ویلم فان کمناد
در حالی که سیاستمداران اسرائیل مرتبا هشدار می دهند که زمان حمله نظامی به ایران فرا رسیده است، آمریکا و متحدان اروپایی آن و کشورهای عرب متحد غرب در حال افزایش فشار اقتصادی بر تهران هستند. آنها سعی دارند با منزوی کردن بانک مرکزی ایران، این کشور را از دسترسی به منابع مالی بین المللی و درآمد های نفت محروم سازند.
این کار مشابه یک تحریم نفتی است که نه تنها کشورهای اروپایی متحد آمریکا را متاثر می سازد بلکه بر واردکنندگان آسیایی نفت ایران، شامل چین، هند و ژاپن نیز اثر می گذارد. با توجه به این مطلب نشست های حاشیه ای متعددی بر گزار شده است تا آثار چنین تحریمی را به حداقل برساند و از افزایش قیمت نفت جلوگیری شود.
ایران، ضمن اعتراف غیر مستقیم به اثرات نامطلوب تحریم ها بر اقتصاد کشور، همچنان از تغییر در رفتار خود سرباز می زند. محمود بهمنی، رئیس بانک مرکزی ایران گفته است که «ایران انگار در شرایط محاصره قرار دارد.» چین و روسیه با تشدید فشار و افزایش تحریم های ایران مخالف هستند و خواهان گفتگو و مذاکره با ایران هستند.
اولین دور از تشدید تحریم ها توسط آمریکا زمانی اتفاق افتاد که ایران به توطئه برای قتل سفیر عربستان سعودی در واشنگتن متهم شد. این اتهامات حتی دربرخی محافل عربستان سعودی نیز با تردید نگریسته شد و گفته شد که اغراق در تهدید های ایران برای فشار آوردن به عربستان سعودی برای خرید بیشتر سلاح از آمریکا صورت می گیرد. آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه ای را تصویب کرد که ایران را به دلیل این توطئه محکوم کرد. با این وجود چین به دلیل «فقدان شواهد کافی» به این قطعنامه رای ممتنع داد.
مرحله بعدی تشدید تحریم ها پس از انتشار گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای سازمان ملل در باره فعالیت های نظامی مرتبط با برنامه هسته ای ایران، شروع شد.
ولی این گزارش به نظر روسیه و چین ضعیف بود و تحریم های بیشتر را توجیه نمی کرد. برخی دیگر از تحلیلگران گفتند که گزارش شواهد کاملی که نشان دهنده نزدیکی ایران به تولید بمب هسته ای باشد ارائه نداده است. هئیت حکام آژانس هم قطعنامه رقیق تری را در باره ایران تصویب کرد. چین و روسیه از قدرت خود در سازمان ملل استفاده کردند تا مانع تصویب قطعنامه ای برای تحریم های همه جانبه ایران توسط شورای امنیت شوند.
ضربه دیگر به ایران کشته شدن یکی از فرماندهان سپاه پاسداران در انفجار پایگاه موشکی ایران در اطراف تهران بود. در همان زمان، فرزند یکی از فرماندهان سابق سپاه پاسداران در دبی کشته شد، که باعث این سوءظن در تهران شد که این اقدامات توسط ماموران اسرائیل انجام می شود. قبلا هم کشته شدن چند نفر از دانشمندان هسته ای ایرانی به ماموران سیا و موساد نسبت داده شد.
کلیه این رویداد ها ظاهرا حاکی از وجود جنگی آرام توسط آمریکا و اسرائیل علیه ایران است. ولی آیا این عملیات مخفیانه و اکنون تهدید به تحریم کامل خرید نفت مقدمه ای برای اقدام نظامی است؟
تحلیگران ایرانی دیگر نگرانی خود را از وخامت اوضاع پنهان نمی کنند و تهران انتظار اقدامات خظرناک تری را دارد. این نگرانی ها خود را دراقداماتی نظیر حمله ماه گذشته به سفارت بریتانیا در تهران نشان داد، که گفته می شود توسط عناصر بسیجی و سپاه پاسداران انجام شد. گفته می شود این اقدام از سوی افراط گرایان، ازجمله علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران انجام شده است.
اکنون چین در این میان چه نقشی دارد؟ بیجینگ از اولین دور تحریم های سازمان ملل علیه ایران در سال 2006 با غرب همکاری داشت ولی از اعمال تحریم های غرب علیه ایران انتقاد می کرد و آن را غیر قانونی می خواند. چین موضع خود را تکرار کرده است که تحریم ها و حتی اقدام نظامی مساله را حل نخواهد کرد و فقط به بی ثباتی بیشتر منطقه می انجامد.
چین همچنین پیشنهادات غرب برای همکاری بیشتر برای منزوی کردن ایران را رد کرده است.
نشریه ملی گرای چینی، گلوبال تایمز، که به زبان انگلیسی منتشر می شود، ماه گذشته در هشداری نوشت که «هرگونه اقدام تلافی جویانه غرب، به دنبال حمله به سفارت بریتانیا در تهران، ممکن است که ایران را وارد دور باطلی از جنگ و رویارویی نظامی بشکاند.»
گلوبال تایمز همچنین تصمیم سنای آمریکا را برای جریمه کردن شرکت هایی که با بانک مرکزی ایران مبادله دارند مورد انتقاد قرار داد.
این نشریه در سرمقاله خود می نویسد «چین هیچ اجباری ندارد تا مانند اروپایی ها و آمریکایی ها، که به دنبال منافع خود در ایران هستند، وارد این ماجرا شود.» این نشریه می گوید کشورهای غربی، علی رغم درگیری با بحران اقتصادی همچنان در صدد ساقط کردن دولت های غیر غربی برای منافع سیاسی و نظامی خود هستند. گلوبال تایمز می گوید روسیه و چین باید هوشیار باشند و اقدامات آنها را خنثی کنند.
یک هفته بعد همین نشریه نوشت که ایران نقش مهمی در حیات چین و روسیه دارد و تهران باید به نفوذ بیشتر آمریکا در خاورمیانه «نه» بگوید.
منبع:دیپلمات – 25 دسامبر 2011
