وحید ثابتیان
سیدمحمد خاتمی رییس جمهوری سابق ایران روزشنبه در یکی ازجلسات مجمع جهانی اقتصاد درشهرداوس سوییس درکنارجان کری سناتور ایالت ماساچوست آمریکا قرار گرفت. در این جلسه سناتورجان کری سیاست خارجی دولت بوش را مورد انتقاد شدید قرارداد وگفت این سیاست ها آمریکا را در سطح بین المللی منفورکرده است. خاتمی نیز در اظهار نظر خود خواستار کاهش تنش های میان ایران وآمریکا درخصوص مساله هسته ای شد.
خاتمی ابراز امیدواری کرده است که مقامات آمریکایی بتوانند موقعیت را مدیریت کنند: “ما عمیقا نیازمند صبر وفهم مشترک و جلوگیری از احساساتی شدن هستیم.”
انتقاد کری ازسیاست خارجی آمریکا درخاورمیانه زمانی صورت گرفت که کاندیدای ریاست جمهوری درسال 2004 به پرسشی در خصوص اینکه آیا دولت بو ش قبل ازروی کارآمدن محمود احمدی نژاد رییس جمهوری تندروی ایران درسال 2005 ، تلاش خود را برای ارتباط با ایران کرده بود، پاسخ داد.
کری تصریح کرد که دستگاه بوش در نشان دادن برخی از مسائل مربوط به سیاست خارجه شکست خورده است.
کری که هفته گذشته در جریان سخنرانی سالانه بوش جزو اولین سناتورهایی بود که سالن را ترک کرد با اشاره به برخی از این موضوعات گفته است که “موضوع گرم شدن جهانی هوا و پیمان کیوتو، حرکت غیرمسئولانه در خصوص ایذر در آفریقا را به عنوان برخی از این مسائل ذکر کرده و از دورویی و ریاکاری آمریکا به دلیل رعایت نکردن استاندارها و سیاست هایی که ازآن سخن می راند، گفته است.”
او افزوده است که به دلیل همین سیاست هاست که بحران اعتماد درخاورمیانه ودرجهان نسبت به آمریکا وجود دارد: “من هرگز کشورم را اینچنین منزوی وبه خاطر برخی دلایل منفور ندیده ام مانند آنچه امروز است.” او تصریح کرده است که دولت آمریکا نیازمند استفاده از دیپلماسی برای بهبود امنیت ملی است: “ما نیازمند کاربهتری برای حفاظت ازمنافعمان هستیم، چرا که بعد ازهمه چیزاین همان چیزی است که دیپلماسی به آن می پردازد. اماشما باید آن را درزمینه ای ازواقعیات انجام دهید، نه ازطریق لنزهای چشمی تان، بلکه ازطریق واقعیات دیگر فرهنگ ها وتاریخ ها.” او ازعادت بد آمریکایی ها برای دیدن دنیا ازطریق چشمان خود انتقاد کرد.
خاتمی دراین جلسه گفته است که ایران “از حکومت یکپارچه در عراق حمایت می‌کنیم و همه باید به این دولت برای حل بحران‌ها و امنیت کمک کنند تا امنیت فراهم شود و اقتصاد در عراق بازسازی شود و محور این کمک‌ها باید دولت عراق باشد.” خاتمی دراین میان روابط ایران و آمریکا را نیزمورد اشاره قرار داد و اظهار داشت: “بین روابط ایرن و آمریکا یک دیوار بلند بی‌اعتمادی است؛ اگرچه در دولت کلینتون توجهات جدی به این موضوع شد و اعتراف به رفتار ناهنجار 50 سال گذشته با ایران مثبت بود؛ اما، گام‌های بعدی عقیم ماند. ارتباط نیاز به درک منطقی دوطرف دارد، نمی‌شود ایران انعطاف نشان دهد و سیاست طرف مقابل براندازی نظام سیاسی ایران به عنوان دموکرات‌ترین نظام سیاسی منطقه باشد. نمی‌شود دنبال اعتمادسازی بود و حساسیت اعراب را علیه ایران تحریک کرد.”
خاتمی سپس از تلاش های خودش برای حل مساله عراق پیش از حمله آمریکا به عراق گفته است و اظهار داشته است که باید به روند دموکراسی درعراق کمک شود: “من قبل از سقوط صدام برای برون‌رفت از بحران پیشنهاد نشستی بین پنج کشور عضو دایم شورای امنیت، همسایگان عراق و مصر را دادم و مورد موافقت دبیرکل سازمان ملل متحد قرار گرفت، اما آمریکا در غرور گیر کرده بود. تنها راه امروز دولت عراق کمک به پروسه دموکراسی در این کشور است. اگر تجربه دموکراسی در عراق شکست بخورد، کشورهای خاورمیانه و کشورهای اسلامی نمی‌توانند از تجربه‌های دموکراسی خود برای حل مسایل استفاده کنند.”