن را به روزنامه جمهوری اسلامی ارسال کرده، آورده است: “با توجه به هتک حرمت علما و مراجع عالیقدر و سابقین انقلاب و یاران امام (ره) و بیت شریف حضرت امام در دوره آقای احمدی‌نژاد… از پذیرش این مبلغ خودداری می‌نمایم… بهترین عیدی ما زمانی است که احترام بزرگان دینی و سابقین انقلاب و یاران امام دستخوش سلیقه‌های جناحی نشود و با مدیریت صحیح و سعه صدر و همدلی شاهد به بار نشستن نهالی باشیم که به دست مبارک امام خمینی غرس شده است…” مرکز خدمات حوزه‌های علمیه روز دوشنبه هفته جاری از طریق پیامک به روحانیون و طلاب قم خبر داد که یکصد هزار تومان به حساب هر یک از آنان واریز شده و در پیام دیگری توضیح داد که این مبلغ هدیه رئیس‌جمهور است. نویسنده نامه پرسیده است:” اگر این مبلغ صد هزار تومان حق ماست چرا نام اشخاص را روی آن می‌گذارید؟”
بر اساس اطلاعات رسیده به”روز” در همین ارتباط پیامکی از شماره ۹۸۳۰۰۰۶۴۲۷+ به گوشی تلفن طلاب ارسال شده که مضمونش این بوده: مبلغ یکصدهزار تومان به عنوان هدیه رییس جمهور به کارت بانک طلاب واریز شده است. همچنین در پیامک دومی که از همان شماره برای طلاب ارسال شده آمده: “با سلام، لازم به یادآوری است که عیدی ماه مبارک رمضان (مبلغ واریزی) هدیه رئیس جمهور محترم می باشد. مرکز خدمات حوزه های علمیه.”
احمدی نژاد پیش از این نیز به گروه های دیگری نظیر اصحاب رسانه با عنوان “هدیه رییس جمهور به خبرنگاران” مبالغی پرداخت کرده است. خبرنگارانی که نام آنها از سوی وزارت ارشاد تایید شده بود باید به معاونت اجرایی نهاد ریاست جمهوری واقع در ساختمان کوثر مراجعه و هدیه خود را با توجه به مجرد یا متاهل بودن بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان دریافت می کردند. هدیه رییس یک دولت به طلاب آن هم به صورت رسمی اما تاکنون بی سابقه بوده و هیچ گاه ریاست جمهوری اقدام به واریز مستقیم پول به حساب طلبه ها نکرده بود.حوزه های علمیه در ظاهر همواره خود را نهادی مستقل از حکومت و دولت ها معرفی کرده اند.
به گفته منابع خبری روز “رفتار دولت در پرداخت پول به طلبه ها با عنوان عیدی ماه رمضان آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری نوعی تطمیع محسوب می شود.”
احمدی نژاد البته سابقه کمک به مساجد و تکیه ها را در دوران دو ساله شهرداری تهران دارد؛ او ۳۰۰ میلیارد تومان بودجه شهرداری را طی سال های ۸۲ و ۸۳ صرف مواردی به جز آنچه در ردیف بودجه شهرداری آمده بود کرد. نایب رییس کمیسیون اصل نود مجلس هفتم در این خصوص چنین توضیح داده بود: “گفته شده ۳۵۰ میلیارد تومان در شهرداری بدون سند هزینه شده که ۳۰۰ میلیارد تومان آن به سالهای ۸۲ و ۸۳ باز میگردد که شائبه استفاده از اموال عمومی در مقطع انتخابات ریاست جمهوری وجود دارد.” بعدها مشخص شد این مبلغ صرف کمک به حسینیه ها، مساجد، تکیه ها، هیات های عزاداری و مهدیه های تهران شده است؛مراکزی که در جریان انتخابات ریاست حمهوری حضوری فعال داشتند.
اهدای پول تحت عنوان هدیه دولت به روحانیون، البته به صورت غیر رسمی، پیش از این نیز سابقه دارد. اسفندیار رحیم مشایی پس از آنکه با سخنرانی های خود مورد انتقاد جدی روحانیون قرار گرفت به دعوت تشکیلاتی با عنوان “جامعه وعاظ تهران” به جمع حدود ۲۵۰ نفر از طلبه های تهران رفت و در پایان جلسه نیز اعلام شد هدیه هایی از طرف دولت برای شرکت کنندگان در نظر گرفته شده است. به گفته جعفر شجونی دبیر این تشکیلات “هر چه ما به فرد مرتبط با مشایی گفتیم مایل نیستیم جلسه و کمکها دولتی باشد توجه نمی کرد و اصلا معلوم نبود کمکهای دولتی و غیردولتی را از کجا می آورد. دیگر اینکه این رفتارها روحانیت را گدا معرفی می کرد و هر مهمانی را که به جلسه جامعه وعاظ دعوت می کردند به آنان می گفتند برای روحانیت هدیه بیاورید.”
شجونی بعدها افشا کرد: “امیری‌فر-رابط مشایی، در جمعی با حضور ۲۰ نفر روحانی گفته که مشایی او را ساپورت می‌کند و هفته‌ای ۵ میلیون به او پول می‌دهد و به هر روحانی که عضو جامعه وعاظ ولایی شود، ماهانه ۱۰۰ هزار تومان پول می‌دهند. من شاهد زنده دارم که او اینها را گفته است.”
به ادعای شجونی “مشایی بعضی از روحانیون را خرید و با خود برد و الان به ضرب پول و پلو یه عده آخوندای یه بار مصرف رو دور خودش جمع کرده است.”
یکسال پس از این قضیه، سایت مشرق وابسته به سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در شنیده های خود از گوشه و کنار سیاست نوشت: “سرکرده جریان انحرافی پروژه جدید مرجع سازی را کلید زده است. نماینده ویژه وی در سفری محرمانه به قم با چند تن از روحانیون دیدار و مبالغ قابل توجهی به آنان کمک مالی کرده است. نماینده جریان انحرافی از آنان خواسته رساله های خود را منتشر کنند.”
بعدها علی‌اکبر جوانفکر مشاور مطبوعاتی احمدی نژاد و مدیرعامل ایرنا از کمک ۷۶۰ میلیارد تومانی دولت به حوزه‌های علمیه قم خبر داد. آیت‌الله مرتضی مقتدایی مدیر حوزه‌های علمیه کشور هم این خبر را رد نکرد اما گفت: “اگر چنین خدمتی هم به حوزه‌های علمیه شده باشد، آیا مصلحت است که بیان شود؟”
در جمهوری اسلامی طلبگی “شغل” محسوب می شود و این صنف هنگام تحصیل از حقوق و مزایای اندک برخوردار هستند؛ براساس اخبار سایت های وابسته به حوزه های علمیه، “شهریه” طلاب بر اساس تاهل و تجرد و میزان تحصیلات متفاوت است.
از گذشته رسم بر این بوده است که طلاب برای اخذ شهریه -مبلغی که از سهم امام، زکات، خمس و دیگر وجوهات شرعی توسط مسلمانان به مراجع تقلید تامین می شود، به بیوت مراجع و یا مدارس علمیه رجوع می کردند. شهریه در واقع همان حقوق طلبه ها است.
شهریه در پائین‌ترین سطح یعنی طلبه مجرد در دوره‌ی مقدماتی حدود پنجاه هزار تومان و در بالاترین سطح یعنی طلبه‌ی معیل سطح سه حدود دویست و هشتاد هزار تومان است.
پرداخت شهریه پس از قبولی در امتحان جامع آغاز می‌شود. این امتحان پس از چند ماه از آغاز به تحصیل طلبه در حوزه‌ی علمیه برگزار می‌شود. البته برخی از مراجع پرداخت شهریه به طلبه را پس از گذراندن دوره‌ی مقدمات و قبولی در امتحان شفاهی لمعتین آغاز می‌کنند. از این رو میان شهریه‌ی طلاب مقدمات و سطح، تفاوت زیادی موجود است.
از این مقدار حدود سی هزار تومان بابت حق بیمه کسر می شود. همچنین به طلاب معیل که مسکن اجاره‌ای دارند ماهیانه سی و پنج هزار تومان کمک اجاره از طرف سیدعلی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی پرداخت می‌شود. مرکز خدمات حوزه‌ی علمیه هم ماهیانه چهل هزار تومان بن کارت به طلاب معیل می دهد.در برخی مناسبت‌های مذهبی نیز مبلغی به عنوان عیدی به شهریه اضافه می شود.
آنطور که حجت الاسلام و المسلمین محمودی خبر داده در حوزه علمیه قم حدود ۶۶ هزار طلبه مشغول به تحصیل هستند که اگر این تعداد را در عدد یکصد هزار تومان هدیه احمدی نژاد به آنها ضرب کنیم رقم ۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به دست می آید.
